Saint Lawrence (rijeka)
Saint Lawrence River (prevedeno rijeka sv. Lovre, francuski: Fleuve Saint-Laurent) je jedna od najvećih rijeka u Sjevernoj Americi i najvažniji plovni put Sjeverne Amerike, kojim su Velika jezera spojena sa Atlanskim oceanom.[1]
| Saint Lawrence Fleuve Saint-Laurent | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | |
| Države |  Kanada,  SAD |
| Gradovi | Montreal, Québec |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina | Ontario (Ontario) 74.7 m |
| Ušće – aps. visina – vrsta | Zaljev Saint Lawrence (Atlantik) 0 m estuarij |
| Dužina | 1197[1] km |
| Pritoke | Ottawa |
| Hidrologija | |
| Protok – srednji | 16.800 m³/s |
| Sliv – površina | 1,344.200[1] km² |
| Ulijeva se u | Atlantik |
| Transport | |
| Plovnost | Od ušća do izvora (Velika jezera) |
Hidrografija
urediAko se konvencionalno računa da je izvor rijeke jezero Ontario iz kog istječu Velika jezera, tad je Saint Lawrence dug 1197 km, ali ako se računa da je najudaljeniji izvor Velikih jezera rijeka North River koja izvire u Minnesoti iz koje se formira rijeka Saint Louis koja je glavni izvor voda jezera Superior, tad je ukupna dužina rijeke 3058 km.
Saint Lawrence ističe iz jezera Ontario između kanadskog grada Kingston na sjevernoj obali, i američkog grada Cape Vincent,[1] odakle rijeka teče gotovo pravilno u smjeru sjeveroistoka i formira granicu između Kanade i Sjedinjenih Američkih Država.
U svom gornjem toku do Montreala nalazi se najveća atrakcija rijeke Thousands Islands područje sa više od 1700 otoka. Srednji tok rijeke prostire se od Montreala do grada Québeca. Kod Montreala u rijeku uvire njena glavna pritoka, rijeka Ottawa. Nakon Montreala Saint Lawrence se obrušava sa visine od 25 m preko Brzaka Lachine. Danas su ti brzaci premošćeni izgradnjom kanala South Shore, tako da ih brodovi obilaze.
Od grada Québeca korito rijeke se širi na 16 km, od tu počinje veliki estuarij rijeke, koji se širi na više od 145 km u zaljevu Saint Lawrence.
Ukupno porječje rijeke Saint Lawrence zajedno sa porječjem Velikih jezera ima oko 1,344.200 km²), od toga na Kanadu odpada 839.200 km² a na Sjedinjene Američke Države 505.000 km². Porječje Saint Lawrencea se prostire preko kanadskih provincija Ontario i Quebec, te preko američkih saveznih država Illinois, Indiana, Michigan, Minnesota, New York, Ohio, Pennsylvania, Vermont i Wisconsin.[1]
Plodnu nizinu rijeke Saint Lawrence od Montreala do ušća, oblikovali su veliki i teški ledenjaci koji su veći dio današnje Sjeverne Amerike pokrivali u ledeno doba, prije otprilike 15.000 godina. To je i danas jedno od najrazvijenijih poljoprivrednih područja Kanade, kraj koji su među prvim naselili francuski doseljenici, još početkom 17. vijeka.
Ekonomija
urediRijeka Saint Lawrence je izuzetno važni plovni put, kojim mogu i prekooceanski brodovi doploviti do Velikih jezera i gradova uz obale jezera Chicago, Detroit, Duluth i Toronto. Ideja da se rijeka produbi za velike brodove, i tako povežu Velika jezera i Atlantik postojala je još od 19. vijeka ali su se tek 1954. Kanada i Sjedinjene Američke Države upustile u zajednički pothvat izgradnje Morskog puta Saint Lawrence. Ovaj ambiciozni projekt uključivao je izgradnju novih kanala i ustava kod Montreala i ustave Eisenhower, Snell i Iroquois na američkoj strani rijeke. Plovni put Saint Lawrence Seaway, je službeno otvoren 26. juna 1959.[1] njime je omogućeno i velikim prekooceanskim brodovima da doplove u srce Amerike po žito i druge terete. U taj plovni put uključeno je i osam ustava kanala Welland izgrađenog još 1829.[1] kojim su zaobiđeni Slapovi Niagare i spojena jezera Erie i Ontario. Danas se morskim putem Saint Lawrence preveze četrdesetak milijuna tona tereta godišnje. Hidroelektrane izgrađene na rijeci opskrbljuju strujom Quebec, Ontario i državu New York.
Historija
urediPrvi evropski moreplovac koji je zaplovio rijekom 1535. do Brzaka Lachine (ispod današnjeg Montreala),[1] bio je Francuz Jacques Cartier, koji je 1534. isplovio iz St. Maloa. Nakon njega u brojni francuski kolonisti počeli naseljavati dolinu Saint Lawrence po kojoj su živjela indijanska plemena Algonquin, Irokezi i Huron u selima kao što su Hochelaga (današnji [[Montreal) i Stadacona (današnji Québec).
