Jovan Kantul (Јован Кантул) je bio pećki patrijarh od 1592-1613.

U vreme dolaska patrijarha Jovana na pećki tron srpski narod je započeo borbu širih razmera protiv turskog ropstva. Nasledivši patrijarha Filipa, 1592. godine dobija sultanov berat i otpočinje rad na crkvenom i političkom planu.

O patrijarhu Jovanu, ličnosti izvanredno dinamičnoj i interesantnoj, zna se mnogo manje nego što bi se pretpostavljalo. Po njegovom prezimenu Kantul pretpostavlja se da je bio vlaškog porekla.

Da su početni koraci patrijarha Jovana bili dobri svedoče zapisi sa više strana koji za njega kažu: “tada prestolom Pećkim dobro upravljaše kir Jovan“.

I pored svih poteškoća za vreme patrijarha Jovana sačuvana je organizacija Pećke patrijaršije, popunjavane su upražnjene eparhije izborom i hirotonijom novih episkopa i održavani crkveni sabori u Peći. Za njegovo vreme prepisivane su bogoslužbene i druge knjige. Svi su izgledi da je prepisivanje podsticao sam patrijarh, koji je crkve poklanjao Velikoj crkvi u Peći i manastiru Hilandaru. Njegovim trudom obnovljen je hram u Peći i živopisani su hramovi manastira Svete Trojice u Pljevljima i Hopovu.

Za sve vreme svoga arhipastirskog rada patrijarh Jovan, napušta Makarijevu politiku naslona na Turke i postaje učesnik u akciji zapadnih država za oslobođenje balkanskih naroda od Turaka.

Papa Kliment VIII pokušao je da obrazuje hrišćanski savez u koji bi ušli španski kralj Filip III, austrijski nadvojvoda Ferdinand i savojski herceg Karlo Emanuilo I. U isto vreme patrijarh Jovan je preko nikšićkog vojvode Gordana spremao ustanak u Hercegovini. Budući da je cela ova akcija propala patrijarh Jovan se gorko razočarao u zapad.

Za vreme patrijarha Jovana Srpska pravoslavna crkva je doživela jedan od najtežih svojih udaraca. Naime, Sinan-paša je naredio da se 1594. godine na Vračaru spale mošti Svetog Save, koji se vezuje za ustanak protiv Turaka u Banatu i Hercegovini. Za sve ustanke Turci su osudili patrijarha Jovana i episkope Srpske crkve.

Pećki patrijarh Jovan je 14. oktobra 1613. godine obešen u Carigradu i sahranjen kod Jeni-kapije.[1]

Izvori

uredi

Literatura

uredi
  • Narodna enciklopedija (1927 g.)
  • Istorija srpskoga naroda - Stanoje Stanojević
Prethodnik:
Filip Sokolović
Pećki patrijarh
15921614.
Nasljednik:
Pajsije I Janjevac