Udmurtska

Republika Udmurtska
Удмуртская Республика
Удмурт Элькун


Zastava Udmurtske	Grb Udmurtske

Geografski položaj federalnog subjekta u Ruskoj Federaciji

Glavni grad

Iževsk

Površina

- ukupno
- % vode

... po veličini

- 42.100 km²
- zanemarivo

Stanovništvo

- Ukupno
- Gustoća

... po veličini

- 1.552.800 (2005.)
- 36,9/km²

Politički status

[[{{{pol stat poveznica}}}|Republika]]

Federalni okrug

[[{{{federalni okrug}}} federalni okrug|Privolški]]

Privredna regija

Uralska

Službeni jezici

ruski, udmurtski

Predsjednik
(Президент)

Aleksandr Aleksandrovič Volkov
(Александр Александрович Волков)

Predsjednik vlade
(Председатель правительства)

Jurij Stepanovič Pitkevič
(Юрий Степанович Питкевич)

Zakonodavno tijelo

Gossovjet

Predsjedatelj Gossovjeta
(Председатель Госсовета)

Igor Nikolajevič Semjonov
(Игорь Николаевич Семёнов)

Himna

Himna Udmurtske

Automobilska oznaka

18

Vremenska zona

Samarsko vrijeme
(UTC + 4/+5)

Udmurtska ili Udmurtija (ruski: Удму́ртия; udmutski: Удмуртия) je republika u Ruskoj Federaciji smještana u porječju rijeke Volge u Privolškom federalnom okrugu. Glavni grad Udmurtske je Iževsk. Prema popisu stanovništva iz 2010. godine u Udmurtskoj je živjelo 1,521,420 stanovnika. Republika dijeli granicu sa Kirovskom oblasti na sjeveru i zapadu, sa Permskim krajem na istoku i sa Baškoristanom i Tatarstanom na jugu.

Istorija

Praistorija

Prvi tragovi ljudskih zajednica u dolini rijeke Kama potiču iz perioda od 8 do 6 hiljada godina prije nove ere. Budući da ne postoje pisani tragovi, glavni izvor informacija o drevnoj istoriji regije predstavljaju arheološka istraživanja. Arheološka istraživanja otkrivaju tragove postojanja nekoliko glavnih permjanskih kultura (Ananjinska, Pjanoborska, Polomska i Čepecka), ogranka ugro-finskih kultura ovoga područja na koje se kao na svoje pretke pozivaju današnji narodi Komi (posebno Komi-Permjaci) i Udmurti. Na prelazu iz 1. u 2. milenij savremene ere došlo je do formiranja etnolingvističke grupe koja će kasnije u istoriji u dodiru sa zapadnim nacionalističkim idejama i sama razviti naconalnu svijest o pripadnosti Udmurtskom narodu.

Prvi dodiri sa Ruskim Carstvom

U XVI vijeku sjeverne oblasti naseljene Udmurtima ušle su u sastav Ruskog Carstva dok su južni krajevi ostali pod vlašću turkijskog Kazanjskog kanata sa sjedištem u Kazanu u današnjem Tatarstanu. Nakon rata vođenog od strane cara Ivana Groznog protiv Tatara 1552. godine i južni dijelovi regije našli su se u okviru ruske države. 1731. godine Ruska pravoslavna crkva provela je masovno pokrštavanje Udmurta na pravoslavno hrišćanstvo. 1774. i 1775. godine lokalno je stanovništvo učestvovalo u Pugačovljevom ustanku, posljednjoj seljačkoj buni u ruskoj istoriji koja ime nosi po svome vođi Jemeljanu Pugačovu.

U XIX vijeku došlo je do otvaranja prvih fabrika i početka industrijalizacije u regiji, kao i do ostvaranja prvih škola i gimnazija. 1899. godine kroz Udmurtsku je prošla i pruga na relaciji Perm-Kotlas. Od XVIII do početka XX vijeka administrativno središte regije bilo je u gradu Kirovu u današnjoj Kirovskoj oblasti.

