Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Uniwersytet
Komisji Edukacji Narodowej
w Krakowie

University of the National Education Commission

Główny budynek uczelni przy ul. Podchorążych 2
Data założenia	11 maja 1946
Typ	uczelnia publiczna
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Adres	ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków
Liczba studentów	17 202 (12.2023)
Rektor	prof. dr hab. Piotr Borek
Położenie na mapie Krakowa Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie Polski Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie województwa małopolskiego Uniwersytet Pedagogiczny
50°04′26,19″N 19°54′30,74″E
Strona internetowa

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (ang. University of the National Education Commission), skr. UKEN – publiczna uczelnia w Krakowie. Jest kontynuacją utworzonej 11 maja 1946 Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, która rozpoczęła działalność 25 października 1946.

W 2023 roku, w rankingu prowadzonym przez miesięcznik „Perspektywy” Uniwersytet zajął przedostatnie czwarte miejsce (w 2022 był na drugiej pozycji, a wcześniej przez lata był liderem tego zestawienia) wśród pięciu uczelni pedagogicznych w Polsce.

Historia

Uczelnia w początkowym okresie przygotowywała nauczycieli szkół podstawowych. Cykl kształcenia obejmował 3 lata i kończył się egzaminem dyplomowym. Począwszy od roku akademickiego 1949/1950 rozpoczął również kształcenie nauczycieli szkół średnich i prowadził działalność w nowej strukturze organizacyjnej opartej na wydziałach. Równocześnie powołano instytucje i stanowiska akademickie: senat, rady wydziałów, rektora, prorektorów i dziekanów.

W 1954 roku uczelnia uzyskała status szkoły wyższej, w której studia trwały 4 lata, a absolwenci zdobywali pełne wykształcenie wyższe i dyplom magistra. Przemiany polityczne roku 1956 sprawiły, że Uczelnia otrzymała znaczną autonomię i po raz pierwszy dokonano wyboru rektora, dotychczas mianowanego. Został nim prof. dr Wincenty Danek. Pod jego kierownictwem nastąpił rozwój Wyższej Szkoły Pedagogicznej, który sprawił, że w środowisku oświatowym zyskała powszechnie opinię Uczelni przygotowującej wysoko wykwalifikowaną kadrę nauczycieli. Począwszy od roku akademickiego 1958/1959 studia przedłużono do 5 lat.

W 1959 uczelnia otrzymała prawa nadawania stopnia naukowego doktora (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, filozofia, nauki o polityce, biologia, geografia, matematyka, pedagogika, sztuki piękne, fizyka), a w 1967 roku prawo przeprowadzania przewodów habilitacyjnych (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, biologia).

W 1973 Wyższa Szkoła Pedagogiczna otrzymała imię Komisji Edukacji Narodowej.

Rok 1989 rozpoczął okres przeobrażeń ustrojowych i społecznych, stawiając przed środowiskiem akademickim nowe zadania, polegające na wypracowaniu modelu kształcenia i funkcjonowania w warunkach pełnej samodzielności i samorządności.

1 października 1999 roku weszła w życie ustawa o nadaniu uczelni nazwy Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, natomiast 20 listopada 2008 roku weszła w życie kolejna ustawa, tym razem nadając Uczelni nazwę Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. 30 sierpnia 2023 roku Sejm uchwalił ustawę, której art. 36 z dniem 1 października 2023 nadaje uczelni nazwę Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

Za rektorów Michała Śliwy (2008–2016) i Kazimierza Karolczaka (2016–2020) nastąpiła gruntowna przebudowa struktury organizacyjnej, nasilenie aktywności badawczej i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej, znaczące rozszerzenie oferty edukacyjnej, urozmaicenie i modernizacja procesu dydaktycznego. Dzięki temu już w roku 2017 uczelnia osiągnęła bardzo dobre wyniki kompleksowej oceny jednostek naukowych - z jej siedmiu wydziałów pięciu przyznano kategorię A, a pozostałym dwóm kategorię B. Pozwoliło to zakwalifikować się jej, wraz z 19 innymi, do pierwszego konkursu w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. W najnowszej jednak ewaluacji działalności naukowej – przeprowadzonej w roku 2022, już za kontrowersyjnego rektora Piotra Borka – żadnej z 21 ocenianych dyscyplin naukowych nie przyznano pierwotnie kategorii A (16 uzyskało kategorię B+, a 5 kategorię B), a po odwołaniach uzyskały ją 3 dyscypliny (17 B+ i jedna B).

