Izvorni kod stranice Češme-Ali (Raj)

{{Coord|35|36|37|N|51|26|59|E|region:IR_type:landmark|display=title}}
{{Slično|historijskoj lokaciji u Raju|istoimenu lokaciju kod Damgana|Češme-Ali (Damgan)}}
[[Datoteka:Cheshmeh-Ali, Ray.JPG|mini|desno|250px|[[Fontana]] Češme-Ali]]
{{Lokacijska karta|Teheran|float=desno|width=247|position=right|label=Češme-Ali|lat=35.6103|long=51.4497|caption=<center>Češme-Ali na karti [[Teheran]]a</center>}}
'''Češme-Ali''' ([[Perzijski jezik|perz.]] چشمه‌علی, dosl. ''[[Ali]]jeva [[česma]]'') je [[Arheologija|arheološko]] nalazište u [[iran]]skom gradu [[Raj (Iran)|Raju]], odnosno južnom predjelu modernog [[Teheran]]a. Na lokalitetu je pronađena [[keramika]] iz [[neolitik]]a od velike važnosti za istraživanje [[Prahistorija|prahistorije]] [[Iranska visoravan|Iranske visoravni]], dok ostale znamenitosti uključuju ostatke [[Stari vijek|starovjekovne]] građevine iz [[Partsko Carstvo|partskog perioda]] odnosno [[Srednji vijek|srednjovjekovnog]] [[islam]]skog grada, te veliki [[Reljef (umjetnost)|reljef]] iz [[Kadžarsko Carstvo|kadžarskog perioda]].

== Geografija ==
{{glavni|Geografija Irana}}
[[Datoteka:Cheshmeh Ali Panorama.JPG|mini|desno|250px|[[Panorama]] Češme-Alija i suvremenog [[Raj (Iran)|Raja]]; suvremena [[Predgrađe|predgrađa]] prožimaju drevno nalazište]]
Prirodni [[izvor]] nalazi se na južnoj strani [[granit]]nog brežuljka koji se u odnosu na okolicu izdiže 15-ak [[metar]]a, a proteže se oko 400 m u smjeru [[istok]]-[[zapad]]. Lokacija koja obuhvaća izvor, uzvisinu i užu okolicu nalazi se na sjeveru drevnog [[Raj (Iran)|Raja]], odnosno na jugoistoku modernog [[Teheran]]a. Od susjedne uzvisine [[Kuh-e Safaije]] i [[Tvrđava Raškan|tvrđave Raškan]] udaljen je oko 300 [[Metar|m]] prema sjeverozapadu, a [[nadmorska visina]] podnožja iznosi oko 1070 [[Metar|m]]. Glavni faktori koji su uvjetovali naseljavanje Češme-Alija još u [[Prahistorija|prahistoriji]] bili su stalnost [[Pitka voda|pitke vode]], okolna [[Ratarstvo|plodna polja]], povoljna [[topografija]] za obranu, te prije svega smještaj na pouzdanom [[Historija Irana|historijskom]] putu uz [[Alborz]] koji je igrao veliku ulogu prilikom ljudskih migracija u [[Jugozapadna Azija|Jugozapadnoj Aziji]].

== Arheologija ==
[[Datoteka:Jacques de Morgan 3.jpg|mini|lijevo|175px|[[Jacques de Morgan|J. de Morgan]] ([[1857.]] − [[1924.]]), prvi [[arheolog]] na Češme-Aliju]]
Prva [[Arheologija|arheološka]] istraživanja Češme-Alija početkom [[20. vijek]]a predvodili su [[Francuska|Francuzi]] koji su zbog tradicionalno dobrih odnosa gotovo imali [[monopol]] na sva [[Historija Irana|historijska]] istraživanja u [[Iran]]u. Godine [[1912.]] iskopavanja je predvodio [[Jacques de Morgan|J. de Morgan]], a nastavljena su [[1924.]] pod vodstvom francuske diplomatske misije iz [[Teheran]]a. Provedene analize nisu imale većeg utjecaja u svijetu arheologije s obzirom da veće stručne publikacije nisu objavljene, već isključivo sažeci u obliku memoara.

