Izvorni kod stranice Dublin

{{Naselje
| ime = Dublin
| ime_genitiv = Dublina
| izvorno_ime =<small>Baile Átha Cliath</small>
| translit_jezik1 =
| translit_jezik1_vrsta =
| translit_jezik1_info =
| translit_jezik1_vrsta1 =
| translit_jezik1_info1 =
| translit_jezik1_vrsta2 =
| translit_jezik1_info2 =
| translit_jezik1_vrsta3 =
| translit_jezik1_info3 =
| translit_jezik1_vrsta4 =
| translit_jezik1_info4 =
| translit_jezik1_vrsta5 =
| translit_jezik1_info5 =
| translit_jezik1_vrsta6 =
| translit_jezik1_info6 =
| translit_jezik2 =
| translit_jezik2_vrsta =
| translit_jezik2_info =
| translit_jezik2_vrsta1 =
| translit_jezik2_info1 =
| translit_jezik2_vrsta2 =
| translit_jezik2_info2 =
| translit_jezik2_vrsta3 =
| translit_jezik2_info3 =
| translit_jezik2_vrsta4 =
| translit_jezik2_info4 =
| translit_jezik2_vrsta5 =
| translit_jezik2_info5 =
| translit_jezik2_vrsta6 =
| translit_jezik2_info6 =

| slika_panorama = Dublin liffey.JPG
| veličina_slike =
| opis_slike = Dublin i njegovi mostovi na rijeci [[Liffey]]

| slika_zastava = IRL Dublin flag.svg 
| slika_zastava_veličina =
| slika_pečat =
| slika_pečat_veličina =
| slika_grb = Dublin city coa.gif
| slika_grb_veličina =
| slika_amblem_prazno =
| slika_amblem_prazno_veličina =
| slika_amblem_prazno_opis =

| nadimak =
| geslo = ''"Obedientia Civium Urbis Felicitas" </br> "Građanska poslušnost je gradska sreća"''

| širina-stupnjevi = 53
| širina-minute = 20
| širina-oznaka = N
| dužina-stupnjevi = 06
| dužina-minute = 15
| dužina-oznaka = W

| lokacija_ime = [[Popis država|Država]]
| lokacija_info = {{flag|Irska}}
| lokacija1_ime = [[Irske pokrajine|Pokrajina]]
| lokacija1_info =[[Datoteka:Flag of Leinster.svg|20px]] [[Leinster]]
| lokacija2_ime =
| lokacija2_info =
| lokacija3_ime =
| lokacija3_info =

| utemeljenje_ime =Osnivanje
| utemeljenje_datum =[[841]].
| utemeljenje1_ime =
| utemeljenje1_datum =
| utemeljenje2_ime =
| utemeljenje2_datum =
| utemeljenje3_ime =
| utemeljenje3_datum =
| osnivač =[[Vikinzi]]
| nazvan_po =

| dijelovi =
| vrsta_dijelova =
| d1-d50

| vrsta_vlasti =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe = [[Gradonačelnik]]
| ime_vođe = Naoise Ó Muirí
| stranka_vođe =
| titula_vođe1 =
| ime_vođe1 =
| titula_vođe2 =
| ime_vođe2 =
| titula_vođe3 =
| ime_vođe3 =
| titula_vođe4 =
| ime_vođe4 =

| površina_bilješke =
| površina_ukupna =
| površina_kopna =
| površina_vode =
| postotak_vode =
| površina_uža =
| površina_šira =
| površina_prazno1_ime =Grad
| površina_prazno1 =114,99 km<sup>2</sup>
| površina_prazno2_ime =
| površina_prazno2 =
| visina = 
| visina_izvor =
| visina_max =
| visina_min =

| stanovništvo_godina = 2006.
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo =505.739
| stanovništvo_gustoća =4.398 stanovnika/km<sup>2</sup>
| stanovništvo_uže =1.045.769
| stanovništvo_uže_gustoća =
| stanovništvo_šire =1.661.185
| stanovništvo_šire_gustoća =
| stanovništvo_prazno1_ime =
| stanovništvo_prazno1 =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime =
| stanovništvo_prazno2 =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =

