1359
godina
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1320-e |
1330-e |
1340-e |
1350-e
| 1360-e
| 1370-e
| 1380-e
| >
<< |
< |
1355. |
1356. |
1357. |
1358. |
1359.
| 1360.
| 1361.
| 1362.
| 1363.
| >
| >>
Godina 1359 (MCCCLIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak u julijanskom kalendaru (1. siječnja/januara).
Gregorijanski | 1359. (MCCCLIX) |
Ab urbe condita | 2112. |
Islamski | 760–761. |
Iranski | 737–738. |
Hebrejski | 5119–5120. |
Bizantski | 6867–6868. |
Koptski | 1075–1076. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1414–1415. |
• Shaka Samvat | 1281–1282. |
• Kali Yuga | 4460–4461. |
Kineski | |
• Kontinualno | 3995–3996. |
• 60 godina | Yin Zemlja Svinja (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11359. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 9. 1. - Sultanat Tlemsen u Alžiru je oslobođen marokanske marinidske vlasti, abu Hammu II vlada do 1389.
- Novi marinidski vladar od ove godine je Ibrahim ibn Ali (do 1361), nakon Abu Bakr ibn Farisa.
- januar? - Simeon Nemanjić ponovo počinje borbu, dolazi blizu Skadra.[1]
- zima 1358/59 - Po nalogu austrijskog vojvode Rudolfa IV krivotvoren je Privilegium Maius po kome Austrija postaje nadvojvodstvo. Car Karlo IV to ne priznaje, ali će stoleće kasnije priznati Fridrih III, član porodice.
- 10. 3. - Stogodišnji rat: engleski vitez Robert Knolles je zauzeo Auxerre nakon dvomesečne opsade.
- 24. 3. - Drugi londonski ugovor: zarobljeni francuski kralj Jean II daje engleskom Edwardu III još više teritorija nego prošle godine.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- proleće? - Vojislav Vojinović uzima posede umrlog velikog čelnika Dimitrija (župe Dabar, Drina, Gacko i Rudine[2]). Ove godine se poslednji put pominje njegov brat Altoman Vojinović, Vojislav će uzeti i njegove posede u gornjem Podrinju. Altomanova udovica i sin Nikola dobijaju samo mali posed (ali ovaj će 1368. preuzeti sve).
- 2. 5. - Kraljevo pismo poziva splitsko vijeće da izabere bana Nikolu Seča za kneza, što ono jednoglasno i čini, na dvije godine.[3]
- proleće? - Jedan velikaš na severu Srbije je u zavadi sa drugim, pa je pozvao Ugarsku u pomoć.[1]
- 31. 5. - Ugarski kralj Ludovik I. Veliki je u Slankamenu, šalje deo vojske preko Save i Dunava, koja dopire do kraja ravnice a srpska vojska se nakon žestoke bitke povukla u planine.[4]
- maj? - Vaseljenski patrijarh Kalist I je osnovao Ugrovlašku mitropoliju, prvi mitropolit je Grk Jakint, poslednji mitropolit Vičine (grad na Dunavu, verovatno u Dobrudži). Prvo sedište mitropolije je Kurtea de Arđeš (Trgovište od 1517, Bukurešt od 1668).
- Zalaskom Vičine, nove važne luke su Brăila i Stara Kilija.
- jun? - Bitka kod Aheloja: epirski despot Nikifor II Orsini je poražen i poginuo u sukobu sa albanskim vođama Pjetrom Ljošom i Đin Bua Spatom u Etoliji.
- Ovi Albanci osnivaju Despotovinu Artu (do 1416).
- Simeon Nemanjić je povratio Tesaliju, zatim i epirske gradove. Radoslav Hlapen 1359-60 uzima Tesaliju (tj. utvrđenje Damasis na severu Tesalije[5]) u ime posinka Tome Preljubovića. Simeon će dati Kostur/Kastoriju i ćerku Mariju Tomi, a sam će sedeti u Trikali.
- 19. 6. - Savojski grof Amadeo VI je kupio baroniju Vaud (kanton Bern je zauzima 1536, samostalni kanton od 1798/1803).
- 21. 6. - Umro je švedski suvladar Erik XII, njegov otac Magnus IV ostaje jedini. Ovim otpada njegovo obećanje da će dati Skåne danskom kralju.