Od [[1934.]] do [[1936.]] godine, pod pokroviteljstvom muzeja [[Univerzitet u Pennsylvaniji|Univerziteta u Pennsylvaniji]] i [[boston]]skog [[Bostonski muzej umjetnosti|Muzeja umjetnosti]], opsežna istraživanja predvodio je [[Njemačka|njemački]] arheolog [[Erich Friedrich Schmidt|E. F. Schmidt]] koji je istovremeno sudjelovao pri iskopavanju [[Perzepolis]]a u [[Fars]]u i [[Tape-Hesar]]u kod [[Damgan]]a. Usprkos sveobuhvatnim radovima na terenu, ni Schmidt nije detaljnije obradio Češme-Ali u tekstualnom obliku već su [[1932.]] i [[1935.]] godine u arheološkim časopisima izdani kratki sažeci, a [[1940.]] i [[Zračna fotografija|zračne fotografije]]. Njegov katalog artefakata i fotografije danas su podijeljeni između dvaju pokroviteljskih [[muzej]]a, [[Orijentalni institut u Chicagu|Orijentalnog instituta]] u [[Chicago|Chicagu]], te iranskih muzeja iz [[Teheran]]a.

Češme-Ali u arheološkim publikacijama prvi se put ozbiljnije pojavljuje [[1942.]] godine kada [[Donald Eugene McCown|D. E. McCown]] objavljuje pregled [[Prahistorija|prahistorijske]] [[Kronologija|kronologije]] [[Historija Irana|Irana]]. Narednih pola vijeka istraživanje Češme-Alija uglavnom je bilo ograničeno na katalogizaciju pronađenog materijala odnosno utvrđivanje veza s Tape-Hesarom i Tape-Sialkom. Koncem [[1990-ih]] godina, [[iran]]ski arheolog [[Hasan Fazeli|H. Fazeli]] provodi nova iskopavanja na lokaciji, no u znatno manjoj mjeri u odnosu na Schmidta s obzirom da su većinu rubnih dijelova lokaliteta progutala suvremena [[Predgrađe|predgrađa]]. Nakon stečenog [[doktorat]]a na [[Univerzitet u Teheranu|Univerzitetu u Teheranu]], Fazeli tijekom [[2000-ih]] pokreće plodnu suradnju s [[UK|britanskim]], [[Australija|australskim]] i [[SAD|američkim]] arheolozima čime se ostvaruje komparativan uvid u materijale pohranjene u [[Teheran]]u i [[Pennsylvania|Pennsylvaniji]], te objavljuju nove sinteze o Češme-Aliju.

=== Neolitik ===
[[Datoteka:Cheshmeh Ali sheme.PNG|mini|desno|250px|Tlocrtna skica Češme-Alija]]
[[Neolitik|Neolitička]] nalazišta iz [[6. milenijum pne.|6. milenijuma pne.]] nad izvorom Češme-Ali otkrivena su još [[1930-ih]] godina pod vodstvom [[Erich Friedrich Schmidt|E. F. Schmidta]]. [[Donald Eugene McCown|D. E. McCown]] dijeli prahistorijski arheološki materijal s Češme-Alija u dvije skupine − ''IA'' (donji i gornji) i ''IB'', te poistovjećuje [[Kronologija|kronologiju]] potonje sa I.-III. periodom [[Tape-Sialk]]a ([[6. milenijum pne.|5500.]] − [[5. milenijum pne.|4000. pne.]]). Temeljem novih komparativnih istraživanja [[Tape-Zage]]a i [[Tepe-Gabristan]]a kod [[Kazvin]]a, arheolog [[Jusef Madžidzade|J. Madžidzade]] revidirao je [[Kronologija|kronologiju]] središnje [[Iranska visoravan|Iranske visoravni]] i podijelio je na arhaično, rano, srednje i novi visoravanski period. Na takvoj osnovi Češme-Ali ''IA'' može se klasificirati u rano visoravansko, odnosno Češme-Ali ''IB'' u srednji visoravanski period.

