Joni Mitchell
 Joni Mitchell (1983) | |
| Imię i nazwisko |
Roberta Joan Mitchell |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 listopada 1943 |
| Instrumenty | |
| Typ głosu | |
| Gatunki |
AOR[1], jazz[1], jazz-rock[1], rock psychodeliczny[1], folk rock[1], muzyka poważna[1] |
| Zawód |
muzyk (piosenkarka, kompozytorka), autorka tekstów piosenek |
| Aktywność |
od 1964–2015 |
| Wydawnictwo | |
| Odznaczenia | |
| |
| |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Joni Mitchell (właśc. Roberta Joan Mitchell z domu Anderson, ur. 7 listopada 1943 w Fort Macleod[1]) – kanadyjska piosenkarka folk rockowa, popowa i jazz rockowa oraz wokalistka jazzowa. Laureatka dziesięciu nagród Grammy[2].
Joni Mitchell miała znaczący wpływ na twórców różnych gatunków. Jest wysoce ceniona przez krytyków. AllMusic napisało o niej: „Kiedy opadnie kurz, Joni Mitchell wyłoni się jako najważniejsza i najbardziej wpływowa piosenkarka drugiej połowy XX-wieku”[3]. W równie pochlebnych słowach Rolling Stone nazwało Mitchell "jednym z najlepszych tekściarzy w historii"[4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Albercie jako Roberta Joan Anderson. Już jako nastolatka nauczyła się grać na gitarze z samouczka Pete’a Seegera. W czasie studiów zaczęła grać profesjonalnie najpierw w Albercie, a potem w Toronto.
Zaczynała swoją karierę muzyczną w małych klubach nocnych w zachodniej Kanadzie, później grając na ulicach Toronto. W 1965 wyszła za mąż za folkowego piosenkarza Chucka Mitchella. To krótkotrwałe małżeństwo zaowocowało pseudonimem artystycznym, pod którym artystka jest znana. Krótko po zawarciu małżeństwa przeniosła się do Detroit, a potem do Nowego Jorku, by tam kontynuować swą muzyczną karierę. W 1968 wydała swój pierwszy album Song to a Seagull. Z czasem stała się jedną z najważniejszych kobiecych gwiazd gatunku folk rocka. Przeboje Big Yellow Taxi i Woodstock z jej trzeciego albumu Ladies of the Canyon (1970), uznane zostały za definiujące dla całego pokolenia. Jej najbardziej osobisty album Blue (1971) nazwany był jednym z najlepszych albumów w historii[5]. Zawsze poszukująca nowych inspiracji, Mitchell eksperymentowała z różnymi gatunkami – wcześniejsze albumy wpisywały się w stylistykę folk rock, późniejsze albumy były inspirowane jazzem i muzyką elektroniczną. Pod koniec lat 70. współpracowała ze znanymi muzykami jazzowymi, Jaco Pastoriusem, Wayne Shorterem, Herbie Hancockiem, Patem Methenym i Charlie Mingusem. Jej największy komercyjny sukces Court and Spark (1974) ma popowe brzmienie.
W swej długiej karierze przeszła przez fazę zainteresowania lżejszym gatunkiem muzyki pop, jak i jazzem, a nawet muzyką etniczną, lecz dziedziną jej największych dokonań jest folk rock, w którym zaliczana jest do ścisłego grona najważniejszych gwiazd gatunku.
W 1997 została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame[6]. W 2002 została uhonorowana nagrodą za całokształt twórczości podczas 44. rozdania Nagród Grammy[2]. W tym samym roku została odznaczona Orderem Kanady, najwyższym cywilnym kanadyjskim odznaczeniem[7]. W 2004 została doktorem honoris causa Uniwersytetu McGilla w dziedzinie muzyki[8]. W 2021 otrzymała nagrodę Kennedy Center[9].
W 2003 została sklasyfikowana na 72. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone[10].
Do największych jej przebojów należą Both Sides Now, Eastern Rain, This Flight Tonight, The Circle Game, Big Yellow Taxi, You Turn Me On (I’m a Radio), Help Me, Free Man in Paris, Raised on Robbery oraz najważniejszy w jej twórczości Woodstock, rozsławiony coverem grupy Crosby, Stills, Nash & Young.
