Jeleń kanadyjski

Jeleń kanadyjski
	Cervus canadensis
	Erxleben, 1777
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	jeleniowate
Podrodzina	jelenie
Plemię	Cervini
Rodzaj	jeleń
Gatunek	jeleń kanadyjski
Podgatunki
	C. c. canadensis Erxleben, 1777; C. c. alashanicus Bobrinskij & Florow, 1935; C. c. macneilli Lydekker, 1909; C. c. sibiricus Siewiercow, 1873; C. c. wallichii G. Cuvier, 1823; C. c. xanthopygus Milne-Edwards, 1867;
	C. c. canadensis Erxleben, 1777; C. c. alashanicus Bobrinskij & Florow, 1935; C. c. macneilli Lydekker, 1909; C. c. sibiricus Siewiercow, 1873; C. c. wallichii G. Cuvier, 1823; C. c. xanthopygus Milne-Edwards, 1867;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jeleń kanadyjski^[3], wapiti^[4] (Cervus canadensis) – gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych (Cervidae). Nazwa wapiti początkowo dotyczyła północnoamerykańskich podgatunków jelenia szlachetnego, później używana była dla podgatunków zamieszkujących lasy strefy umiarkowanej Ameryki Północnej, głównie Góry Skaliste oraz wschodnią część Azji. Na podstawie DNA stwierdzono wyraźne różnice pomiędzy wapiti a jeleniem szlachetnym, wystarczające, aby uznać wapiti za odrębny gatunek. Dalsze badania wykazały występowanie trzech grup populacji wapiti: północnoazjatycko-amerykańską, południowoazjatycką i wschodnioazjatycką. Został introdukowany w Nowej Zelandii i Argentynie. Jednak większość ujęć systematycznych wciąż traktuje wapiti jako podgatunek jelenia szlachetnego^[5]^[1]^[2].

Wapiti wywodzą się z Azji Środkowej, przedostały się do Ameryki Północnej przez most lądowy Beringa. Dwa z podgatunków wymarły: wapiti kanadyjski (C. canadensis canadensis) i C. canadensis merriami^[6]^[7].

Wapiti znajduje się w godle Kolumbii Brytyjskiej (jedna z prowincji Kanady).

Zasięg występowania

Jeleń kanadyjski występuje w zależności od podgatunku^[8]^[3]:

C. canadensis canadensis – jeleń kanadyjski – Ameryka Północna.
C. canadensis alashanicus – jeleń chiński – północna Chińska Republika Ludowa (Helan Shan, Ningxia i Mongolia Wewnętrzna).
C. canadensis macneilli – jeleń syczuański – środkowa i południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (N Qinghai, Gansu, Shaanxi, zachodni Syczuan i wschodni Tybetański Region Autonomiczny).
C. canadensis sibiricus – jeleń syberyjski – od Tienszanu do Ałtaju i zachodniego Bajkału (Kirgistan i północny Sinciang do południowej Syberii i północnej Mongolii).
C. canadensis wallichii – jeleń tybetański – południowo-zachodnia Chińska Republika Ludowa (południowo-wschodni Tybetański Region Autonomiczny) i Bhutan.
C. canadensis xanthopygus – jeleń mandżurski – południowo-zachodnia Syberia, Kraj Nadmorski i Mandżuria.

Galeria

Zmagania wapiti
Stado wapiti

Przypisy

↑ ^a ^b Cervus canadensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b S.M.S.M. Brook S.M.S.M. i inni, Cervus canadensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-14] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 174. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 401, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Cervus elaphus canadensis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-09-04]
↑ Elk Reintroductions [online], web.archive.org, 27 września 2006 [dostęp 2023-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-27] .
↑ Skull and Antlers of Extinct Eastern Elk Unearthed at Iroquois National Wildlife Refuge in Northwestern N.Y. [online], web.archive.org, 16 lipca 2017 [dostęp 2023-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] .
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 312. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

Bibliografia

Ludt et al.: Mitochondrial DNA phylogeography of red deer (Cervus elaphus) (format pdf). [w:] Molecular Phylogenetics and Evolution 31 (2004) 1064–1083 [on-line]. Elsevier. [dostęp 2007-12-03].

Zobacz też

Symbole kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska

[itis-1] Cervus canadensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] S.M.S.M. Brook S.M.S.M. i inni, Cervus canadensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-14] (ang.).

[Cichocki&inni-3] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 174. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-4] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 401, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[msw-5] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Cervus elaphus canadensis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-09-04]

[6] Elk Reintroductions [online], web.archive.org, 27 września 2006 [dostęp 2023-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-27] .

[7] Skull and Antlers of Extinct Eastern Elk Unearthed at Iroquois National Wildlife Refuge in Northwestern N.Y. [online], web.archive.org, 16 lipca 2017 [dostęp 2023-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] .

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 312. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]