Jan Frey

Jan Frey
Johann Anton Frey
Jo(h)annes Antonius Frey
Data i miejsce urodzenia	17 maja 1711 ; Braniewo
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1784 ; Braniewo
Dziedzina sztuki	rzeźba

Jan Antoni Frey, Johannes Frey (ur. 17 maja 1711 w Braniewie, zm. 4 stycznia 1784 w Braniewie) – warmiński rzeźbiarz i snycerz, twórca oryginalnej stylistyki późnobarokowej rzeźby warmińskiej, tworzący w latach 1730–1760^[1]^[2]^[3].

Życiorys

Jan Antoni Frey urodził się 17 maja 1711 roku w rodzinie Jacoba Johanna i Elisabeth Hornki. 9 września 1725 rozpoczął naukę w braniewskim gimnazjum (Collegium Hosianum). 26 czerwca 1738 zawarł w Braniewie związek małżeński z Elisabeth Fischer^[4]^[5]. Mieli czworo dzieci, spośród których wieku dorosłego dożyła tylko najstarsza córka (która zmarła bezpotomnie)^[3].

Przybliżony czas jego działalności obejmuje lata około 1735–1760.

W pierwszej połowie XVIII w. daje się zaobserwować na Warmii wzmożony ruch fundatorski, wynikający z potrzeby naprawienia zniszczeń dokonanych przez Szwedów w czasie III wojny północnej. Biskupi warmińscy dysponowali pokaźnymi funduszami pochodzącymi z uposażenia, które dawało im siódmą pozycję wśród wszystkich biskupstw polskich, zatem działalność Jana Freya to przede wszystkim sztuka sakralna. Zmarł 4 stycznia 1784. Pochowany został 8 stycznia 1784^[5] na średniowiecznym cmentarzu św. Jana w Braniewie.

Twórczość

Do wczesnych prac Jana Freya należą wykonane w 1734 wraz z Janem Schmidtem Kapliczki różańcowe z piaskowca przy drodze z Reszla do Świętej Lipki. Następnie przypisywane są mu m.in. takie działa jak:
1735: ambona w kościele św. Krzyża w Braniewie
1740: późnobarokowa ambona dla kościoła w Kiwitach^[1]
Ambona w kościele w Błudowie (dziś w Młynarach)
1740: ołtarz Świętej Rodziny w Ornecie (razem z Janem Christianem Schmidtem)
1744: ambona w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
1745: ołtarz św. Józefa w kościele św. Jana Chrzciciela w Ornecie
1745: ołtarz w katolickim kościele parafialnym w Bażynach
1750: ołtarz Trójcy w kościele katolickim w Braniewie
1753: wykonał rzeźby dla nowego ołtarza głównego w kościele św. Katarzyny w Braniewie

Cztery figury świętych dłuta Jana Freya są eksponowane (rok 2021) w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku (zdjęcie obok).

Przypisy

↑ ^a ^b Celulozowe Muzeum Ziemi Braniewskiej, Braniewo 2015
↑ Arkadiusz Wagner, Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 17-32, 2001
↑ ^a ^b Jerzy Przeracki Artyści działający na Warmii w XVIII wieku : Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski Komunikaty Mazursko-Warmińskie 3 (273), 441-499 2011
↑ Georg Lühr Die Matrikel der päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578–1798, Nachträge, s. 191
↑ ^a ^b Janusz Pałubicki Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej, Gdańsk 2019

[:0-1] Celulozowe Muzeum Ziemi Braniewskiej, Braniewo 2015

[2] Arkadiusz Wagner, Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 17-32, 2001

[:1-3] Jerzy Przeracki Artyści działający na Warmii w XVIII wieku : Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski Komunikaty Mazursko-Warmińskie 3 (273), 441-499 2011

[4] Georg Lühr Die Matrikel der päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578–1798, Nachträge, s. 191

[:2-5] Janusz Pałubicki Artyści i rzemieślnicy artystyczni Gdańska, Prus Królewskich oraz Warmii epoki nowożytnej, Gdańsk 2019

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]