Prahistorijski nalazi sa centralne [[Iranska visoravan|Iranske visoravni]] ukazuju da je krajem [[5. milenijum pne.|5. milenijuma pne.]] stanovništvo ove regije na temelju [[Poljodjelstvo|poljodjelstva]] i [[Stočarstvo|stočarstva]] razvilo jedinstvenu [[Kultura|kulturu]] koja se neprekidano održala puna tri tisućljeća. U početku su živjeli u malim [[kuća]]ma od nabijene [[Tlo|zemlje]] prekrivenih [[Blato (tlo)|blatom]], a kasnije su počeli rabiti nepečenu [[Opeka|opeku]] s utiscima [[prst]]iju zbog kvalitetnijeg prijanjanja [[Mort|veziva]]. Utisci su često bili ožbukani i obojeni u [[crveno]]. Stanovnici su sahranjivali mrtve ispod vlastitog kućnog poda, a [[kostur]]i su prekrivani crvenim [[oker]]om. Mrtvu dojenčad ponekad bi pokapali u malim [[ćup]]ovima.

[[Neolitička umjetnost|Umjetnička]] i [[Tehnika|tehnološka]] dostignuća prahistorijskih stanovnika Češme-Alija očituju se u [[Lončarstvo|lončarstvu]]. U početku su izrađivali mekanu [[Keramika|keramiku]] s dodacima [[Slama|slame]], obično [[Poliranje|poliranu]] i ukrašenu jednostavnim [[Geometrija|geometrijskim]] motivima. Crveni oblici ove keramike također su rađeni, no počeli su prevladavati u kasnijem periodu. Druga, finija vrsta crvene keramike bila je ona s [[Pijesak|pijeskom]], a njegova polirana površina ukrašena je [[crno]]m bojom. Sve navedene vrste keramike oblikovane su ručno, bez upotrebe lončarskog kola. Slamnata keramika kasnije se razvila u tzv. klasičnu češme-alijsku keramiku s jasnim crvenkasto-narančastim tijelom, obloženu premazom, često i poliranu odnosno u potpunosti obojenu u crno ili tamno smeđe. Osim geometrijskih motiva, na keramici se pojavljuju i prikazi [[Biljke|biljaka]], dugonogih [[ptica]], [[magarac]]a, koza, [[Psi|pasa]], [[riba]], te rijeđe i [[Čovjek|ljudskih]] figura.

Srednji visoravanski period kod Češme-Alija i srodnih nalazišta na [[Iranska visoravan|Iranskoj visoravni]] obilježeno je širenjem tzv. [[šljiva]]ste keramike, no kulturni prodor egzotičnih utjecaja bio je kratkotrajan i [[Geografija Irana|geografski]] ograničen. Naime, Češme-Ali ''IA'' (gornja) razvila se u kulturu Češme-Ali ''IB'', isto kao i kod [[Tape-Hesar|Hesara]], [[Tape-Sialk|Sialka]] i [[Tepe-Gabristan|Gabristana]]. Karakteristične koncentrične brazde na keramici ovog perioda dokaz su uvođenja [[Lončarstvo|lončarskog]] kola u proizvodnju. Također, za razliku od ranije crvene keramike, ''IB'' posude [[Slikarstvo|oslikane]] su isključivo na gornjim dijelovima i visoka [[Krug|kružna]] baza obično im je ukrašena s tri ili četiri vertikalne linije. Repertoar [[Geometrija|geometrijskih]], [[Biljke|biljnih]], [[Životinje|životinjskih]] i [[Čovjek|ljudskih]] motiva bio je veći nego ranije, no [[boje]] su uvijek bile jednolične: tamno [[Smeđa|smeđe]], [[Crna|crne]], te [[Crvena|crvenkaste]] u slučaju neravnomjernog [[Peć|pečenja]]. Osim [[Neolitik|neolitičkih]] iskopina pronađeni su i materijali koji se datiraju u rano [[željezno doba]] ([[1200. pne.|1200.]] − [[1000. pne.]]).