Sovjetski period

Sovjetska poštanska markica iz 1970. u povodu 50 godina Udmurtske autonomije

1918. i 1919. godine, poslije Oktobarske revolucije i za vrijeme Ruskog građanskog rata, na teritoriji današnje Udmurtske dolazilo je do vojnih sukoba između Crvene armije i Bijele garde. 4. novembra 1920. godine Vladimir Lenjin je potpisao odluku o osnivanju autonomnih oblasti za narode Kalmike, Marijce i Udmurte za koje je tada bio korišten naziv Votjaci. 1. januara 1932. naziv oblasti je promijenjen iz Votskaja autonomna oblast u Udmurtska autonomna oblast. 28. decembra 1932. proglašena je i Udmurtska Autonomna Sovjetska Socijalistička Republika.

U periodu Velikog otadžbinskog rata industrijska postrojenja iz zapadnih dijelova SSSR-a koji su bili pod okupacijom ili izravnom opasnošću od agresije Nacističke Njemačke bila su premještena na istok, uključujući i Udmurtsku koja je primila postrojenja za proizvodnju oružja i vozila. 20. juna 1958. Udmurtska ASSR dobila je Orden Lenjina. 1970. republika je nagrađena i Ordenom Oktobarske revolucije, a 1972. i Orden prijateljstva među narodima.

31. maja 1978. godine Vrhovni sovjet Udmurtske ASSR usvojio je novi ustav autonomne republike.

Udmurtska u sastavu Ruske Federacije

11. oktobra 1991. Vrhovni sovjet Udmurtske ASSR donio je zakon kojim je naziv republike promijenio u Udmurtska Republika. Raspad Sovjetskog Saveza izazvao je duboku ekonomsku krizu u republici koja je naročito porazne posljedice imala u domenu proizvodnje mašina. 7. decembra 1994. godine na snagu je stupio Ustav Udmurtske Republike koji je do danas više puta mijenjan (11. maja 1995, 9 januara 1998, 24. januara, 26. marta, 18. aprila i 28. novembra 2000. godine, 22. i 26. februara i 12. septembra 2002, 16. oktobra 2003, 29. decembra 2005, 22. novembra 2007, 9. oktobra 2009, 4. maja i 26. juna 2010 i 4. juna 2012. godine). Aleksandr Aleksandrovič Volkov (rođen u Brjansku) bio je predsjednik republike od 2000. do 2014. godine i član Jedinstvene Rusije. 3. juna 2011. u blizini sela Pugačeva na jugu republike izbio je veliki požar izazvan ljudskim faktorom u kojemu je stradalo oko 100 osoba i oštećeno 2889 domova dok je ukupna financijska šteta iznosila 1 milijardu ruskih rublji.

Demografija

U popisima stanovništva 1989. (1,609,003 osoba), 2002. (1,570,316 osoba) i 2010. (1,521,420 osoba) vidljiv je pad broja stanovništva što je tipičan trend i za veći dio ostatka zemlje. Neobičan je podatak da je prema situaciji iz 2007. godine pad broja stanovnika bio vidljiviji u urbanim sredinama koje su te godine imale 12,631 rođenih ili 11.86 na svakih 1000 stanovnika, dok su ruralne sredine brojile 7,036 rođenih ili 14.88 na svakih 1000 stanovnika. Stope rađanja bile su za 25% više u ruralnim nego u urbanim sredinama. Od ukupnog broja umrlih iste godine, njih 21,727, 14,366 je umrlo u urbanim sredinama ili njih 13.49 na svakih 1000 stanovnika dok je u selima umrlo njih 7,361 ili 15.56 na svakih 1000 stanovnika. To je predstavljalo (izuzmu li se migracije) pad broja stanovnika od -0.16% u urbanim i -0.07% u ruralnim sredinama Udmurtske te godine. Prosjek za cijelu Rusiju iste j godine bio -0.33%. 2010. regija je zabilježila i blagi rast populacije.