Үөһээ Бүлүү улууһа


Үөһээ Бүлүү улууһа Верхневилюйский улус
Гиэрбэтэ	Былааҕа
Дойду	Арассыыйа Арассыыйа
Регион	Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ
Улуус киинэ	Үөһээ-Бүлүү
	Үөһээ Бүлүү
Иһигэр киирэллэр	21 олохтоох тэриллии
Улуус баһылыга	Поскачин Владимир Семенович
Сурукка киирбитэ	1734 эбэтэр XVII үйэ саҕаланыыта
Улуус буолуута	1931 с.
Урукку аата	Куорамыкы
Иэнэ	42,0 тыһ. км²
Муора таһымыттан үрдүгэ - Чыпчаала - Орто үрдүгэ - Намыһах сирэ	400? м 200? м 100? м
Климата	тосту-конт
Олохтоох дьонун ахсаана • Чиҥэ • Омуктара • Конфессиялар	21,4 тыһ. киһи (2002) 0,5 киһ./км² саха язычниктар
Олохтоохторун аата	үөһээ-бүлүүлэр

Кэм зоната	MSK+6 (UTC+9, сайын UTC+10)
Төлөппүөн кода	41—133
Почта индексэ	678230
ОКАТО кода	1
Commons`ка категорията	Verkhnevilujsk
Официальнай ситим-сир
Яндекс.Карты

Үөһээ Бүлүү улууһа — Бүлүү өрүс сүнньүгэр сытар нэһилиэктэрдээх, тайаан сытар сиринэн атын улуустарга тэҥнээтэххэ кыра гынан баран Саха Сиригэр суолталаах улуус. Киинэ — Үөһээ Бүлүү с. Билиҥҥи кыраныыссатынан 1935 сыллаахха олунньу 10 күнүгэр Булуу улууһуттан араарыллан төрүттэммит. Бу улуустан элбэх культура, наука, политика уонна уопсастыба үлэһиттэрэ тахсыбыттара. Былыр-былыргаттан биир олоҕунан, сороҕор биир кииннэнэн олорбут уруулуу улуустара Бүлүү уонна Ньурба буолаллар.

Демография

2007 сылга улуус киһитин ахсаана 21 496 киһи. 2002 сыллааҕы сурутуу түмүгүнэн омуктар ахсааннара уонна өлүүлэрэ маннык: сахалар — 20 855 киһи (97,53%), нууччалар — 123 киһи (0,52%), эбэҥкилэр - 250 киһи (1,92%), эбээннэр — 54 киһи (0,25%), уонна атын омуктар — 139 киһи (0,66%).

Биэрэпис ыытыллыбыт сылларга уонна 2007 сылга нэһилиэнньэ ахсаана

Географията

Саха сирин арҕаа өттүгэр, Бүлүү өрүс орто сүүрээнигэр тайаан сытар. Сирин ньуура дэхси.

Тохсунньуга орто температурата 36—40 кыраадыска диэри тымныы, от ыйыгар 15—17 кыраадыс сылаас.

Сыл устата 200—250 мм сөҥүү түһэр. Кыраныыссалаһар улуустара: хотуттан Өлөөн уонна Бүлүү улуустара, илинтэн Горнай улууһа, соҕурууттан Өлүөхүмэ улууһа, соҕурулуу-арҕааттан уонна арҕааттан Сунтаар уонна Ньурба улуустара.

Улууска кумах ардайдаах туой курдук тутуу матырыйаала, киэҥник таҕаммыт сиртэн хостонор баай биирдиилээн көрүҥнэрэ баар. Былыр көмүс сууйаллара.

Улууска 2006 сылтан поселенческай таһымнаах 21 олохтоох тэриллии үөскээн үлэлиир.

Тыа хаһаайыстыбатын сүрүн салаатынан ынах, сылгы сүөһүнү иитии буолар. Ону таһынан туораахтаах культураны, оҕуруот аһын, хортуосканы үүннэрииннэн дьарыктаналлар.

Историята

Түүкээн үрэх Бүлүү өрүскэ түһэр сиригэр былыр нууччалар Бүлүүгэ бастаан кэлэн баран симиэбийэ (зимовье) туруорбуттара.

Онтуктара хас да сыллар усталарыгар бу эргин опорнай пуун быhыытынан турбута.

Онтон Олоҥноох диэн сиргэ билиҥҥи Нам сэлиэнньэтин сиригэр көһөрүллүбүтэ, Оленск диэн сурукка киирбитэ. Кэлин онтон билигин Бүлүү куората турар сиригэр киин буолбута.

Онон кырдьаҕас Бүлүү куоратын историята Верхневилюйскай симиэбийэттэн саҕаланар.

Администрацияларынан араарыы

#	Нэһилиэктэр	Кииннэрэ	Кыра сэлиэнньэлэр	Улуус кииниттэн, км	Нэһилиэнньэ ахсаана (2007 сыл)
1	Үөһээ Бүлүү	улуус киинэ		0	6792
2	Үөдүгэй	Андреевскай	Куду	1	2092
3	Нам	Хомустаах		15	1273
4	Дүллүкү	Дүллүкү	Бүтэйдээх	40	1264
5	Хоро	Хоро		15	1217
6	Боотулу	Боотулу	Көтөрдөөх	250	1559
7	Далыр	Далыр	Быччыгдаан, Кулуһуннаах	75	931
8	Кэнтик	Харыйалаах		9	749
9	Мэйик	Сайылык	Маай	85	680
10	Ороһу	Ороһу		25	675
11	Тамалакаан	Тамалакаан		30	593
12	Өргүөт	Өргүөт		60	580
13	Маҥаас	Харбала	Чэҥэрэ	113	554
14	Оҥхой	Оҥхой		50	553
15	Харбалаах	Күл		40	503
16	Кырыкый	Кырыкый		90	494
17	Сургуулук	Баҕадьа	Киэҥ Күөл	150	467
18	Балаҕаннаах	Балаҕаннаах		22	340
19	Туобуйа	Туобуйа		250	315
20	Быракаан	Быракаан		90	249
21	Хомустаах	Хомустаах		55	220
	Барыта				21496

Үөрэҕирии

Сүрүн ыстатыйа: Үөһээ Бүлүү улууһун үөрэх тэрилтэлэрэ

Улуус тэрилтэлэрэ

Улуус архыыба (Култуура уонна сиэр сайдыытын дэпэртээмэнин муниципальнай казеннай тэрилтэтэ), 2019 сыллаахтан начаалынньык Колесова Александра Петровна