Gomoku

Gomoku
	; Ruchy 1-3 – otwarcie, ruchy 4-5 – dostawka swap2
Liczba graczy	2
Zalecenia wiekowe	Od 5 lat wzwyż
Czas przygotowania	1 minuta
Czas gry	Od kilku sekund na posunięcie oraz 1–5 minut na partię (tzw. blitz), do nawet kilku lat (gry korespondencyjne); najczęściej od 5 minut do 2 godzin dla zawodnika
Złożoność reguł	Niska
Elementy strategii	Duże
Wymagane umiejętności	Myślenie logiczne, strategiczne i taktyczne
Losowość	Losowana jest strona rozpoczynająca, bądź wynika to z kojarzenia

Gomoku (jap. 五目 – 5 punktów), nazywana również Kółko i krzyżyk do pięciu, Five in a Row, to gra logiczno-strategiczna wymyślona w Japonii w VII wieku p.n.e. (data niepotwierdzona źródłem).

Zasady

Gomoku toczy się na planszy do go zwanej goban, o rozmiarach 15×15. Niekiedy używane są większe plansze (np. 19×19). Gracze kładą na planszy na przemian po jednym swoim kamieniu. Gracz rozpoczynający grę używa kamieni czarnych, drugi – białych.

Gomoku standard

W najprostszej wersji celem każdego z graczy jest ułożenie nieprzerwanego łańcucha dokładnie pięciu kamieni własnego koloru (w poziomie, pionie lub po przekątnej). Ustawienie więcej niż 5 kamieni w linii, zwane overline, nie daje wygranej. W tej wersji gry istnieje strategia wygrywająca dla rozpoczynającego, to znaczy, że wykonując odpowiednie ruchy powinien zawsze wygrać. Dlatego w praktyce turniejowej modyfikuje się zasady wykonywania kilku pierwszych ruchów.

Gomoku pro

W tej wersji obowiązują następujące reguły:

grający czarnymi ma obowiązek wykonać pierwszy ruch w środku planszy
grający białymi wykonuje swój pierwszy ruch w dowolnym miejscu na planszy
grający czarnymi ma obowiązek wykonać drugi swój ruch poza obrębem kwadratu 5×5 umieszczonego w środku planszy

Odmiana Gomoku pro okazuje się nadal nie być wystarczająco sprawiedliwa – kolor czarny nadal ma zbyt dużą przewagę, co prowadzi do bardziej skomplikowanych zbiorów zasad, tzw. restrykcji. W ten sposób powstały na przykład gry Renju i Pente.

Gomoku swap2

Ze względu na fakt, iż rozpoczynający zarówno w odmianie standard, jak i pro ma znaczną przewagę (istnieje nawet algorytm pozwalający wygrać czarnym bez względu na grę obronną białych), stworzono odmianę swap. Polega ona na tym, że gracz rozpoczynający stawia trzy pierwsze kamienie (tzw. otwarcie) w sposób dowolny na planszy (2 koloru czarnego i 1 białego), natomiast przeciwnik ma obowiązek wybrać kolor, który wydaje mu się korzystniejszy. Może to zrobić na dwa sposoby: pozostać przy swoim kolorze (białym) lub dokonać zamiany (ang. swap) z przeciwnikiem. Następnie gra toczy się normalnie. Zasada ta zmusza rozpoczynającego do takiego początkowego ustawienia kamieni, żeby szanse obydwu graczy były jak najbardziej wyrównane. Po pewnym czasie okazało się, że odmiana swap nie daje dostatecznie wyrównanej gry. Powstały schematy pozwalające wygrać grę jednemu z kolorów w danym otwarciu. Często rozwiązanie otwarcia – znalezienie tzw. pewnej wygranej (ang. sure win) dla danego koloru okazywało się niemożliwe w krótkim czasie, dlatego stworzono odmianę swap2, będącą kontynuacją swap (jest obecnie stosowana na wszelkiego rodzaju turniejach w gomoku). Różni się ona od swojej poprzedniczki tym, że przeciwnik gracza rozpoczynającego nie musi od razu wybierać koloru. Ma możliwość dostawić dwa kamienie (jeden biały i jeden czarny), wówczas to gracz rozpoczynający musi zadecydować o tym, kto gra jakim kolorem. Następnie gra toczy się normalnie. Odmiana ta eliminuje wszelkie możliwe schematy, ponieważ dostawka może udaremnić wszelkie pomysły rozpoczynającego. Daje to możliwie najbardziej wyrównany początek gry.

Mistrzostwa świata w Gomoku

Mistrzostwa świata odbyły się w latach 1989 i 1991. W roku 2009 zawody wznowiono, zmieniono jednak odmianę gry z pro na swap2. W latach 2012 i 2014 odbyły się drużynowe mistrzostwa Europy w gomoku, a w roku 2016 – drużynowe mistrzostwa świata. Miały miejsce również turnieje Gomoku towarzyszące mistrzostwom świata w Renju (w latach 1993, 2005 i 2007).

Listę mistrzostw świata wraz ze zwycięzcami przedstawia poniższa tabela:

Mistrzostwa	Rok	Miejscowość	Mistrz	Odmiana
Indywidualne mistrzostwa świata	1989	Kioto (Japonia)	Sergey Chernov (ZSRR)	Gomoku pro
Indywidualne mistrzostwa świata	1991	Moskwa (ZSRR)	Yuri Tarannikov (ZSRR)	Gomoku pro
Indywidualne mistrzostwa świata	2009	Pardubice (Czechy)	Artur Tamioła (Polska)	Gomoku swap2
Indywidualne mistrzostwa świata	2011	Huskvarna (Szwecja)	Attila Demján (Węgry)	Gomoku swap2
Drużynowe mistrzostwa Europy	2012	Budapeszt (Węgry)	Czechy	Gomoku swap2
Indywidualne mistrzostwa świata	2013	Tallinn (Estonia)	Attila Demján (Węgry)	Gomoku swap2
Drużynowe mistrzostwa Europy	2014	Praga (Czechy)	Węgry	Gomoku swap2
Indywidualne mistrzostwa świata	2015	Suzdal (Rosja)	Rudolf Dupszki (Węgry)	Gomoku swap2
Drużynowe mistrzostwa świata	2016	Tallinn (Estonia)	Polska	Gomoku swap2
Indywidualne mistrzostwa świata	2017	Praga (Czechy)	Zoltán László (Węgry)	Gomoku swap2

Zobacz też

Linki zewnętrzne