=== Partski period ===
[[Datoteka:Mithradatesi.jpg|mini|lijevo|250px|[[Partsko Carstvo|Partske]] kovanice s prikazom [[Mitridat I. Partski|Mitridata I.]] ([[171. pne.|171.]] − [[138. pne.]])]]
[[Datoteka:Cheshmeh Ali - Surena.jpg|mini|desno|250px|Rekonstruirane srednjovjekovne [[Fortifikacija|zidine]]]]
[[Datoteka:Rock Sculpture near Shah-Abdul-Azim - Ill1-27.jpg|mini|desno|250px|[[Fotografija]] reljefa ([[Arnold Henry Savage Landor|A. H. S. Landor]], [[1901.]])]]
[[Datoteka:Cheshme Ali in the city of Rey.jpg|mini|desno|250px|[[Reljef (umjetnost)|Reljef]] [[Fateh Ali-šah Kadžar|Fateha Ali-šaha]] (vl. [[1797.]] − [[1834.]])]]
Zemljani slojevi iznad prvog [[Neolitik|neolitičkog]] naselja otkrivaju prisutnost važne [[Stari vijek|starovjekovne]] zgrade izgrađene od blatne [[Opeka|opeke]]. [[Arhitektura|Arhitektonski]] kompleks sastojao se od središnjeg [[Dvorište|dvorišta]] okruženog [[prostorija]]ma, a [[Erich Friedrich Schmidt|E. F. Schmidt]] identificira ga kao [[hram]] (moguće [[Zoroastrizam|zoroastrijski]] plamenik). Njemački arheolog pronađene [[kovanice]] datira u [[Partsko Carstvo|partski period]] ([[3. vijek pne.|3. v. pne.]] − [[3. vijek|3. v.]]) što podrazumijeva [[Kronologija|kronološku]] prazninu u naseljenosti Češme-Alija od približno 3000 godina. Unutar kompleksa pronađene su kovanice koje se datiraju u vrijeme vladavine [[Mitridat I. Partski|Mitridata I.]] ([[171. pne.|171.]] − [[138. pne.]]) i [[Pakor II. Partski|Pakora II.]] ([[78.]] − [[105.]]), a izvan kompleksa na istoj razini oko 500 [[Bakar (element)|bakrenih]] kovanica iz vremena [[Mitridat II. Partski|Mitridata II.]] ([[123. pne.|123.]] − [[88. pne.]]), [[Orod II. Partski|Oroda II.]] ([[57. pne.|57.]] − [[37. pne.]]), [[Fraat IV. Partski|Fraata IV.]] ([[37. pne.|37.]] − [[2. pne.]]) i [[Vonon I. Partski|Vonona I.]] ([[8.]] − [[12.]]). Također, pronađeni su i pocakljeni [[Zelena|zelenkasto]]-[[Plava|plavi]] fragmenti posuda. Sivo posuđe s lokaliteta datira se u rani [[Partsko Carstvo|partski period]], a danas se [[Konzervacija keramike i porculana|konzervira]] u [[Iranski nacionalni muzej|Nacionalnom muzeju]] u [[Teheran]]u.

=== Ranoislamski period ===
Osim [[Prahistorija|prahistorijskih]] i [[Stari vijek|starovjekovnih]] materijala, kod Češme-Alija pronađeni su i ostaci [[Islam|ranoislamskog]] grada s ograničenim brojem artefakata. Gradske [[Fortifikacija|zidine]] prate [[Topografija|topografiju]] uzvisine i tijekom [[Srednji vijek|srednjeg vijeka]] predstavljale su sjevernu granicu utvrđenog [[Raj (Iran)|Raja]], a njihov je zapadni dio danas temeljito rekonstruiran. Budući da je ranoislamski Raj bio važnim strateškim čvorištem za kontrolu istočnog [[kalifat]]a odnosno rodno mjesto kalifa [[Harun al-Rašid|Haruna al-Rašida]] čiji se raskošni dvor povezuje s pričama iz ''[[Tisuću i jedna noć|Tisuću i jedne noći]]'', [[iran]]ski arheolozi datiraju zidine u rani [[Abasidski kalifat|abasidski period]] ([[8. vijek|8.]] − [[9. vijek|9. v.]]). U okolnom dvometarskom zemljanom sloju iz istog perioda [[Erich Friedrich Schmidt|E. F. Schmidt]] je iskopao male [[mauzolej]]e, više [[grob]]ova s loše očuvanim [[kostur]]ima, te nadgrobne ploče od [[alabaster]]a s [[Kufsko pismo|kufskim]] vjerskim [[ornament]]ima. Pronađeni predmeti uglavnom su [[kovanice]] koje se datiraju u ranoislamski ([[Omejidi|omejidski]] i [[Abasidi|abasidski]]) ili srednjoislamski ([[Bujidska Monarhija|bujidski]] i [[Država Seldžuka|seldžučki]]) period. S obzirom da su pronađene i kovanice s prikazom [[Šahruh Mirza|Šahruha Mirze]] (vl. [[1405.]] − [[1447.]]), stručnjaci pretpostavljaju da najmlađi islamski sloj pripada [[Timuridska Monarhija|timuridskom periodu]] ([[14. vijek|14.]] − [[15. vijek|15. v.]]).

