Jan Maziakowski

Jan Maziakowski

pseudonim „Lwów”

Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1915 Buszcze
Data i miejsce śmierci	24 października 1976 Szczecin
Miejsce spoczynku	cmentarz Centralny w Szczecinie
Zawód, zajęcie	księgarz-antykwariusz, tłumacz, ławnik sądowy działacz społeczny i konspiracyjny
Narodowość	polska
Odznaczenia

Jan Maziakowski (ur. 25 sierpnia 1915 w Buszcze koło Tarnopola, zm. 24 października 1976 w Szczecinie) – członek Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” w Starogardzie Gdańskim, ps. „Lwów”. Więzień niemieckigo nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Stutthof. Po wojnie księgarz-antykwariusz, tłumacz, poliglota, społecznik, organizator życia muzycznego Szczecina.

Życiorys

Przed wojną przeprowadził się ze Lwowa do Starogardu Gdańskiego. W czasie II wojny światowej został zaprzysiężony przez Artura Pillara, komendanta powiatowego Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” w Starogardzie Gdańskim, jako członek Gryfa Pomorskiego, przybierając pseudonim „Lwów”. W organizacji odbierał przysięgi od nowo przyjętych uczestników ruchu oporu. Powierzono mu także obsługę tajnej radiostacji. Aresztowany, więziony i torturowany przez Gestapo, został w lutym 1944 roku zesłany do obozu koncentracyjnego KL Stutthof (numer obozowy 33683), gdzie przebywał do dnia wyzwolenia obozu.

W Polsce powojennej związał się z partią PSL – odłam mikołajczykowski. Wraz z Leonem Smużyńskim założył i został Sekretarzem społecznej organizacji Związek Byłych Więźniów Ideowo-Politycznych czasów wojny 1939/45, która w 1949 roku została rozwiązana i wcielona w kontrolowany centralnie przez władze partyjne Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD).

W wyniku prowadzenia działalności politycznej, inwigilowany i aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Na czas wyborów w 1947 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu w Starogardzie Gdańskim. Po kilku miesiącach pobytu w więzieniu został zwolniony w 1947 roku w wyniku amnestii.

Po wypuszczeniu z więzienia i otrzymaniu nieformalnego zakazu pracy na terenie Pomorza Gdańskiego, zmuszony został do wyjazdu osiedlając się w Szczecinie. W kwietniu 1947 roku rozpoczął pracę w Spółdzielni Wydawniczej „Polskie Pismo i Książka”, zorganizowanej przez grupę byłych więźniów politycznych (m.in. przez współwięźnia niemieckich obozów koncentracyjnych i przyjaciela, Leona Królaka). Objął funkcję Sekretarza Redakcji pisma „Szczecin. Tygodnik Miasta Morskiego”, wydawanego przez Spółdzielnię „Polskie Pismo i Książka”. (Pismo „Szczecin. Tygodnik Miasta Morskiego” było kontynuacją pisma „Pionier Szczeciński”. W 1947 roku zmieniło nazwę na „Szczecin. Tygodnik Pomorza Zachodniego”, a w czerwcu 1948 roku na „Tygodnik Wybrzeża”.) Następnie objął funkcję kierownika księgarni należącej do Spółdzielni Wydawniczej „Polskie Pismo i Książka”, mieszczącej się w locum przy Pl. Hołdu Pruskiego 8 w Szczecinie.

W 1950 roku Spółdzielnia Wydawnicza „Polskie Pismo i Książka” i jej księgarnie przejęte zostały przez przedsiębiorstwo państwowe Dom Książki. Był wieloletnim kierownikiem jedynej w latach PRL-u księgarni-antykwariatu w Szczecinie. Pierwsza księgarnia-antykwariat w Szczecinie ulokowana była w budynku naprzeciw Bramy Królewskiej (obok wydawnictw Kurier szczeciński i Głos szczeciński), przy Pl. Hołdu Pruskiego 8. Kolejne: przy ul. Parkowej (skrzyżowanie ul. Szarotki), następnie przy alei Wyzwolenia (nieopodal Placu Żołnierza), następnie przy alei Niepodległości i ostatni lokal – na alei Wyzwolenia (vis-a-vis siedziby LOT-u).

Założyciel Szczecińskiego Koła Polskiego Związku Esperantystów (1956) i dożywotni honorowy prezes (1957–1976)

Współzałożyciel Ogniska Muzycznego w Szczecinie (1960).

Korespondent „Kuriera szczecińskiego” (1953–1963). Wyróżniony i nagrodzony (1954).

W latach 1957–1976 tłumacz przysięgły języków: łacińskiego, niemieckiego, rosyjskiego, ukraińskiego, białoruskiego, angielskiego i francuskiego. Lingwista-amator i poliglota. Władał ponadto językami: esperanto, greką, holenderskim, portugalskim, hiszpańskim.

Wieloletni ławnik szczecińskiego sądownictwa (1956–1973).

Zmarł 24 października 1976 w Szczecinie. Został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Ordery i odznaczenia

• Odznaka Strzelecka Związku Strzeleckiego (1939)
• Order Krzyża Grunwaldu (1957)
• Medal Zwycięstwa i Wolności (1957)
• Krzyż Partyzancki (1959)
• Nagroda Wydziału Kultury Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie „w zakresie upowszechniania kultury na terenie naszego miasta” (1963)
• Krzyż Armii Krajowej (1970)
• Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
• Odznaczenie Ministra Kultury „Wzorowy księgarz – I Klasy” (1975)

Bibliografia

• Urszula Wenta, Leon Królak i Spółdzielnia Wydawnicza Polskie Pismo i Książka, „Bibliotekarz zachodniopomorski”, Nr 3–4 2015
• Ks. dr Jan Marcin Mazur, Jan Maziakowski, Antykwariusz szczeciński (1915–1976), „Bibliotekarz zachodniopomorski”, Nr 4 (154) 2013
• Wywiad z ks. dr. Janem Mazurem (wspomina antykwariusza Jana Maziakowskiego), „Bibliotekarz zachodniopomorski”, Nr 4 (154) 2013
• Bezdomni esperantyści (artykuł przypominający założyciela Związku Esperantystów w Szczecinie), „Kurier szczeciński”, 4 lutego 2005
• Rozmowa ze Stanisławem Gończrukiem, członkiem Zarządu Głównego Polskiego Związku Esperantystów, „Głos Szczeciński”, 12 lipca 2002
• Jan Bolewski, Czas aniołów, „Głos Szczeciński”, 7 czerwca 1981
• Bożena Wojtkiewicz, Żyć bez książki, „Słowo”, 14 stycznia 1997
• Geneza esperanta (artykuł wspominający założyciela Związku Esperantystów w Szczecinie), „Kurier szczeciński”, 25 listopada 1996
• Język wspólny dla całego świata (artykuł wspominający założyciela Związku Esperantystów w Szczecinie), „Kurier szczeciński”, 9–10 października 1978
• Józef Milewski, Polski Ruch Oporu na Kociewiu. ‘Gryf Pomorski’, Wojskowy Przegląd Historyczny, Nr 3/1966; str. 264
• Antykwariusz Jan Maziakowski. O starych księgach i molach książkowych, „Głos Szczeciński”, 15 października 1961
• Lista nagrodzonych korespondentów Kuriera szczecińskiego, „Kurier szczeciński”, 1 stycznia 1955
• Encyklopedia Pomeranica.pl: „Jan Maziakowski” - hasło w Encyklopedia Pomeranica.pl. [dostęp 2018-10-28].