| vremenska_zona =Zapadnoeuropsko vrijeme
| utc_pomak =+0
| vremenska_zona_DST =Zapadnoeuropsko ljetno vrijeme
| utc_pomak_DST =+1
| poštanski_broj = D1-24, D6W
| pozivni_broj =+353 1
| gradovi_prijatelji =
| države_gradova_prijatelja =

| prazno_ime =Svetac zaštitnik
| prazno_info =Lorcán Ua Tuathail</br>(Sveti Laurence O'Toole)
| prazno1_ime =
| prazno1_info =
| prazno2_ime =
| prazno2_info =
| prazno3_ime =
| prazno3_info =
| prazno4_ime =
| prazno4_info =
| prazno5_ime =
| prazno5_info =
| prazno6_ime =
| prazno6_info =

| web_stranica = [http://www.dublincity.ie/ dublincity.ie]

| slika_karta = 
| veličina_karte = 
| opis_karte = 
| slika_karta1 =
| veličina_karte1 =
| opis_karte1 =

| slika_lokacijska_karta_država =Ireland

| bilješke =

}}
'''Dublin''' ili '''Dablin''' ([[Irski jezik|irski]]: ''Baile Átha Cliath'') je glavni i ujedno najveći grad [[Irska|Irske]]. Nalazi se na istočnoj obali [[Irska (otok)|Irskog otoka]] uz široku dolinu rijeke [[Liffey]], tri kilometra od točke u kojoj se ona ulijeva u [[Irsko more]]. Dublin je najvažniji irski grad još od vremena [[Srednji vijek|srednjeg vijeka]]. Danas je Dublin ekonomsko, administrativno i kulturno središte cijelog Irskog otoka te ima jednu od najvećih stopa rasta među glavnim gradovima [[Europa|Europe]]. Broj stanovnika je 505.739 (područje utjecaja 1,6 milijuna).

== Historija ==
Prema [[Stara Grčka|grčkom]] [[astronom]]u i [[Kartografija|kartografu]] [[Klaudije Ptolomej|Ptolomeju]], najranije naseljavanje područja današnjeg Dublina odvijalo se oko [[140.]] godine i odnosilo se na naselje ''[[Eblana Civitas]]''. Naselje ''Dubh Linn'' datira još dalje u prošlost, vjerojatno oko [[100. pr. Kr.]], dok je nešto kasnije tamo izgrađen samostan. Sam grad su [[841.]] godine osnovali [[Vikinzi]], te tim područjem vladali skoro dvjesto godina, sve dok ih irski kralj [[Brian Boru, kralj Irske|Brian Boru]] nije porazio [[1014.]] godine.

No, irska vladavina bila je kratkoga vijeka. Već 150 godina nakon osvajanja Dublina kralj [[Henrik II., kralj Engleske|Henrik II.]] godine [[1171.]] proglašava svoju vlast nad gradom te postavlja temelje za gotovo 750 godina [[Engleska|engleske]] vladavine, pod čijom se upravom Dublin razvio u administrativni centar cijele Irske. Od [[14. vijek|14.]] do [[16. vijek]]a Dublin i njegova okolica tvore najveće područje pod engleskom kontrolom. Parlament je prvotno bio smješten u [[Drogheda|Droghedi]] nekoliko vjekova, ali je trajno prebačen u Dublin kada je [[Henrik VII., kralj Engleske|Henrik VII.]] osvojio [[Kildare]] [[1504.]] godine.

Od [[17. vijek]]a grad se proširio izvanrednom brzinom. Gregorijanski Dublin je neko vrijeme bio drugi najmnogoljudniji grad [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Ujedinjenog Kraljevstva]], odmah poslije [[London]]a, te peti grad u [[Evropa|Evropi]]. Većina arhitekture datira iz [[Gregorijanski stil|gregorijanskog]] perioda te se to vrijeme smatra zlatnim godinama grada. U to doba je osnovana pivovara [[Guinness]], jedno od prepoznatljivih simbola Dublina i cijele Irske, a [[Georg Friedrich Händel|Händelov]] oratorij "[[Mesija (Händel)|Mesija]]" je ovdje doživio [[Premijera|praizvedbu]], zajedničkim nastupom zborova [[Kristova crkva (Dublin)|Kristove crkve]] i [[Katedrala sv. Patrika u Dublinu|Katedrale sv. Patrika]].

