Bioskop

Kinematograf ili kino (njem. Kino, skr. od Kinematograph < franc. cinématographe), odn. bioskop (njem. Bioscop, prema nazivu kinoprojektora), dvorana ili zgrada namijenjena prikazivanju filmova. U pravilu sadrži veliki ekran na koji se pomoću projektora projicira film.

Etimologija

Riječ bioskop dolazi od istoimenog uređaja (Bioskop) braće Skladanowsky kojim su se 1895. projicirali flmove sa dvije filmske vrpce od 54 mm (tzv. Duplex prinzip) u berlinskom lokalu "Feldschlösschen". Braća Skladanowsky su 1895-97. svoj sistem popularizirali turnejom po nekoliko evropskih zemalja, te je riječ "bioskop" u raznim oblicima postala sinonim za filmski projektor, filmsku predstavu ili film općenito; tek od 1906. kada je u Lübecku sagrađena prva specijalizirana kino-dvorana pod nazivom Bioscope se riječ počela odnositi na samu dvoranu.

Riječ kino je skraćenica od riječi kinematograf (Cinématographe), odnosno mngo poznatijeg filmskog projektora koji su koristili braća Lumiere, a od koje potiče i riječ kinematografija, kojom se označava filmska umjetnost ili filmska industrija uopće.

Istorija bioskopa

Prvi nemi filmovi (1895 do 1927) su imali i pijanistu koji je gledajući film pratio isti odgovarajućom muzikom.

Uskoro, a pogotovu kada je otkriven tonski film, grade se filmske dvorane.

U filmskim salama - bioskopima, pre filmova davali su se i "žurnali" - preteča TV dnevnika. Vesti su naravno bile stare najmanje desetak dana.

Film je bio jeftina zabava, pa je poseta bioskopima bila velika. Bilo je "in" odvesti devojku u bioskop. Naročito u zadnje redove.

Napredkom filmske tehnologije menjale su se i filmske dvorane. Jedna od prvih je bio "Sinemaskop".

Potom je uvedeno stereo ozvučenje, a razvijeni su i "trodimenzionalni" filmovi koje je publika gledala sa specijalnim kartonskim naočarima za jednokratnu upotrebu.

Zatim su razvijene bioskopske dvorane gde su se pritiskom na dugme tresla sedišta (filmovi katastrofe).

Poslednja inovacija, japanski pronalazak, su sale u kojima se tokom predstave ubacuju različiti cvetni mirisi.

Na bioskope je bila velika navala, pa se pojavilo i novo zanimanje "tapkaroš". Tapkaroši su kupovali karte u velikim količinama i onda neposredno pred projekciju prodavali po višim cenama. Imali i svoj kodeks, karta se nije smela prodati "po ceni" - ako je zanimanje bilo manje od očekivanog, karte su se cepale. Policija ih je, naravno, gonila.

U pojedinim zemljama je bilo dozvoljeno pušenje za vreme predstava. Grickanje semenki od bundeve je takođe bilo vrlo popularno, ali ne i dozvoljeno. Prodavci semenki su bili obavezni deo miljea pred bioskopsku predstavu.

Mnoge sale su grejane klasičnim pećima na drva (nije bilo centralnog grejanja). Za vreme predstave radnice u biskopu su posebnim pumpama rasprašivale u vazduh miris na bazi kolonjske vode, pošto je i ventilacija bila nedovoljna, a predstave su se davale jedna za drugom.

U prigradskim bioskopima su se skupljali lokalni momci, i smatralo se izuzetnom zabavom, glasno komentarisati film. Jedan od fazona je bio da neko počne da viče "ima li u sali doktora!!??" i kada bi se neki slučajni doktor javio, misleći da je nekom pozlilo, sledilo bi pitanje "Doktore, kako vam se sviđa film?!". Seksi scene su posebno komentarisane.

U nekim zemljama su popodnevne predstave (za penzionere) bile jeftinije da bi se smanjio pritisak na večernje predstave.

Postojali su i tzv. "non-stop" bioskopi. Kupovinom karte mogli ste u bilo kom momentu da uđete i izađete iz bioskopa. U zapadnim zemljama su postojali posebni bioskopi za porno filmove. Filmska predstava, na svaki sat vremena, je prekidana i jedna striptizeta bi iz izvela strip-tiz uživo.

Za filmove su štampani programi u vidu letka, na kojima je prepričan film, pobrojani glumci i stvaraoci filma kao i fotografije iz najinteresantnijih delova filma. Mnogi su to kupovali pa čak i sakupljali!

Takođe štampani su za svaki film i filmski plakati koji su se lepili po gradu i nalazili u izlogu bioskopa. Ovi plakati su takođe bili meta kolekcionara.

Pojavom televizije interesovanje za posete bioskopima opada. Pojavom videa, VHS-a i video klubova, a pogotovu DVD-a i "kućnih bioskopa" klasični bioskopi definitivno gube bitku.

Piratska izdanja su takođe dala svoj značajan doprinos u procesu gašenja bioskopa.