Pseudocrenilabrinae
| Pseudocrenilabrinae | |||
| Fowler, 1935 | |||
 Gębacz wielobarwny (Pseudocrenilabrus multicolor) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Pseudocrenilabrinae | ||
| Plemiona[1] | |||
|
| |||
Pseudocrenilabrinae – klad w randze podrodziny ryb z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae) obejmujący gatunki występujące w Afryce i na Bliskim Wschodzie[2][3]. Jest taksonem siostrzanym dla Cichlinae, do której zaliczono pielęgnice występujące w krainie neotropikalnej[3]. Typem nomenklatorycznym podrodziny jest Pseudocrenilabrus.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zasięg występowania Pseudocrenilabrinae obejmuje większość kontynentu afrykańskiego, z wyjątkiem terenów pustynnych i skrajnie południowych, oraz niektóre kraje Bliskiego Wschodu (Syria, Izrael i Iran).
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Klasyfikacja biologiczna tej grupy ryb zmieniała się wielokrotnie przez ostatnie 100 lat.
Liczne z zaliczanych do niej rodzajów grupowano w plemiona na podstawie cech morfologicznych. Jednym z badaczy, który wniósł znaczny wkład w poznanie tej grupy ryb był Max Poll, autor jednej z kilku klasyfikacji pielęgnic. Pielęgnice z jeziora Tanganika Poll sklasyfikował w 12 plemionach (w tym 8 jest endemicznych), ale tylko u 5 z tych plemion potwierdzono monofiletyzm[4].
W jednej z ostatnich propozycji filogenetycznych obejmujących całą podrodzinę Pseudocrenilabrinae wymienione zostały m.in. plemiona Bathybatini, Chromidotilapiini, Cyprichromini, Ectodini, Eretmodini, Haplochromini, Hemichromini, Lamprologini, Limnochromini, Perissodini, Tilapiini, Tropheini i Tylochromini, jednak badania nie potwierdziły monofiletyzmu tak zdefiniowanej grupy, choć większość z tych plemion jest monofiletyczna. Pomimo wielu przeprowadzonych badań filogenetycznych relacje pokrewieństwa oraz czas pojawienia się afrykańskich pielęgnic pozostawały nieustalone. Problematycznymi taksonami były Heterochromis, kameruńska Etia nguti oraz jeden z najliczniejszych w gatunki, parafiletyczny, obejmujący panafrykańskie tilapie – „Tilapiini”.
Postęp w ustalaniu filogenezy pielęgnic przyniosły badania molekularne. Połączone analizy morfologiczne i molekularne wykazały monofiletyzm plemion:
przy czym Heterochromis został umieszczony poza tym kladem.
W dalszych badaniach ustalono, że najczęściej występująca liczba chromosomów w kariotypie ryb w obrębie Pseudocrenilabrinae to 2n = 44. Bazując na charakterystykach kariotypu ustalono, że podrodzina dzieli się wyraźnie na dwie grupy (ang.) tilapiine i haplochromine[5]. Pierwsza z nich obejmuje szeroko rozprzestrzenione ryby powszechnie zwane tilapiami, przez Ethelwynn Trewavas zaliczone do plemienia Tilapiini, i jest parafiletyczna, a druga tzw. pielęgnice wschodnioafrykańskie, przez Kullandera wyodrębniane do podrodziny Haplochrominae. Dalsze badania wykonane przez zespół Julii Schwarzer w 2009 roku z wykorzystaniem DNA wyłoniły w obrębie Haplotilapiini 3 monofiletyczne grupy, siostrzane dla Etia nguti, roboczo nazwane przez autorów: „Oreochromini”, „Boreotilapiini” i „Austrotilapiini”[1]. Nazwy tych grup nie są formalnymi nazwami taksonów i nie należy ich stosować w nomenklaturze zoologicznej zgodnej z ICZN. Badania Schwarzer i współpracowników wykazały zależność rozwoju linii ewolucyjnych pielęgnic od przyjętej strategii rozrodczej oraz rozmieszczenia geograficznego, potwierdziły parafiletyzm rodzaju Tilapia sensu stricto oraz dały podstawy do przeprowadzenia rewizji taksonomicznych w obrębie tej podrodziny.
Rodzaje
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na zmiany zachodzące nadal w klasyfikacji podrodziny, poniżej podano wyróżniane w niej rodzaje[6]:
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Schwarzer et al. The root of the East African cichlid radiations. „BMC Evolutionary Biology”. 9, s. 186, 2009. DOI: 10.1186/1471-2148-9-186. (ang.).
- ↑ J. S. Sparks, W. L. Smith. Phylogeny and biogeography of cichlid fishes (Teleostei: Perciformes: Cichlidae). „Cladistics”. 20, s. 501–517, 2004. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2004.00038.x. (ang.).
- ↑ a b W. L. Smith, P. Chakrabarty, J. S. Sparks. Phylogeny, taxonomy, and evolution of Neotropical cichlids. „Cladistics”. 24, s. 1–17, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00210.x. (ang.).
- ↑ Walter Salzburger i inni, Phylogeny of the Lake Tanganyika Cichlid Species Flock and Its Relationship to the Central and East African Haplochromine Cichlid Fish Faunas, „Systematic Biology”, 1, 51, 2002, s. 113–135, DOI: 10.1080/106351502753475907 (ang.).
- ↑ Andréia B Poletto i inni, Chromosome differentiation patterns during cichlid fish evolution, „BMC Genetics”, 11, 2010, s. 50, DOI: 10.1186/1471-2156-11-50, PMID: 20550671, PMCID: PMC2896337 (ang.).
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 czerwca 2012 [dostęp 2023-01-03] (ang.).