Przejdź do zawartości

Włodzimierz Mościcki

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Włodzimierz Mościcki
Data i miejsce urodzenia

4 października 1911
Kijów, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

10 września 1977
Gliwice, PRL

profesor nadzwyczajny, docent doktor nauk matematyczno-przyrodniczych
Specjalność: fizyka
Alma Mater

Uniwersytet im. Stefana Batorego w Wilnie

Doktorat

1951 – nauki matematyczno-przyrodnicze
Uniwersytet Poznański

Pracownik naukowy
Uczelnia

Uniwersytet Poznański

Okres zatrudn.

1945–1952

Uczelnia

Politechnika Gdańska

Okres zatrudn.

1954–1967

Uczelnia

Politechnika Śląska

Okres zatrudn.

1967–1977

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Włodzimierz Mościcki (ur. 21 września?/4 października 1911 w Kijowie, zm. 10 września 1977 w Gliwicach) – polski fizyk, profesor nadzwyczajny Politechniki Gdańskiej i Politechniki Śląskiej, wybitny znawca geochronologii, pionier metody datowania znalezisk organicznych za pomocą izotopu węgla C-14 w Polsce.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jego rodzicami byli Polak Grzegorz Mościcki i Rozalia z domu Skidan-Czarnecka, córka atamana Kozaków dońskich zesłanego przez władze rosyjskie na Syberię. Edukację rozpoczynał w Gimnazjum im. Szanina w Omsku. Tam też w 1920 r. jego ojciec został rozstrzelany przez czerwonoarmistów. Matce wraz z nim i jego starszym bratem Bazylim Mościckim (1907-1981) udało się repatriować do Polski w 1921 lub 1923 r. Następnie uczył się w Gimnazjum im. Vetterów w Lublinie, gdzie pełnił też funkcję prezesa samopomocy szkolnej i zastępowego ZHP.

W 1931 zdał maturę i wstąpił na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Podczas studiów był prezesem i skarbnikiem Koła Naukowego Fizyków i Astronomów USB. W latach 1934–1935 odbył roczną służbę wojskową, uzyskując promocję na pierwszy stopień oficerski. U schyłku lat 30., opracowując rozprawę magisterską pt. Widmo paskowe chlorku talu, był już zarazem zatrudniony jako pomocnik asystenta, a następnie asystent w USB; w tym też czasie był skarbnikiem Stowarzyszenia Asystentów Uniwersytetu Wileńskiego (USB). Chociaż nie zdążył ukończyć studiów przed wybuchem II wojny światowej, od 1937 r. należał do Polskiego Towarzystwa Fizycznego.

Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. w randze podporucznika Wojska Polskiego jako komendant dworca kolejowego w Sandomierzu, potem zaś dowódca kompanii karabinów maszynowych I Batalionu Marszowego O.Z. 15 Dywizji Piechoty. Wzięty do niewoli 28 września, resztę wojny spędził w oflagach. Był osadzony kolejno w Osterode, Arnswalde, Prenzlau, Gross-Born, Sandbostel, Bad Schwartau i Lubece. W obozach jenieckich prowadził zajęcia samokształceniowe i wykłady z dziedziny fizyki. Po wyzwoleniu pracował w polskiej Komisji Weryfikacyjno-Kwalifikacyjnej, która ułatwiała żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych i dipisom podjęcie studiów na uczelniach belgijskich.

Wrócił do kraju (inaczej niż jego brat, przedwojenny oficer zawodowy, kpt. artylerii Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, który pozostał do końca życia na emigracji w Wielkiej Brytanii) we wrześniu 1945 r. i podjął na nowo pracę akademicką jako młodszy asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Poznańskiego. W 1946 r. uzyskał stopień magistra filozofii w zakresie fizyki, po czym do 1949 r. pełnił funkcję adiunkta.

W tym okresie pod wpływem lektury prac Willarda Libby'ego zaczął prowadzić własne badania w najważniejszej dlań odtąd dziedzinie geochronologii, udoskonalając sposoby datowania znalezisk organicznych za pomocą izotopu węgla C-14, o czym jako o "obiecującej metodzie oznaczania wieku zabytków" pisał już w 1949 r. Również wówczas wykonał tą metodą - po raz pierwszy w Polsce - pomiar wieku próbki materiału (kawałka drewna z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie). W 1951 r. doktoryzował się w dziedzinie nauk matematyczno-przyrodniczych, pisząc pracę pt. O pomiarze koncentracji izotopu C-14 w węglu pochodzenia organicznego.

Od września 1952 r. został kierownikiem Zakładu Fizyki Doświadczalnej na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1954 r. przeniósł się do Gdańska, aby - już jako docent - pokierować I Katedrą Fizyki na tamtejszej Politechnice. Tam zainicjował w 1956 r. utworzenie Wydziału Łączności, który dał początek późniejszemu Wydziałowi Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej PG. Jednocześnie pracował naukowo także w gdańskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej (1956-1958) oraz jako kierownik Pracowni Chronologii Bezwzględnej Instytutu Badań Jądrowych (1958-1962), założonej w Gdańsku, gdzie zorganizował działające od 1961 r. Laboratorium C-14. W latach 1956–1958 przewodniczył też Oddziałowi Gdańskiemu Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Tytuł profesora nadzwyczajnego Politechniki Gdańskiej otrzymał w 1962 r.

W 1967 wraz z gronem współpracowników i wyposażeniem pracowni przeniósł się do Katedry Fizyki na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, gdzie również został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W latach 1968–1974 pełnił funkcję przewodniczącego Oddziału Gliwickiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Około 1975 r. założone przezeń nowe gliwickie laboratorium osiągnęło znaczenie światowe, wyniki prowadzonych pomiarów były publikowane w prestiżowym międzynarodowym czasopiśmie naukowym "Radiocarbon". W 1974 r. Mościcki zorganizował w Katowicach pierwszą z serii konferencji uczonych z państw RWPG nt. metody C-14, która dała początek współpracy ośrodków z krajów obozu socjalistycznego prowadzących takie badania; następna konferencja odbyła się w 1975 w Tatrzańskiej Łomnicy.

Opublikował łącznie ponad 40 prac, był promotorem lub recenzentem kilkudziesięciu doktoratów i habilitacji. Poza pracą badawczą i działalnością w Polskim Towarzystwie Fizycznym był aktywnie także w wielu innych gremiach naukowych, jako m.in. współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych, członek Komisji Badań Czwartorzędu PAN (1954), Komitetu Fizyki PAN (1963-1975) i Zespołu Przedmiotów Podstawowych Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego (1964-1966). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz licznymi nagrodami resortowymi i lokalnymi.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty ze Stanisławą z domu Gregorczyk. Ich synami są: prof. Józef Kazimierz Mościcki (ur. 1947), kierownik Zakładu Fizyki Materiałów Organicznych w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, i dr hab. inż. Włodzimierz Jerzy Mościcki (ur. 1948), adiunkt w Katedrze Geofizyki na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Włodzimierz_Mościcki&oldid=74386913”