Przejdź do zawartości

Skałoskoczek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skałoskoczek
Chaetops frenatus
(Temminck, 1826)
Ilustracja
Samiec C. f. frenatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

Chaetopidae
Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015[1]

Rodzaj

Chaetops
Swainson, 1832[2]

Gatunek

skałoskoczek

Synonimy
  • Malurus frenatus Temminck, 1826[3]
Podgatunki
  • C. f. frenatus (Temminck, 1826)
  • C. f. aurantius E.L. Layard, 1867
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Skałoskoczek[5] (Chaetops frenatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny skałoskoczków[5] (Chaetopidae) której jest jedynym przedstawicielem. Zasiedla Republikę Południowej Afryki i Lesotho. Bliski zagrożenia wyginięciem. Środowisko to skaliste tereny.

Podgatunki

[edytuj | edytuj kod]
Samiec skałoskoczka małego (C. f. aurantius)
Samica skałoskoczka małego (C. f. aurantius)

Wyróżniono dwa podgatunki C. frenatus[5]:

  • C. frenatus frenatusskałoskoczek duży – zachodnia RPA
  • C. frenatus aurantiusskałoskoczek mały – wschodnia RPA, Lesotho. Takson o niepewnej pozycji systematycznej, przez niektórych autorów wyodrębniany do rangi gatunku[6][7][8][9][10][11].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samiec posiada białą brew na szarej głowie, samica nie. Poza tym obie płcie identyczne. Czerwone tęczówki. Wierzch ciała szary w ciemniejsze plamki, lotki już czarne. Na skrzydle, przy lotkach, trzy białe plamki. Brązowe spód ciała i kuper, ogon szary z białymi kropkami na końcu.

Wymiary
Mierzy 24 cm i osiąga masę 48 g[12].

Środowisko

[edytuj | edytuj kod]

Skałoskoczek duży występuje głównie w skalistych górskich formacjach fynbos, choć zasięg jego występowania rozciąga się aż po poziom morza[4]. Skałoskoczek mały występuje na stromych trawiastych i skalistych obszarach generalnie powyżej 2250 m n.p.m., niekiedy niżej – do 1800 m n.p.m.[11]

Zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Zjada owady i jaszczurki. Gniazdo znajduje się w trawie rosnącej na skałach[12]. Jest monogamiczny, gniazduje kooperatywnie. Składa 2 białe jaja, wysiadują oboje rodzice przez 19–21 dni. Opuszczają gniazdo po 18–21 dniach, po 3 tygodniach są już niezależne od rodziców[13].

Status

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) traktuje podgatunki skałoskoczka jako osobne gatunki i oba zalicza do kategorii „bliski zagrożenia” (NT – near threatened). Liczebność populacji skałoskoczka dużego, według szacunków z 2015 roku, zawierała się w przedziale 32 551 – 59 289 osobników. Liczebność skałoskoczka małego w 2007 roku szacowano na 100–500 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji obu tych taksonów uznawany jest za spadkowy[4][11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. J. Fjeldså, P.G.P. Ericson, U. Johansson & D. Zuccon: Three new bird family names. W: D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette (redaktorzy): Bird Families of the World: An Invitation to the Spectacular Diversity of Birds. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 33–34. ISBN 978-84-941892-0-3. (ang.).
  2. W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. London: John Murray, 1831, s. 486. (ang.).
  3. C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Paris: F.G. Levrault, 1838, s. ryc. 385. (fr.).
  4. a b c BirdLife International, Chaetops frenatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
  5. a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chaetopidae Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015 - skałoskoczki - Rockjumper (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-18]. (ang.).
  7. Charles G. Sibley, Burt L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
  8. Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa south of the Sahara. A comprehensive illustrated field guide. Kapsztad: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).
  9. Austin Roberts, P. A. R. Hockey, William Richard John Dean, Peter Ryan: Roberts Birds of Southern Africa. Wyd. 7. Kapsztad: Trustees of the J. Voelcker Bird Book Fund, 2005. ISBN 0-620-34053-3. (ang.).
  10. Nigel Collar, Craig Robson: Family Timaliidae (Babblers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 291. ISBN 84-96553-42-6. (ang.).
  11. a b c BirdLife International, Chaetops aurantius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
  12. a b Cape Rockjumper - Chaetops frenatus. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-22)].
  13. Chaetops frenatus (Cape rock-jumper). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. [dostęp 2020-12-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]