Przejdź do zawartości

Jerzy Kossak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Maciej Kossak
Jan
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Kraków

Data i miejsce śmierci

11 maja 1955
Kraków

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

realizm

Muzeum artysty

Kossakówka

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)
Sygnet herbowy Jerzego Kossaka
Grobowiec Kossaków na cmentarzu Rakowickim

Jerzy Maciej Kossak herbu Kos (ur. 11 września 1886 w Krakowie, zm. 11 maja 1955 tamże) – polski malarz, przedstawiciel realizmu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Wojciecha i Marii z Kisielnickich herbu Topór. Był bratem Magdaleny Samozwaniec i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, wnukiem Juliusza Kossaka. Ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, a następnie Szkołę Kadetów[1].

Dorastał obserwując pracę swojego dziadka i ojca. Już w dzieciństwie wykazywał spore uzdolnienia plastyczne i był wielką nadzieją dla swojego ojca Wojciecha. Nie przejawiał jednak dużych chęci do nauki w szkole; nie podjął też studiów w żadnej uczelni artystycznej. Szlifował swój talent w pracowni ojca. Pierwszą wystawę miał w 1910 roku w Krakowie, w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Jego talent został dostrzeżony, a wystawiony cykl napoleoński zebrał pochlebne opinie. W czasie I wojny światowej służył na froncie włoskim w randze porucznika pułku austro-węgierskich ułanów. W okresie międzywojennym malował w pracowni stworzonej przez Wojciecha dla ratowania kondycji finansowej rodziny. Jako rotmistrz był instruktorem jazdy w Szkole Oficerów Jazdy w Tarnowie[2]. Poza malarstwem oddawał się sportowi jeździeckiemu i polowaniom. Posiadał własnego konia i uczestniczył w zawodach jeździeckich, biegach myśliwskich i spacerach w siodle. Należał do Związku Polskich Artystów Plastyków, był też członkiem Krakowskiego Klubu Jazdy Konnej, Bractwa Kurkowego, myśliwskiego Towarzystwa św. Huberta oraz Automobilklubu w Krakowie. W czasie II wojny światowej i w trudnych latach powojennych, masowa produkcja obrazów pozwalała żyć zadłużonemu artyście, ale mocno ucierpiała na tym twórczość malarza.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był dwukrotnie żonaty: z pierwszego małżeństwa zawartego w 1911 roku z ziemianką Ewą z Kaplińskich (1890–1940) miał córkę Marię (1917–1988), z drugiego, z Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską (1910–1975) dwie córki, Glorię i Simonę. Do końca życia mieszkał wraz z drugą żoną i córkami w Kossakówce – rodzinnym domu Kossaków, kupionym jeszcze przez dziadka Juliusza.

Po śmierci w 1955 roku został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIB-płn-po lewej Wędrychowskich)[1].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Żył w cieniu sławnego ojca, od początku swojej drogi artystycznej naśladował go, wybierał te same tematy, niekiedy nawet malował te same obrazy co on. W okresie służby wojskowej namalował wiele scen o tematyce wojennej. W latach międzywojennych sięgnął do zarzuconego już przez ojca wątku napoleońskiego. Wtedy namalował Odwrót Napoleona spod Moskwy (1927), Bitwę pod piramidami (1927), Huzara z koniem w pejzażu zimowym (1938). Walkę polskich legionów utrwalił na płótnach: Pościg 6. Pułku Ułanów za bolszewikami i Pościg ułanów krechowieckich za bolszewikami, Majora Edwarda Rydza Śmigłego na czele III Batalionu Pierwszej Brygady Legionów prowadzącego atak na pozycje rosyjskie pod Laskami w dniu 28 października 1914, Pogoń ułanów za Kozakami (1938). Nieobca mu była również tematyka folklorystyczna, malował wesela krakowskie i góralskie, sceny polowań (Bieg myśliwych z psami za jeleniem z 1927 roku). Spod jego pędzla wyszło wiele portretów.

Nie spełnił oczekiwań swojego wybitnego ojca. Nie miał większych ambicji i samodzielności twórczej i nigdy nie wypracował swojego indywidualnego stylu. Nie odbył on żadnych podróży, koniecznych do rozwinięcia stylu artystycznego[3][4].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b W kręgu Rodu Kossaków - Jerzy Kossak [online], www.bg.agh.edu.pl [dostęp 2023-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-24].
  2. MSWoj., (1919) Program szkół fachowego kształcenia oficerów i podoficerów jazdy. Księgarnia Wojskowa, Warszawa, str. 5.
  3. Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska zaznacza, że Wojciech Kossak: bolał nad tym, że Jerzy nie spełniał jego nadziei, martwił się brakiem u syna większych ambicji malarskich, chęci i wytrwałości, krytykował go za brak samodzielności twórczej, za masowe i płytkie powielanie tematów, za fabrykę kopii i replik. Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: Kossakowie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, s. 71–72. ISBN 83-7023-855-6.
  4. Kazimierz Olszański w przypisach do Wspomnień Wojciecha Kossaka pisze o Jerzym: Malował również sceny historyczne i rodzajowe, bitwy i polowania, żołnierzy i konie, ale nie osiągnął tej miary artyzmu co Juliusz i Wojciech. Przypisy opracowane przez Kazimierza Olszańskiego. W: Wojciech Kossak: Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971, s. 378.
  5. M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu podniesienia hodowli koni”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]