Judyta turyńska

Judyta turyńska
	Księżna i od 1158 królowa Czech
Okres	od 1153; do 1172
Jako żona	Władysław II Przemyślida
Poprzedniczka	Gertruda Babenberg
Następczyni	Elżbieta
	Dane biograficzne
Dynastia	Ludowingowie
Data urodzenia	po 1135
Data śmierci	po 1174
Ojciec	Ludwik I turyński
Mąż	Władysław II Przemyślida
Dzieci	Przemysł Ottokar I; Władysław III Henryk; Richenza Przemyślidka

Judyta turyńska (ur. po 1135, zm. 9 września po 1174) – druga żona Władysława II Przemyślidy, a od roku 1158 druga – po Świętosławie Swatawie – królowa czeska.

Była córką Ludwika I, landgrafa turyńskiego. Jej siostra Cecylia poślubiła księcia Oldrzycha. W 1153 Judyta została wydana za Władysława II, trzy lata wcześniej owdowiałego. Dwa lata później urodził się syn Przemysł Ottokar I, pierwszy w dynastii, który otrzymał imię legendarnego jej założyciela Przemysła Oracza. W dalszych latach urodzili się:

Po wyniesieniu Władysława do godności króla Czech przez cesarza Fryderyka I Barbarossę na sejmie w Ratyzbonie 11 stycznia 1158 roku musiało dojść – wzorem dziadka – do kościelnej uroczystości w Pradze, podczas której koronowano oboje małżonków, łącząc obrzęd z pomazaniem(inne języki)^[1].

Po abdykacji męża (1172) i interwencji cesarza sprzeciwiającego się następstwu Fryderyka Judyta udzieliła Władysławowi schronienia w rodowych dobrach w Turyngii. Po jego rychłej śmierci (1174) zapewne powróciła do Czech i osiadła w klasztorze w Cieplicach, którego była fundatorką i gdzie została pochowana. Jej szczątki odkryto podczas prac archeologicznych w romańskiej bazylice i poddano badaniom antropologicznym^[2].

Zabytki związane z królową Judytą

Most Judyty(inne języki) w Pradze został wzniesiony z inspiracji króla Władysława i biskupa praskiego Daniela, którzy podczas wyprawy włoskiej (1158) mogli podziwiać antyczne budowle, ale jego fundatorką była królowa. Budowa trwała trzy lata, a w 1172 przeprowadzono kolejne prace. Most był położony poniżej dzisiejszego Mostu Karola, miał 514 m długości i 6,8 m szerokości, a na obu brzegach Wełtawy prowadziły na niego wieże mostowe. Po stronie małostrańskiej zachowały się resztki takiej wieży z reliefem przedstawiającym cesarza Fryderyka Barbarossę nadającego Władysławowi godność królewską^[3]. Most przetrwał do 3 stycznia 1342, kiedy zniosła go powódź. W 1357 na polecenie cesarza Karola IV przystąpiono do wznoszenia obecnej budowli.
Klasztor benedyktynek w Cieplicach(inne języki) Judyta ufundowała w latach 1160–1167. Klasztor został zniszczony w czasie wojen husyckich.

Przypisy

↑ M. Skopal K otázce řezenské korunovace Vladislava II. „Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et Historica”, T. 2: „Studia Historica”, t. 31: 1987, s. 31–39, ad rem: s. 36–37.
↑ Emanuel Vlček(inne języki), Judita Durynská – paní znamenité krásy a ducha neobyčejného. O čem vypovídá lebka 2. manželky krále Vladislava II. „Vesmír”, R. 81: 2002, nr 9.
↑ Anežka Merhautová-Livorová(inne języki), Reliéf na věži bývalého Juditina mostu. „Uméní”, R. 19: 1971, nr 1, s. 70–75.

[1] M. Skopal K otázce řezenské korunovace Vladislava II. „Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et Historica”, T. 2: „Studia Historica”, t. 31: 1987, s. 31–39, ad rem: s. 36–37.

[2] Emanuel Vlček(inne języki), Judita Durynská – paní znamenité krásy a ducha neobyčejného. O čem vypovídá lebka 2. manželky krále Vladislava II. „Vesmír”, R. 81: 2002, nr 9.

[3] Anežka Merhautová-Livorová(inne języki), Reliéf na věži bývalého Juditina mostu. „Uméní”, R. 19: 1971, nr 1, s. 70–75.

[1]

[2]

[3]