Nakon [[1800.]] godine, premještanjem vlade u [[Westminster]], Dublin je ušao u razdoblje stagnacije u razvoju, no ostao je administrativno središte te je također bio važan faktor u razvoju Irske tokom [[Industrijska revolucija|industrijske revolucije]].

[[Uskršnji ustanak]] [[1916.]] godine, koji se dogodio na nekoliko mjesta u Dublinu, donio je mnogo štete gradskoj infrastrukturi i doveo do uništavanja gradskog centra. [[Irski rat za neovisnost]] i [[Irski građanski rat]] također su uništili grad, ostavivši neke od najznačajnijih dublinskih objekata u ruševinama. Vlada [[Irska slobodna država|Irske slobodne države]] obnovila je grad te utemeljila parlament (Dáil). Dublin je do danas ostao središtem Republike Irske.

Od početka [[Anglosaksonci|Anglo-Saksonske]] i [[Normani|Normanske vladavine]] u [[12. vijek]]u, Dublin je bio [[glavni grad]] raznim geopolitičkim entitetima na irskom otoku: 

* [[Kneževina Irska]] (1171. – 1541.)
* [[Kraljevina Irska]] (1541. – 1800.)
* Irska kao sastavni dio [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Ujedinjenog Kraljevstva]] (1801. – 1922.)
* [[Irska Slobodna Država]] (1922. – 1937.)
* [[Republika Irska]] (1922. –),

Prema istraživanju [[BBC]]-a iz [[2003]]. na uzorku od 11.200 stanovnika u 112 urbanih i ruralnih područja, Dublin je bio najbolji europski glavni grad za život.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/northern_ireland/3156680.stm BBC record of Survey] {{eng icon}}</ref>

== Stanovništvo ==
Dublin kao formalni grad zauzima područje Dublinskog koncila, a zajedno s područjima [[Dun Laoghaire-Rathdown]]om, [[Fingal]]om te Južnim Dublinom čini [[Dublinski okrug]]. Područje Dublinskog okruga još je poznato kao ''Urbani Dublin'' ili ''Dublinsko metropolitansko područje''.

Prema popisu stanovništva iz [[2006]]. godine, područje Dublinskog koncila brojalo je 505.739 ljudi. Na istom popisu cijeli Dublinski okrug imao je 1.185.159, a područje utjecaja Dublina 1.661.185 stanovnika. Gradsko stanovništvo se povećava velikom brzinom te je procijenjeno da ce doseći 2,1 milijun stanovnika [[2021.]] godine. Danas oko 40% populacije Republike Irske živi do 100 km od centra Dublina.<ref>[http://www.rte.ie/news/2007/0402/dublin.html Call for improved infrastructure for Dublin] {{eng icon}}</ref>

=== Demografija ===
Dublin ima dugačku historiju iseljavanja koja je trajala sve do ranih [[1990-ih]], od kada grad prerasta u imigracijsko područje, što je uzrokovano dobrom reputacijom stečenom naglim gradskim razvitkom. Strani državljani u gradu su obično mladi i slobodni, a najveći broj ih dolazi iz [[Europska unija|Europske unije]], posebice [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Ujedinjenog Kraljevstva]], [[Poljska|Poljske]] i [[Litva|Litve]]. Također ima poveći broj useljenika izvan [[Europa|Europe]], posebice iz [[Kina|Kine]], [[Nigerija|Nigerije]], [[Brazil]]a, [[Australija|Australije]] i [[Novi Zeland|Novog Zelanda]]. Ukupno oko 10% stanovništva Republike Irske čine imigranti.