== Kadžarski reljef ==
Neposredno iznad istočng dijela izvora nalazi se veliki [[Reljef (umjetnost)|reljef]] približnih dimenzija 12 x 5 [[Metar|m]] kojeg je u ranom [[19. vijek]]u dao urezati [[Kadžarsko Carstvo|kadžarski]] vladar [[Fateh Ali-šah Kadžar|Fateh Ali-šah]] (vl. [[1797.]] − [[1834.]]). Slične reljefe dao je urezati i u [[Kermanšaška pokrajina|Kermanšaškoj pokrajini]] i [[Fars]]u što svjedoči da je bio inspiriran drevnim [[Ahemenidsko Perzijsko Carstvo|ahemenidskim]] ([[Behistun]]) odnosno [[Sasanidsko Perzijsko Carstvo|sasanidskim]] prikazima ([[Nakš-e Rustam]]). Lokacija rajskog reljefa odabrana je zato što je Češme-Ali bio vrlo posjećeno mjesto kako za putnike s [[konj]]ima i [[Magarac|magarcima]] tako i lokalno stanovništvo koje je ondje pralo [[Perzijski tepih|tepihe]] vjerujući da ih izvorska mineralna [[voda]] pomlađuje.

[[Reljef (umjetnost)|Reljef]] s prikazom vladara i njegovih podanika organiziran je u tri panela podijeljena dvama [[stup]]ovima. Na središtu glavnog panela prikazan je [[Fateh Ali-šah Kadžar|Fateh Ali-šah]] sjedeći na [[Prijestolje|prijestolju]], nosi visoku [[Kapa|kapu]] s tri ergete i ima vrlo izražene brkove odnosno dugu bradu. [[Mač]] i bodež pričvršćeni su mu za remen, dok u ruci drži [[žezlo]]. Na njegovoj desnoj ruci sjedi [[sokol]], a iza prijestolja nalazi se podanik sa suncobranom. [[Šah (vladar)|Šahovi]] podanici poslagani su u dva reda, a devet likova s njegove desne strane identificiraju se kao Naib Sultane, Husein Ali i Tagi Mirza (gore), te Muhamed, Ali Mirza, Fateh-Ali Mirza, Abdulah Mirza, Bačme Mirza i jedan nepoznat (dolje). Likovi s njegove lijeve strane su Ali-Nagi Mirza, Veri Mirza i Malek Mirza (dolje), dok uz samog vladara stoje Hedar Mirza i Mohalah Mirza. Svi navedeni likovi prikazani su s dugim bradama, a dva najmanja su Mučul Mirza i Kameran Mirza. Uz gornju odnosno bočne strane reljefa urezani su i natpisi.

== Povezano ==
* [[Raj (Iran)|Raj]]
* [[Tvrđava Raškan]]

