Roksana
Za ostala značenja, vidi Roksana (razvrstavanje).
Roksana (baktrijski, perzijski: Rošanak; doslovno "svijetleća ljepota", grubo prevedno "zora"; ? - 309. pne.), bila je baktrijska plemkinja najpoznatija po tome što je bila supruga Aleksandra Velikog. Rođena je godinu-dvije prije 345. pne. iako točan datum nepoznat. Bila je kći Baktrijca po imenu Oksijart od Balha u Baktriji (tadašnja istočna Perzijska Monarhija, današnji Uzbekistan i sjeverni Afganistan), a za Aleksandra se udala u dobi od 18 godina nakon što je posjetio Sogdijansku stijenu. Balh je bila posljednja perzijska pokrajina koja je pala pod Aleksandrovu vlast, a brak je imao cilj pomiriti baktrijske satrapije sa Aleksandrovom vlašću, iako antički izvori navode da je Aleksandar u nju bio i iskreno zaljubljen. Roksana ga je pratila na pohodu na Indiju godine 326. pne. Rodila mu je posthumnog sina Aleksandra IV nedugo nakon Aleksandrove iznenadne smrti u Babilonu godine 323. pne. Nakon Aleksandrove smrti su ona i sin postali sudionici, ali i žrtve političkih spletki nakon kolapsa Aleksandrovopg carstva. Roksana je tako ubila Aleksandrovu drugu udovicu Stateiru II i Stateirinu sestru Dripetis. Roksanu je, pak, u Makedoniji štitila Aleksandrova majka Olimpijada, ali je njeno ubistvo 316. pne. omogućilo Kasandru da postane kralj. Znajući da je Aleksandar IV legitimni nasljendik carstva, Kasandar je njega i Roksanu dao ubiti oko 310. pne.
Popularna kultura
urediU filmu Alexander je njen lik tumačila Rosario Dawson.
