Wiewiórki (plemię ssaków)

Wiewiórki
	Sciurini
	G. Fischer, 1817
	; Przedstawiciel rodzaju – wiewiórka amazońska (Sciurus spadiceus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórki
Plemię	wiewiórki
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Sciuria Rafinesque, 1815; Sciuriorum G. Fischer, 1814; Sciurii: G. Fischer, 1817; Sciurina: Hemprich, 1820; Sciuridae: J.E. Gray, 1821; Sciurina: J.E. Gray, 1825; Sciurina: Bonaparte, 1831; Sciurideæ: Lesson, 1842; Sciurini: Burmeister, 1854; Sciurinae: S.F. Baird, 1857; Sciurina: Haeckel, 1866; Sciuroidea: Gill, 1872; Sciuridi: Acloque, 1900; Sciuroidae: G.S. Miller & Gidley, 1918; Tamiasciurinae Pocock, 1923; Tamiasciurini: Simpson, 1945; Microsciurina Moore, 1959;
Rodzaje
	9 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	9 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiewiórki^[18]^[c], wiewiórki drzewne^[19] (Sciurini) – plemię ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania

Plemię obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Ameryce^[20]^[21].

Systematyka

Podział systematyczny

Do plemienia należą następujące występujące współcześnie rodzaje^[22]^[23]^[18]:

Tamiasciurus Trouessart, 1880 – sosnowiórka
Sciurus Linnaeus, 1758 – wiewiórka
Microsciurus J.A. Allen, 1895 – wiewióreczka
Syntheosciurus Bangs, 1902 – graniówka – jedynym przedstawicielem jest Syntheosciurus brochus Bangs, 1902 – graniówka górska
Rheithrosciurus J.E. Gray, 1867 – kistkowiec – jedynym przedstawicielem jest Rheithrosciurus macrotis (J.E. Gray, 1857) – kistkowiec frędzlouchy

Opisano również rodzaje wymarłe:

Douglassciurus Emry & Korth, 2001^[24]
Freudenthalia Cuenca-Bescós, 1988^[25]
Miosciurus C.C. Black, 1963^[26]
Protosciurus C.C. Black, 1963^[27]

Uwagi

↑ Typ nomenklatoryczny: Tamiasciurus Trouessart, 1880.
↑ Typ nomenklatoryczny: Microsciurus J.A. Allen, 1895.
↑ Nie należy mylić plemienia Sciurini z podrodziną Sciurinae, dla których wydana w 2015 publikacja Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk „Polskie nazewnictwo ssaków świata” równolegle przypisała jednakową nazwę zwyczajową „wiewiórki”^[18]

Przypisy

↑ ^a ^b J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 408, 1817. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).
↑ J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 372, 1817. (łac.).
↑ F.W. Hemprich: Grundriss der Naturgeschichte für höhere Lehranstalten. Berlin: A. Rücker, 1820, s. 32. (niem.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 304, 1821. (ang.).
↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 342, 1825. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 9. (wł.).
↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 106. (fr.).
↑ H. Burmeister: Systematische Uebersicht der Thiere Brasiliens: welche während einer Reise durch die Provinzen von Rio de Janeiro und Minas geraës gesammlt oder beobachtet Wurden. T. 1. Berlin: G. Reimer, 1854, s. 145. (niem.).
↑ S.F. Baird: Mammals. W: United States. War Department: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. Made under the direction of the secretary of war, in 1853-1857. T. 8. Cz. 1: General report upon the zoology of the several Pacific Railroad routes. Washington: A.O.P. Nicholson, Printer, 1857, s. 240. (ang.).
↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).
↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 21, 1872. (ang.).
↑ A.N.Ch. Acloque: Faune de France: contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 40. (fr.).
↑ G.S. Miller Jr. & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 432, 1918. (ang.).
↑ R.I. Pocock. The Classification of the Scinridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1923 (2), s. 237, 1923. (ang.).
↑ G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 78, 1945. (ang.).
↑ J.C. Moore. Relationships among the living squirrels of the Sciurinae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 118, s. 199, 1959. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192–196. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Zygmunt Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 739–757. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Tribe Sciurini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 594–600. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ R.J. Emry & W.W. Korth. Douglassciurus, new name for Douglassia Emry and Korth, 1996, not Douglassia Bartsch, 1934. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 21 (2), s. 400, 2001. DOI: 10.1671/0272-4634(2001)021[0400:DNNFDE]2.0.CO;2. (ang.).
↑ G. Cuenca-Bescós. Revision de los Sciuridae del Aragoniense y del Rambliense en la fosa de Calatayud-Montalbán. „Scripta Geologica”. 87, s. 90, 1988. (ang.).
↑ Black 1963 ↓, s. 135.
↑ Black 1963 ↓, s. 138.