== Literatura ==
{{div col}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Alizadeh|ime=Abbas|naslov=Čašma(-ye) ʿAlī|serija=[[Encyclopædia Iranica]]|izdavač=Columbia University|lokacija=New York|url=http://www.iranicaonline.org/articles/casma-ye-ali-lit|datum=15. 12. 1990.}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Amanat|ime=Abbas|naslov=Fatḥ-ʿAlī Shah Qājār|serija=[[Encyclopædia Iranica]]|izdavač=Columbia University|lokacija=New York|url=http://www.iranicaonline.org/articles/fath-ali-shah-qajar-2|datum=15. 12. 1999.}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Dyson|ime=Robert Harris|poglavlje=i. The Neolithic Period through the Bronze Age in Northeastern and North-central Persia|naslov=Ceramics|serija=[[Encyclopædia Iranica]]|izdavač=Columbia University|lokacija=New York|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ceramics-i|datum=15. 12. 1991.}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Fazeli|ime=Hassan|koautori=Coningham, Robin; Batt, Cathy|naslov=Cheshmeh-Ali Revisited: Towards an Absolute Dating of the Late Neolithic and Chalcolithic of Iran's Tehran Plain|serija=Journal of British Institute of Persian Studies|svezak=XLII|izdavač=British Institute of Persian Studies|lokacija=London|godina=2004.|stranica=str. 13.-24.|issn=0578-6967|oclc=204096545}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Gustavel|ime=Lucy|naslov=The Burials at Cheshmeh Ali and Rayy: The Excavations of Erich Schmidt 1934 – 1936|serija=Journal of Collegiate Anthropology|izdavač=University of Wisconsin-Milwaukee (Anthropology Student Union)|svezak=I. 1|lokacija=Milwaukee|url=http://www4.uwm.edu/StudentOrg/asu/Documents/FieldNotes/Volume1/FieldNotes1-Gustavel.pdf|godina=2009.|stranica=str. 77.-94.|oclc=767575732}}
* {{fa icon}} {{citat knjiga|prezime=Karīmān|ime=Ḥusain|poglavlje=Čašma-je ʿAlī|naslov=Mabāḥit-e ǧuġrāfijā-je šahr-e Ray bi-ʻahd-e ābādī|serija=Ray-e Bāstān|izdavač=Intišārāt-e Anǧuman-e Ātār-e Millī|lokacija=Tehran|godina=1967.|oclc=552197349}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Matney|ime=Timothy|naslov=Re-excavating Cheshmeh Ali|serija=Expedition Magazine|svezak=XXXVII. 2|izdavač=University Museum of the University of Pennsylvania|lokacija=Philadelphia|stranica=str. 26.-38.|godina=1995.|issn=0014-4738}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=McCown|ime=Donald Eugene|naslov=The Relative Stratigraphy of Early Iran|serija=Studies in Ancient Oriental Civilization|svezak=XXIII|izdavač=University of Chicago Press|lokacija=Chicago|godina=1942.|oclc=312041}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Rante|ime=Rocco|poglavlje=i. Archeology|naslov=Ray|serija=[[Encyclopædia Iranica]]|izdavač=Columbia University|lokacija=New York|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ray-i-archeo|datum=23. srpnja 2010.}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Schmidt|ime=Erich Friedrich|naslov=Expeditions|serija=Bulletin of the American Institute for Persian Art and Archaeology|svezak=III. 6|izdavač=American Institute for Persian Art and Archaeology|lokacija=New York|stranica=str. 21.-22.|godina=1932.|oclc=6215664}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Schmidt|ime=Erich Friedrich|naslov=Excavations at Rayy|serija=Bulletin of the American Institute for Persian Art and Archaeology|svezak=IV|izdavač=American Institute for Persian Art and Archaeology|lokacija=New York|stranica=str. 21.-22.|godina=1935.|oclc=6215664}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Schmidt|ime=Erich Friedrich|naslov=Flights Over Ancient Cities of Iran|serija=Special publication of the Oriental Institute|svezak=III|izdavač=University of Chicago Press|lokacija=Chicago|godina=1940.|oclc=2607609}}
* {{en icon}} {{citat knjiga|prezime=Wong|ime=Edna H.|koautori=Petrie, Cameron A.; Fazeli, Hassan|naslov=Cheshmeh Ali Ware: A Petrographic and Geochemical Study of a Transitional Chalcolithic Period Ceramic Industry on the Northern Central Plateau of Iran|serija=Journal of British Institute of Persian Studies|svezak=XLVIII|izdavač=British Institute of Persian Studies|lokacija=London|godina=2010.|url=http://bt1.archive.org/stream/Cheshmeh-aliWare2010/WongEtAl.2010Cheshmeh-aliWareAPetrographicAndGeochemicalStudyOfTransitionalChalcolithicPeriodCeramicIndustryOnTheNorthCentralPlateauOfIran#page/n0/mode/2up|stranica=str. 11.-26.|issn=0578-6967|oclc=701774779}}
{{div col end}}
;Ostali projekti
{{WProjekti
|commonscat   = Cheshmeh-Ali (Ray)
|commonscatsh = Češme-Ali (Raj)
}}

{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Arheološka nalazišta u Iranu]]
[[Kategorija:Prahistorijska arheološka nalazišta u Iranu]]
[[Kategorija:Izvori u Iranu]]
[[Kategorija:Geografija Teherana]]
[[Kategorija:Građevine u Teheranu]]
[[Kategorija:Historija Teherana]]