K'usillu

K'usillu (Chipi)
Huk makaka k'usillu (Macaca fascicularis) Huk makaka k'usillu (Macaca fascicularis)
Mit'an kamay
Regnum: Animalia Phylum: Chordata Classis: Mammalia Ordo: Primates Subordo: Haplorrhini Infraordo: Simiiformes Haeckel, 1866

K'usillu (Chinchaysuyupi: Kushillu), Chipi, Wititi icha Miku nisqakunaqa (latin simipi simia - k'usillukuna simiae, mitan kamaypaq sutin Simiiformes) ñuñuq uywakunam. Primates (makiyuq) nisqa rikch'aq ñiqimanmi kapunku.

K'usillukunaqa allin makiyuqmi, maki hina chakiyuqmi, tawa maki hina kaq.

Mitan kamay

Kaymi k'usillukunap mitan kamaynin, huk iskay rikch'aqninkunapas:

• Pallt'asinqa k'usillu (Platyrrhini) - Awya Yalapi kawsaq
  • Hap'ichupa k'usillu (Atelidae)
    • Qhampu k'usillu (genus Ateles)
    • Churu k'usillu (genus Lagothrix)
    • Q'illuchupa k'usillu (Oreonax flavicauda)
    • Q'utu k'usillu (genus Alouatta)
  • Tuta k'usillu / Musmuki (Aotidae, genus Aotus)
  • Machin hina k'usillu (Cebidae)
    • Machin (genus Cebus)
    • Warisa / Barisa / Chipuru / Tsipuru / Yuramachi (Saimiri sciureus)
    • Chichiku / Pichiku k'usillu (genus Saguinus)
    • Champira chichiku / Champira / Shiltipu (Callithrix pygmaea)
  • Sipuru hina k'usillu (Pitheciidae)
    • Sipuru (genus Pithecia)
    • Sunku-sunku (genus Callicebus)
• K'ullkusinqa k'usillu (Catarrhini) - Asyapi, Aphrikapi kawsaq
  • Allqu k'usillu (Cercopithecidae)
    • Pawyan (genus Papio)
    • Makaka (genus Macaca)
  • Hibon (Hylobatidae, genus Hylobates)
  • Hatun k'usillu (Pongidae)
    • Chimpansi (genus Pan) - Aphrikapi kawsaq
      • Hatun chimpansi (Pan troglodytes) - Aphrikapi kawsaq
      • Uchuy chimpansi (Pan paniscus) - Aphrikapi kawsaq
    • Gurila (genus Gorilla) - Aphrikapi kawsaq
    • Orangutan (genus Pongo) - Asyapi kawsaq
• huk rikch'aqkuna, rikch'aq ayllukunapas

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'usillu.