- 25. 6. - Francuska skupština staleža odbija Londonski ugovor, što engleski kralj shvata kao objavu rata - dolazi na jesen.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 4. 7. - Gospodar Forlija Francesco II Ordelaffi se predao papinom legatu Egidiju Albornozu. Ugarski kralj je poslao Nikolu Lackovića sa četama u Italiju, u pomoć papinom legatu. Papa je trenutno u sukobu sa carem Karlom IV, pa se priča kako bi ga papa mogao zameniti Ljudevitom.[6]
- srpanj - Ugarski kralj Ludvig je u Srbiji sa pojačanjima - ali Srbi su se povukli u planine, u koje ovi ne zalaze.[1] Braničevo, verovatno i Kučevo je izgubljeno za srpsku državu, tamošnji Rastislalići su vazali ugarskog kralja.[7]
- leto - Papin legat Petar Toma prati mletačke i hospitalerske brodove koji ojačavaju Smirnu, zatim učestvuje u napadima na Lampsak.
- 2. 8. - Mali Ivan, kraljev sinovac, spominje se kao "herceg Slavonije, Hrvatske i Dalmacije" (ali umire sledeće godine).[8]
- 6. 8. - Prema pismu dubrovačkog kneza Ivana Bunića, Vojislav Vojinović je poslao vojsku na Rijeku, Rožat i Šumet, dubrovačkom poslaniku preti pustošenjem celog kotara, traži Stonski rat/Pelješac nazad.[9] Ovo je nastavak rata sa Ugarskom, jer Dubrovnik je od prošle godine pod ugarskim sizerenstvom.
- avgust - Umro je kan Zlatne Horde Berdi Beg, što je kraj Batu-kanove loze. Nasleđuje ga Qulpa (do februara). Horda ulazi u nestabilni 20-godišnji period sa 25 kanova ("Velikaja zamjatnja", → en).
- 23. 8. - Prevrat u Granadi: Ismail II je zbacio polubrata Muhameda V, a i sam će biti zbačen za manje od godinu dana (Muhamed V se vraća 1362-91).
- c. 25. 8. - Sklopljen mir između Dubrovnika i Vojinovića, koji dobija 4.000 perpera, tj. 2.000 forinti[10] (novi sukob 1361).
- 29. 8. - Kralj je u Višegradu izdao povelju kojom je ponovno utvrdio sudačku vlast bana u Slavoniji. U ovo doba se slavonsko plemstvo izborilo da opstane slavonska kovnica novca i vlastiti banovci, pošto je kralj planirao uvesti ugarske novce.[11]
- 27. 9. - Kralj Ljudevit je potvrdio slobodnoj kraljevoj općini na brdu Gradcu kod Zagreba ranije privilegije.[11]
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 28. 10. - Stogodišnji rat: engleski kralj Edward III se iskrcao sa snagama u Calaisu.
- 13. 11. - Umro je Ivan II., moskovski veliki knez, nasleđuje ga sin Dimitrije zvani Donski (do 1389).
- 14. 11. - Umro je solunski arhiepiskop Grigorije Palama, bogoslov i mistik (kanonizovan 1368).
- 30. 11. - Engleski kralj je opseo Reims, gde se namerava krunisati za francuskog kralja - bezuspešna opsada traje do januara.
- decembar? - Zabrinuti biranjem bana Nikole Seča za kneza po dalmatinskim gradovima, Dubrovčani šalju poslanike kralju da im potvrdi pravo izbora (što ovaj i čini 3. siječnja).
Kroz godinu
uredi- Vuk Hranić Kosača je ubijen iz osvete za ubistvo Branka Rastislalića 1352. Iza Vuka ostaju Vlatko (Tvrtkov vojvoda, † 1392) i Hrana (Sandaljev otac, † < 1392).
- Karlo Topija vlada u srednjoj Albaniji (do 1388).
- Prema diplomi ugarskog kralja iz marta sledeće godine, Vlasi u Moldaviji su se bunili protiv ugarske prevlasti, ali ih je suzbio vojvoda Dragoș I. Negde između ove godine i 1365. se datira odlazak Bogdana I Osnivača iz Maramureša u Moldaviju, koji će postati prvi nezavisni vladar te zemlje (Moldavija će biti poznata i kao Bogdanska).
- Turci prvi put zauzeli Didimotiku u Trakiji (definitivno 1361).
Rođenja
uredi- 11. 1. - Go-En'yū, severni japanski car († 1393)
- Šejh Bedreddin, mistik, pobunjenik († 1420)
Smrti
uredi- 21. 6. - Erik XII, kralj Švedske (* 1339)
- 10. 10. - Hugo IV od Kipra, kralj (* 1293-96)
- 13. 11. - Ivan II., moskovski veliki knez (* 1326)
- 14. 11. (1357 ili '59) - Grigorije Palama
- 14. 12. - Cangrande II della Scala, gospodar Verone (* 1332)
Reference
uredi- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)