Bibliografia

C.C. Black. A review of the North American Tertiary Sciuridae. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 130 (3), s. 109–248, 1963. (ang.).

[15] Typ nomenklatoryczny: Tamiasciurus Trouessart, 1880.

[18] Typ nomenklatoryczny: Microsciurus J.A. Allen, 1895.

[u1-21] Nie należy mylić plemienia Sciurini z podrodziną Sciurinae, dla których wydana w 2015 publikacja Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk „Polskie nazewnictwo ssaków świata” równolegle przypisała jednakową nazwę zwyczajową „wiewiórki”^[18]

[Fischer-1] J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 408, 1817. (łac.).

[raf-2] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).

[fis-3] J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 372, 1817. (łac.).

[hem-4] F.W. Hemprich: Grundriss der Naturgeschichte für höhere Lehranstalten. Berlin: A. Rücker, 1820, s. 32. (niem.).

[gray21-5] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 304, 1821. (ang.).

[gray25-6] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 342, 1825. (ang.).

[bon-7] Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 9. (wł.).

[les-8] R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 106. (fr.).

[bur-9] H. Burmeister: Systematische Uebersicht der Thiere Brasiliens: welche während einer Reise durch die Provinzen von Rio de Janeiro und Minas geraës gesammlt oder beobachtet Wurden. T. 1. Berlin: G. Reimer, 1854, s. 145. (niem.).

[bai-10] S.F. Baird: Mammals. W: United States. War Department: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. Made under the direction of the secretary of war, in 1853-1857. T. 8. Cz. 1: General report upon the zoology of the several Pacific Railroad routes. Washington: A.O.P. Nicholson, Printer, 1857, s. 240. (ang.).

[hae-11] E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).

[gill-12] T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 21, 1872. (ang.).

[acl-13] A.N.Ch. Acloque: Faune de France: contenant la description des espèces indigènes disposées en tableaux analytiques; et illustrée de figures représentant les types caractéristiques des genres. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 19 rue Hautefeuille, près du boulevard Saint-Germain, 1900, s. 40. (fr.).

[mil&gid-14] G.S. Miller Jr. & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 432, 1918. (ang.).

[poc-16] R.I. Pocock. The Classification of the Scinridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1923 (2), s. 237, 1923. (ang.).

[sim-17] G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 78, 1945. (ang.).

[moo-19] J.C. Moore. Relationships among the living squirrels of the Sciurinae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 118, s. 199, 1959. (ang.).

[Cichocki&inni-20] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192–196. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kracz-22] Zygmunt Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Koprowski&inni-23] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 739–757. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-24] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Tribe Sciurini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].

[mdd-25] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

[Burgin&inni-26] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 594–600. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[emry&kor-27] R.J. Emry & W.W. Korth. Douglassciurus, new name for Douglassia Emry and Korth, 1996, not Douglassia Bartsch, 1934. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 21 (2), s. 400, 2001. DOI: 10.1671/0272-4634(2001)021[0400:DNNFDE]2.0.CO;2. (ang.).

[bes-28] G. Cuenca-Bescós. Revision de los Sciuridae del Aragoniense y del Rambliense en la fosa de Calatayud-Montalbán. „Scripta Geologica”. 87, s. 90, 1988. (ang.).

[CITEREFBlack1963[https://www.biodiversitylibrary.org/page/4310587_135]-29] Black 1963 ↓, s. 135.

[CITEREFBlack1963[https://www.biodiversitylibrary.org/page/4310601_138]-30] Black 1963 ↓, s. 138.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

[15]

[16]

[b]

[17]

[18]

[c]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]