Izvorni kod stranice Cardiffski zamak

{{Infobox Military Structure
|name = Cardiff Castle
|partof = 
|location = [[Castle Quarter]], [[Cardiff]], [[Wales]]
|image2 = 
|caption2 = Logo of Cardiff Castle
|map_type = Wales Cardiff
|latitude = 51.4824
|longitude = -3.1811
|map_size = 280
|map_caption = Cardiff Castle u Cardiffu
|type = 
|coordinates = {{gbmapping|ST179766}}
|code = 
|built = kraj 11. vijeka; sadašnji izgled posljedica renovacija u [[viktorijanska era|viktorijanskoj eri]]
|builder = 
|materials = 
|height = 
|used = Tourist attraction
|demolished = 
|condition = 
|ownership = [[Cardiff Council]]
|open_to_public = Yes
|controlledby = 
|garrison = 
|current_commander =  
|commanders = 
|occupants = 
|battles = 
|events = [[Normanska invazija Walesa]]<br /> [[Despenserski rat]]<br /> Ustanak [[Owain Glyndŵr]]a<br /> [[Engleski građanski rat]]
|image =[[Datoteka:Norman keep cardiff castle.jpg|280px]]
|caption = [[Normani|Normanski]] ''[[shell keep]]
''}}

'''Cardiffski zamak'' ({{lang-en|Cardiff Castle}}; {{lang-cy|Castell Caerdydd}}) je [[srednji vijek|srednjovjekovni]] [[zamak]] i [[viktorijanska arhitektura|viktorijanska]] [[Gothic revival|neogotička]] [[veleposjednička kuća]] smještena u četvrti [[Castle Quarter]] [[wales|velškog]] grada [[Cardiff]]a. Originalna građevina je bila zamak [[motte and bailey|na umjetnom brdu]], sagrađen od strane normanskih osvajača u 11. vijeka na temeljima [[kastrum|rimske tvrđave]] iz 3. vijeka. Pretpostavlja se da su je dali sgarditi ili [[William I Osvajač|William Osvajač]] ili [[Robert Fitzhamon]], a predstavljala je jezgru srednjovjekovnog Cardiffa kao i sjedište [[Marcher Lord|markiza]] [[Glamorgan]]a. U 12. vijeku se počeo dograđivati kamenjem, najvejrojatnije od strane [[Robert, 1st Earl of Gloucester|Roberta od Gloucestera]], pri čemu je podignut donžon (''[[shell keep]]'') i značajni obrambeni zidove. Nove je radove predeuzeo [[Richard Fitz Gilbert de Clare|Richard de Clare]] u drugoj polovici 13. vijeka. Cardiffski zamak je imao važnu ulogu u sukobima između Anglo-Normana i Velšana, te bio napadan nekoliko puta. Godine 1404. je osvojen na juriš za vrijeme ustanka [[Owain Glyndŵr]]a. 

Nakon što su vijekovima njime gospodarili porodice de Clare i Despenser, godine 1423. je zamak preuzeo [[Richard de Beauchamp, 13th Earl of Warwick|Richard de Beauchamp]]. On je izveo niz radova na njemu, proširivši ga na zapadu, gdje je postavio visoki, osmerokutni toranj. Nakon [[Ratovi dviju ruža|Ratova ruža]] zamak je prestao biti dio granične marke i njegov vojni značaj je počeo opadati. Godine 1550. ga je preuzela porodica Herbert, koja ga je preuredila, pogotovo u vanjskom dijelu, gdje su se nalazile Dvorana Grofovije Cardiff i druge zgrade. Za vrijeme [[Engleski građanski rat|Engleskog građanskog rata]], Cardiffski zamak su prvo zauzele [[Roundheads|parlamentarne]] snage, ali su ga 1645. preuzeli [[Cavaliers|rojalisti]] Kada su 1648. ponovno izbila neprijateljstva, rojalističke snage su napale Cardiff u nastojanju da ga osvoje, što je dovelo do [[Bitka kod St Fagansa|bitke kod St Fagansa]] izvan gtada. Cardiffski zamak je nakon rata izbjegao uništenje od strane Parlamenta i umjesto toga je u njemu postavljen garnizon za obranu od eventualne škotske invazije. 

Sredinom 18. vijeka Cardiffski zamak je pripao [[Marquess of Bute|markizima Butea]]. [[John Stuart, 1st Marquess of Bute|John Stuart]], prvi od njih, unajmio je [[Capability Brown]]a i [[Henry Holland (arhitekt)|Henryja Hollanda]] da ga renoviraju, pretvorivši ga u džordžijansku gospodsku kuću; kako bi stvorio što ljepše pejzaže, dao je uništiti mnoge srednjovjekovne građevine i zidove. U prvoj polovici 19. vijeka se porodica izuzetno obogatila zahvaljujući ugljenarskoj industriji u Glamorganu. Treći markiuz [[John Crichton-Stuart, 3rd Marquess of Bute|John Crichton-Stuart]], je to bogatstvo iskoristio za intenzivni program renovacije pod [[William Burges|Williamom Burgessom]]. On je remodelirao zamak u [[Neogotička arhitektura|neogotičkom stilu]], ne štedeći novac u nastojanju da privuče pažnju. Rezultat historičarka Megan Aldrich smatra "najveličanstvenijim u historiji neogotičke arhiotekture".<ref>{{harvnb|Aldrich|1994|pp=93, 211}}</ref> Nakon što su otkriveni drevni rimski ostaci, i zidovi i kapija su izgrađeni u rimskom stilu. Oko zamka su izgrađeni veliki parkovi.

Početkom 20. vijeka je četvrti markiz [[John Crichton-Stuart, 4th Marquess of Bute|John]] naslijedio zamak i radove koji us se nastavili sve do 1920-ih. Buteove zemlje i poduzeća oko Cardiffa su dotada bila nacionalizirana ili prodana, pa je do [[drugi svjetski rat|drugog svjetskog rata]] ostao samo zamak. Tada je u zamku izgrađeno [[zračno sklonište]] koje je moglo primati 1800 ljudi. Nakon markizove smrti zamak je preuzeo grad Cardiff. Danas služi kao turistička atrakcija, a u njemu se naleaze muzej, te povremeno služi kao mjesto održavanja muzičkih koncerata i festivala.

== Izvori ==
{{izvori}}

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Cardiff Castle}}
* [http://www.cardiffcastle.com/ Cardiff Castle's official website]
* [http://www.britishpathe.com/video/cardiff-castle-given-to-nation/query/Augusta Film footage of the 1947 handover ceremony]

[[Kategorija:Muzeji u Engleskoj]]
[[Kategorija:Tvrđave u Engleskoj]]
[[Kategorija:Cardiff|Zamak]]