George V od Ujedinjenog Kraljevstva
George V rođen kao George Frederick Ernest Albert; (London, 3. jun 1865. - Norfolk, 20. januar 1936.), bio je kralj Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Irske, svih ondašnjih Britanskih dominiona i indijski car od 22. januar 1910. do svoje smrti 1936.[1]
| George V | |
|---|---|
| |
| Portret Georga V | |
| Kralj Ujedinjenog kraljevstva i Britanskih dominiona | |
| Vladavina | 6. maj 1910. - 20. januar 1936. |
| Krunidba | 22. jun 1911. |
| Prethodnik | Edward VII |
| Nasljednik | Edward VIII |
| Supruga | Mary od Tecka |
| Djeca | Edward VIII, George VI, Mary, Henry, Princ George, John |
| Puno ime | |
| George Frederick Ernest Albert | |
| Dinastija | Windsor |
| Otac | Edward VII |
| Majka | Alexandra od Danske |
| Rođenje | 3. jun 1865. London |
| Smrt | 20. januar 1936. Zamak Sandringham Norfolk |
| Vjera | Anglikanac |
Biografija
urediGeorge Frederick bio je drugo po redu dijete, kralja Edwarda VII i Alexandre od Danskei sve do smrti svog starijeg brata Alberta Victora 1892. (koji je trebao postati monarh) služio je mornarici kao oficir.[1] Te iste godine u maju proglašen je Vojvodom od Yorka, a u julu 1893. se i oženio sa princezom Mary od Tecka, dotadašnjom zaručnicom umrlog brata. Zatim je proglašen je Vojvodom od Cornwalla i Princem od Walesa, pa je nakon očeve odluke donešene 1901., on naslijedio oca na tronu 6. maja 1910. Za kralja je okrunjen 22. jun 1911.[1]
Odmah na početku svoje vladavine, suočio se sa velikim problemima, jedna od najvećih je bila ustavna borba za obuzdavanje moći Doma lordova, problem koji je sve dotad ostao visiti u zraku. Tadašnja vlada koju su formirali Liberali predložila je Georgu salamonsko rješenje, da on proglasi dovoljno novih doživotnih lordova, i na taj način osigura njima potrebnu većinu u tom domu. Nakon uspjeha liberalne partije na izborima u decembru 1910., Dom lordova više nije mogao odbacivati prijedloge Donjeg doma pa je 1911. konačno izglasan Zakon o parlamentu (Parliament Act), kojim je bitno ograničena moć tog doma parlamenta.[1]
Ugled kralja Georgea V jako je narastao za Prvog svjetskog rata kao lidera Antante, nakon što je on u nekoliko navrata posjetio front u Francuskoj nekoliko puta.[1]
Odmah nakon Prvog svjetskog rata, Britanija se suočila sa serijom štrajkova koji su paralizirali industriju, pa je tadašnji premijer Andrew Bonar Law 1923. podnio ostavku. George V morao se odlučiti kome povjeriti sastav nove vlade, seriozni kandidati bili su lord Curzon i Stanley Baldwin, favorit stariijih iskusnih političara. George se nakon dužih konzultacija ipak odlučio za Baldwina koji je imao veću podršku u konzervativnoj partiji i parlamentu.
George V je teško obolio krajem 1928., pa je nakon tog do kraja života morao izuzetno paziti na svoje zdravlje.[1] Nakon kolapsa funte 1931. i dugotrajne financijske krize koja je uslijedila nakon tog, raspala se dotadašnja laburistička vlada. Zbog tog je on, kako bi osigurao jaku i stabilnu vladu, uspio nagovoriti dotadašnjeg premijera Ramsaya MacDonalda i dio njegovog kabineta da ostanu u vladi, u koju je ušlo nekoliko ministara iz konzervativne i liberalne partije, pa je na taj način formirana nacionalna koalicijska vlada. Zbog tog je proslava njegova srebrnog jubileja u maju 1935. ispala trijumfalno.[1]
Kralj George V imao je pet sinova, to su bili kraljevi; Edward VIII, George VI, te prinčevi Henry (vojvoda od Gloucestera), George (vojvoda od Kenta) i John, koji je umro mlad, te kćer Mary koja se udala za vojvodu od Harewooda.[1]
Izvori
urediVanjske veze
uredi
| Prethodnik: | Kralj Ujedinjenog Kraljevstva | Nasljednik: |
| Edward VII | Edward VIII |