Szczotkogon skalny

Szczotkogon skalny
	Sekeetamys calurus
	(O. Thomas, 1892)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	Sekeetamys; Ellerman, 1947
Gatunek	szczotkogon skalny
Synonimy
	Gerbillus calurus O. Thomas, 1892; Sekeetamys makrami Setzer, 1961;
	Gerbillus calurus O. Thomas, 1892; Sekeetamys makrami Setzer, 1961;
Podgatunki
	S. c. calurus (O. Thomas, 1892); S. c. makrami Setzer, 1961;
	S. c. calurus (O. Thomas, 1892); S. c. makrami Setzer, 1961;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczotkogon skalny^[6] (Sekeetamys calurus) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Północnej i na Półwyspie Arabskim^[5]^[7].

Zasięg występowania

Szczotkogon skalny występuje we wschodnim Egipcie nad Morzem Czerwonym (aż po Sudan), na Synaju, w południowym Izraelu i Jordanii, a także w centralnej Arabii Saudyjskiej; przypuszcza się, że jego zasięg jest ciągły od Jordanii po centralną Arabię Saudyjską^[5].

Zasięg występowania w zależności od podgatunku^[8]:

S. calurus calurus – półwysep Synaj (Egipt), południowy Izrael, południowo-zachodnia Jordania i środkowa Arabia Saudyjska.
S. calurus makrami – egipska część Pustyni Arabskiej.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1892 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Gerbillus calurus^[3]. Holotyp pochodził z obszaru w pobliżu miasta At-Tur, na półwyspie Synaj, w Egipcie^[7]. Holotyp został odłowiony co najmniej 55 lat wcześniej^[3]. Jedyny przedstawiciel rodzaju szczotkogon^[6] (Sekeetamys) który opisał w 1947 roku brytyjski teriolog John Reeves Ellerman^[2].

S. calurus został pierwotnie umieszczony w Gerbillus^[3], a następnie umieszczony we własnym rodzaju w oparciu o jego unikalną morfologię^[2]. Ciemniejsze osobniki z egipskiej części Pustyni Arabskiej zostały po raz pierwszy opisane jako osobny gatunek makrami, ale później zostały rozpoznany jako podgatunek^[8]. Dostępne są dane kariotypowe, ale brak innych danych genetycznych^[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[8].

Etymologia

Sekeetamys: Sekhet-a-Ra (znana również jako Sekeeta), postać z powieści z 1937 roku Winged Pharaoh autorstwa Joan Grant; gr. μυς mus, μυος muos „mysz”^[9].
calurus: gr. καλος kalos „piękny”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”^[10].
makrami: Makram^[9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 98–130 mm, długość ogona 112–164 mm, długość ucha 17–23 mm, długość tylnej stopy 28–35 mm; masa ciała 26–50 g^[11]. Jest to duża myszoskoczka wyróżniająca się ogonem pokrytym długimi (13–18 mm) włosami, które są szczególnie bujne przy jego końcu, nadając mu szczotkowaty wygląd. Gryzoń nosi ogon uniesiony i zakrzywiony. Ubarwienie jest typowe dla myszoskoczek; wierzch ciała jest żółtobrązowy, z czarnymi czubkami włosów okrywowych. Boki ciała są bledsze, z paskiem koloru od żółtego do pomarańczowego rozciągającym się do kończyn. Wewnętrzne strony nóg i brzuch są białe. Szczotkogon skalny ma duże, lekko wydłużone uszy i smukłe nogi, z których tylne są wydłużone^[12]^[3]. Sutki: 2 + 2 = 8^[11]. Kariotyp: 2n = 38, FN = 70^[11].

Ekologia

Jest spotykany na terenach suchych i skalistych, aż po szczyty gór na pustyni Negew, do wysokości 600 m n.p.m. Prowadzi naziemny, nocny tryb życia, żywi się roślinami i prawdopodobnie owadami. W niewoli rozmnaża się przez cały rok^[5].

Populacja

Gatunek ten jest naturalnie rzadki, ale zamieszkuje rozległy obszar i nie są znane zagrożenia dla jego przetrwania. Obecnie jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski^[5].

Przypisy

↑ Sekeetamys calurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c J.R. Ellerman. Notes on some Asiatic rodents in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1947 (1), s. 270, 1947. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1947.tb00509.x. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e O. Thomas. Descriptions of three new Gerbilles in the British Museum collections. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 9 (49), s. 76, 1892. (ang.).
↑ H.W. Setzer. The jirds (Mammalia: Rodentia) of Egypt. „Journal of the Egyptian Public Health Association”. 36 (3), s. 90, 1961. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D.D. Schlitter D.D., G.G. Shenbrot G.G., Z. Amr & D.Z.A.& D. Kock Z. Amr & D.Z.A.& D., Sekeetamys calurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-03] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sekeetamys calurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-03].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 454. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-01-03]. (niderl.).
↑ calurus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 641. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ R. Hoath: A Field Guide to the Mammals of Egypt. American University in Cairo Press, 2009, s. 189–190. ISBN 978-977-416-254-1. (ang.).

[itis-1] Sekeetamys calurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Ellerman-2] J.R. Ellerman. Notes on some Asiatic rodents in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1947 (1), s. 270, 1947. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1947.tb00509.x. (ang.).

[Thomas-3] O. Thomas. Descriptions of three new Gerbilles in the British Museum collections. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 9 (49), s. 76, 1892. (ang.).

[Setzer-4] H.W. Setzer. The jirds (Mammalia: Rodentia) of Egypt. „Journal of the Egyptian Public Health Association”. 36 (3), s. 90, 1961. (ang.).

[iucn-5] D.D. Schlitter D.D., G.G. Shenbrot G.G., Z. Amr & D.Z.A.& D. Kock Z. Amr & D.Z.A.& D., Sekeetamys calurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-03] (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[MSW3-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sekeetamys calurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-03].

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 454. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Nijhof-9] J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-01-03]. (niderl.).

[10] calurus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-03] (ang.).

[Denys&inni-11] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 641. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[guide-12] R. Hoath: A Field Guide to the Mammals of Egypt. American University in Cairo Press, 2009, s. 189–190. ISBN 978-977-416-254-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]