Prema Centralnom uredu za statistiku (Central Statistics Office Ireland), etnički sastav Dublina u popisu stanovništva [[2006.]] bio je:<ref>[http://beyond2020.cso.ie/Census/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=5780 Central Statistics Office Ireland data from 2006 census for Ireland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725015204/http://beyond2020.cso.ie/Census/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=5780 |date=2011-07-25 }} {{eng icon}}</ref> 

{| class="wikitable"
|- bgcolor="#CCCCCC"
!Etnička grupa
!Postotak
|-
|'''Bijelci (Irci)'''
|83,1%
|-
|'''Bijelci (Drugi)'''
|8,06%
|-
|'''Azijati'''
|2,63% (0,9% Kinezi)
|-
|'''[[Negroidi|Crnci]]'''
|1,81%
|-
|'''Miješane rase i drugi'''
|1,86%
|}

== Geografija ==
=== Klima ===
Dublin ima [[Umjerena kontinentalna klima|umjerenu klimu]] i relativno male količine [[Oborina|padalina]], dok [[snijeg]] pada oko deset dana godišnje.

== Arhitektura i znamenitosti ==
U Dublinu nema nebodera te gotovo nema stambene ili poslovne zgrade čija visina nadmašuje tri kata, zbog toga što je najduži period gradske i stambene izgradnje bilo u kasnom [[18. vijek]]u tokom gregorijanskog razdoblja, kada su u modi bile niske zgrade i široke ulice. Jedna od rijetkih iznimaka je velika pivovara u [[Guinness]]ovu vlasništvu. Samo je nekoliko sačuvanih građevina iz ranijeg razdoblja. Među njima su [[dvorac Dublin]], čija je izgradnja počela [[1200]]. godine, Kristova crkva (Christ Church), [[Katedrala sv. Patrika u Dublinu|katedrala sv. Patrika]] i bolnica [[Kilmainham]]. Jedna od novijih znamenitosti je [[Dublinska igla]].

== Kultura ==
Godine [[1991]]. Dublin je izabran za [[Europski glavni grad kulture|kulturnu metropolu Europe]].

== Gradovi prijatelji ==
* {{flagicon|ŠPA}} [[Barcelona]] (od 1998.)<ref name="twins">[http://www.dublincity.ie/Press/FactsAboutDublin/Pages/FactsAboutDublin.aspx Dublin City Council website - Facts about Dublin - Twinned cities] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140410225048/http://www.dublincity.ie/Press/FactsAboutDublin/Pages/FactsAboutDublin.aspx |date=2014-04-10 }} {{eng icon}}</ref>
* {{flagicon|UK}} [[Liverpool]] (od 1997.)<ref name="twins"/>
* {{flagicon|SAD}} [[San Jose, Kalifornija|San Jose]] (od 1986.)<ref name="twins"/>

== Galerija ==
<gallery perrow=3>
Datoteka:Dublin SPOT 1023.jpg|Satelitska snimka
Datoteka:Dublin Castle Four Court.jpg|Dvorac Dublin
Datoteka:Guinness brewery, front view.jpg|Pivovara Guinness
Datoteka:Kilmainham Jail.jpg|Zatvor Kilmainham
Datoteka:Saint Patrick's Cathedral.jpg|[[Katedrala sv. Patrika u Dublinu|Katedrala sv. Patrika]]
Datoteka:Christ Church Cathedral (Dublin).jpg|[[Kristova crkva u Dublini|Kristova crkva]]
Datoteka:O Connell bridge.jpg|O'Connellov most
Datoteka:Met ireann (Irish Meteorological Service) (1387399963).jpg|Met ireann meteorološka postaja
Datoteka:Dublin National Botanic Gardens Impression 1.jpg|Nacionalni botanički vrt
</gallery>

== Izvori ==
{{izvori}}

== Vanjske veze ==
* [http://www.dublincity.ie/ Službena stranica] {{eng icon}}
* [http://images.google.hr/images?hl=hr&q=dublin&btnG=Google+pretraga&sa=N&tab=wi Foto galerija]
;Ostali projekti
{{WProjekti
|commons      = Dublin - Baile Átha Cliath
|commonssh    = Dublin
|commonscat   = Dublin
|commonscatsh = Dublin
}}

{{Irski gradovi}}
{{Glavni gradovi evropskih država}}
{{Evropski gradovi kulture}}

[[Kategorija:Dublin| ]]
[[Kategorija:Gradovi u Irskoj]]
[[Kategorija:Glavni gradovi u Evropi]]