Tigelin

Gaj Ofonije Tigelin (Gaius Ofonius Tigellinus, cca. 10 - 69), također poznat i kao Sofonije Tigelin, bio je prefekt rimske Pretorijanske garde u doba cara Nerona, poznat po tome što je bio carev bliski prijatelj, ali i po tome što ga je u odsudnom trenutku izdao, omogućivši njegov pad.

Tigelin je bio rodom iz Agrigentuma, a dio historičara vjeruje da je bio grčkog porijekla. U doba cara Kaligule je živio u Rimu, a prvi put se spominje 39. kada je odatle protjeran zbog preljuba koga je počinio sa Kaligulinim sestrama Agripinom Mlađom i Julijom Livilom. Kada je dvije godine kasnije carem postao Klaudije, omogućio mu je povratak u Rim. Tigelin se nakon toga bavio uzgajanjem trkaćih konja, a potom i naslijedio bogatstvo te pokupavo zemljište po Apuliji i Kalabriji.

Zahvaljujući konjima je stekao naklonost, a potom i prijateljstvo Nerona. Zajedno s njim se odavao razvratu i svakojakim porocima, a godine 62. je imenovan komandantom pretorijanaca. Tada je stekao reputaciju jednog od najizopačenijih i najokrutnijih ljudi u Rimu. Godine 64. je organizirao zloglasne orgije u Agripinom bazenu, a iste godine mu se pripisivalo i podmetanje velikog požara koji je progutao Rim.

Kada je godine 65. razbijena Pizonovska zavjera, on je zajedno sa Popejom Sabinom tvorio dvorski savjet. Godine 67. je pratio Nerona na njegovom putovanju u Grčku. Kada je sljedeće godine izbio niz vojničkih pobuna i postalo izgledno da će Neron pasti, upravo je Tigelin zajedno sa Nimfidijem Sabinom natjerao Gardu da se okrene protiv cara te ga tako potakne na samoubistvo.

Novi car Galba ga je smijenio s položaja komandanta pretorijanaca, ali mu je poštedio život, najviše zahvaljujući tome što je Tigelin dao niz skupocjenih poklona Galbinom ljubimcu Titu Viniju i njegovoj ženi. U januaru 69. su, pak, Galba i Vinije ubijeni od strane novog cara Otona, koji je odlučio svoj položaj legitimizirati, između ostalog, i pogubljenjem Tigelina, jedne od najomraženijih ličnosti tadašnjeg Rima. Tigelin je vijest o svojoj smrtnoj presudi čuo dok se odmarao u Sinuesi. Nakon što je bez uspjeha porukom od cara tražio milost, izvršio je samoubistvo prerezavši grkljan britvom.

U popularnoj kulturi

Tigelin se često pojavljuje kao lik u književnim i umjetničkim djelima čija je radnja smještena u Rim, odnosno se bavi prvim decenijama kršćanstva. To uključuje Till Damask, dramu Augusta Strindberga, dramu The Sign of the Cross američkog književnika Wilsona Barretta i roman Quo Vadis Henrika Sienkiewicza.

U ekranizacijama potonja dva djela su ga tumačili Ian Keith (The Sign of the Cross, 1932), Ralph Truman (Quo Vadis, 1951), Marko Nikolić (Quo Vadis, 1985) i Krysztof Majchrzak (Quo Vadis, 2001). U TV-seriji A.D. iz 1985. njegov lik tumači Jonathan Hyde.

Vanjske veze

• Livius.org: Ofonius Tigellinus Arhivirano 2011-06-05 na Wayback Machine-u

Vladine službe
Prethodi: Sextus Afranius Burrus	Pretorijanski prefekt zajedno sa Fenijem Rufom i Nimfidijem Sabinom 62–68	Slijedi: Cornelius Laco