Kalendarium

• 1946: powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej
• 1954: uzyskanie statusu szkoły wyższej
• 1973: nadanie Wyższej Szkole Pedagogicznej imienia Komisji Edukacji Narodowej
• 1999: zmiana nazwy na Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej
• 2008: zmiana nazwy na Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej
• 2023: zmiana nazwy na Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (od 1.10.2023)

Rektorzy

• Stefan Szuman (1946–1948)
• Stanisław Skalski (1948–1949)
• Kazimierz Józef Piwarski (1949–1950)
• Zygmunt Mysłakowski (1950–1956)
• Wincenty Danek (1956–1971)
• Zenon Moszner (1971–1975)
• Bolesław Faron (1975–1980)
• Tadeusz Ziętara (1980–1981)
• Zenon Moszner (1981–1984)
• Mieczysław Rozmus (1984–1990)
• Zenon Uryga (1990–1993)
• Feliks Kiryk (1993–1999)
• Michał Śliwa (1999–2005)
• Henryk Żaliński (2005–2008)
• Michał Śliwa (2008–2016)
• Kazimierz Karolczak (2016–2020)
• Piotr Borek (od 2020)

Struktura uczelni

„Nowy budynek” Uniwersytetu Pedagogicznego

Budynek Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Ingardena 4 w Krakowie

Zespół budynków Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Mazowieckiej 43 w Krakowie

Uczelnię tworzy pięć wydziałów oraz dziewiętnaście instytutów.

Wydziały

Lista:

• Wydział Nauk Humanistycznych
• Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych
• Wydział Nauk Społecznych
• Wydział Pedagogiki i Psychologii
• Wydział Sztuki

Instytuty

Lista:

• Instytut Bezpieczeństwa i Informatyki
• Instytut Biologii i Nauk o Ziemi
• Instytut Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych
• Instytut Filologii Angielskiej
• Instytut Filologii Polskiej
• Instytut Historii i Archiwistyki
• Instytut Malarstwa i Edukacji Artystycznej
• Instytut Matematyki
• Instytut Nauk Medycznych w organizacji
• Instytut Nauk o Informacji
• Instytut Nauk o Zdrowiu
• Instytut Nauk Technicznych
• Instytut Neofilologii
• Instytut Pedagogiki
• Instytut Pedagogiki Specjalnej
• Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji
• Instytut Psychologii
• Instytut Socjologii
• Instytut Sztuki i Designu
• Instytut Zarządzania i Spraw Społecznych

Budynki dydaktyczno-naukowe

Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej UP przy ul. Karmelickiej 41 w Krakowie

• Gmach główny przy ul. Podchorążych 2, zbudowany w latach 1971–1973, o powierzchni 23 672 m².
• Nowy budynek przy ul. Podchorążych 2.
• Budynek Wydziału Pedagogicznego znajduje się przy ul. Ingardena 4, zbudowany w latach 30. XX wieku w stylu modernistycznym.
• Zespół budynków przy ul. Mazowieckiej 43, zbudowany w 1906 roku, styl eklektyzm. Zespół wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1058, decyzja z 25 czerwca 1997 roku.
• Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej przy ul. Karmelickiej 41, zbudowany w 1871 roku według projektu Maksymiliana Nitscha w stylu neorenesansowym. Wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1026 decyzją z 8 maja 1996 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Studenckiej 5, z 1952 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Podbrzezie 3, z lat 30. XX wieku.
• Obserwatorium Astronomiczne mieści się na szczycie Suhora (1000 m n.p.m.) w Gorcach, na obszarze Gorczańskiego Parku Narodowego, zbudowane w latach 1986–1987.
• Kryta Pływalnia przy ul. Ingardena 4, oddana do użytku w 1999 roku.
• Budynek dydaktyczny na os. Stalowym 17, oddany do użytku w 2006 roku.
• Budynek dydaktyczno-konferencyjny przy ul. Jęczmiennej 9 (Dzielnica IV Prądnik Biały).

Zaplecze hotelowo-akademickie Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej

• Dom Studencki „Za Kolumnami”
• Dom Studencki „Krakowiak”
• Dom Studencki „Zaułek”
• Dom Studencki „Atol”

Uroczystości na uczelni

• 14 października – Dzień Edukacji Narodowej (rocznica powstania Komisji Edukacji Narodowej – 14 października 1773)
• 11 maja – Święto Uczelni (ukonstytuowanie się Komitetu Organizacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej – 11 maja 1946)

Władze Uczelni

Władze rektorskie

W kadencji 2020–2024:

Stanowisko	Imię i nazwisko
Rektor	prof. dr hab. Piotr Borek
Prorektor ds. Kształcenia i Rozwoju p.o. Kanclerza	dr hab. Robert Stawarz
Prorektor ds. Nauki	dr hab. Michał Rogoż
Prorektor ds. Studenckich	dr hab. Katarzyna Plutecka

Władze dziekańskie

W kadencji 2020–2024:

Wydział	Dziekan
Wydział Nauk Humanistycznych	dr hab. Andrzej Kuropatnicki
Wydział Nauk Społecznych	prof. dr hab. Roman Kochnowski
Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych	dr hab. Grzegorz Formicki
Wydział Pedagogiki i Psychologii	dr hab. Ireneusz Świtała
Wydział Sztuki	dr hab. Łukasz Murzyn

Zobacz też

• Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Obserwatorium astronomiczne Uniwersytetu Pedagogicznego
• Szkoły wyższe w Polsce
• Biblioteka Główna Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Chór Mieszany Akademii Pedagogicznej im. KEN „Educatus”

Bibliografia

• JanuszJ. Wojtycza JanuszJ., Rektorzy WSP/AP [online] [dostęp 2010-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).