Nagrody Grammy
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Kategoria | Nagrania | Wynik |
|---|---|---|---|
| 1969 | Best Folk Performance | Clouds | Wygrana |
| 1974 | Album of the Year | Court and Spark | Nominacja |
| 1974 | Record of the Year | "Help Me" | Nominacja |
| 1974 | Pop Female Vocalist | Court and Spark | Nominacja |
| 1974 | Best Arrangement Accompanying Vocalist(s) | "Down To You" | Wygrana |
| 1976 | Pop Female Vocalist | The Hissing of Summer Lawns | Nominacja |
| 1977 | Best Album Package | Hejira | Nominacja |
| 1988 | Pop Female Vocalist | Chalk Mark in a Rain Storm | Nominacja |
| 1995 | Best Pop Album | Turbulent Indigo | Wygrana |
| 1995 | Best Album Package | Turbulent Indigo | Wygrana |
| 2000 | Best Female Pop Vocal Performance | Both Sides Now | Nominacja |
| 2000 | Best Traditional Pop Vocal Album | Both Sides Now | Wygrana |
| 2002 | Lifetime Achievement Award | – | Wygrana |
| 2003 | Best Instrumental Arrangement Accompanying Vocalist(s) | Woodstock" (Travelogue) | Wygrana |
| 2007 | Album of the Year | River: The Joni Letters | Wygrana |
| 2007 | Best Pop Instrumental Performance | "One Week Last Summer" | Wygrana |
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- 1968: Song to a Seagull
- 1969: Clouds
- 1970: Ladies of the Canyon
- 1971: Blue
- 1972: For the Roses
- 1974: Court and Spark
- 1975: The Hissing of Summer Lawns
- 1976: Hejira
- 1977: Don Juan's Reckless Daughter
- 1979: Mingus
- 1982: Wild Things Run Fast
- 1985: Dog Eat Dog
- 1988: Chalk Mark in a Rain Storm
- 1991: Night Ride Home
- 1994: Turbulent Indigo
- 1998: Taming the Tiger
- 2000: Both Sides Now
- 2002: Travelogue
- 2007: Shine
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Jason Ankeny: Joni Mitchell Biography. www.allmusic.com. [dostęp 2010-10-01]. (ang.).
- ↑ a b Joni Mitchell. grammy.com. [dostęp 2022-04-07]. (ang.).
- ↑ Joni Mitchell Biography.
- ↑ David Wild: Joni MItchell.
- ↑ 500 Greatest Albums of All Time.
- ↑ Joni Mitchell: inducted in 1997. The Rock and Roll Hall of Fame and Museum, Inc.. [dostęp 2016-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-29)]. (ang.).
- ↑ Ms. Joni Mitchell. gg.ca. [dostęp 2022-04-07]. (ang.).
- ↑ Shawn Post: Joni Mitchell awarded honourary doctorate. jonimitchell.com, 2004-10. [dostęp 2022-04-07]. (ang.).
- ↑ Jeff Mason, Trevor Hunnicutt: Return to tradition: Biden celebrates Bette Midler, Joni Mitchell at Kennedy Center Honors. reuters.com, 2021-12-06. [dostęp 2022-04-07]. (ang.).
- ↑ Rolling Stone’s „The 100 Greatest Guitarists of All Time” Do you agree?. theinsider.com. [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona domowa Joni Mitchell (ang.)
- Joni Mitchell: Biography | Rolling Stone Music. rollingstone.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-19)]. (ang.)
| Albumy studyjne | |
|---|---|
| Inne wydania | |
| Kompilacje | |
| Single |
|
- ISNI: 0000000114765598
- VIAF: 85454013
- LCCN: n82108794
- GND: 121085600
- NDL: 01216771
- LIBRIS: 64jmrb8q4pv0j20
- BnF: 13897572r
- SUDOC: 078061210
- SBN: TO0V268333
- NLA: 36011258
- NKC: xx0024531
- BNE: XX862808
- NTA: 070434212
- BIBSYS: 44461
- CiNii: DA17055980
- Open Library: OL396367A
- PLWABN: 9810681393705606
- NUKAT: n97067618
- J9U: 987007425368405171
- NSK: 000414104
- CONOR: 24354915
- ΕΒΕ: 199581
- BLBNB: 001142219
- KRNLK: KAC2018N4454
- LIH: LNB:dMx;=B5
- Joni Mitchell
- Kanadyjskie wokalistki rockowe
- Kanadyjskie wokalistki jazzowe
- Kanadyjskie wokalistki folkowe
- Kanadyjscy kompozytorzy
- Odznaczeni Orderem Kanady
- Członkowie Rock and Roll Hall of Fame
- Członkowie Songwriters Hall of Fame
- Doktorzy honoris causa uczelni w Kanadzie
- Urodzeni w 1943
- Laureaci Kennedy Center Honors
- Laureaci Nagrody Gershwinów