Dyschirius aeneus

	Dyschirius aeneus
	(Dejean, 1825)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	grzebielniki
Plemię	Dyschiriini
Rodzaj	wałecznik
Podrodzaj	Dyschirius (Dyschiriodes)
Gatunek	Dyschirius (Dyschiriodes) aeneus
Synonimy
	Clivina aenea Dejean, 1825; Dyschiriodes aeneus (Dejean, 1825); Clivina aerea Ahrens, 1830; Clivina ahena Ahrens, 1830; Clivina gibba Ahrens, 1830; Clivina paludosa Ahrens, 1830; Dyschirius aeratus Stephens, 1828; Dyschirius aereus (Ahrens, 1830); Dyschirius ahenus (Ahrens, 1830); Dyschirius daimiellus Bates, 1873; Dyschirius kouraensis Puel, 1937; Dyschirius aeneus kouraensis Puel, 1937; Dyschirius paludosus (Ahrens, 1830); Dyschirius ruthenus Motschulsky, 1849; Dyschirius stethogramme Kolenati, 1845; Dyschirius tanaicensis Motschulsky, 1844; Dyschirius gibbus (Ahrens, 1830); Dyschirius niger Everts, 1918; Dyschirius ovicollis Putzeys, 1873; Dyschirius aeneus ovicollis Putzeys, 1873;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dyschirius aeneus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny grzebielników.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1825 roku przez Pierre’a F.M.A. Dejeana pod nazwą Clivina aenea^[1].

Morfologia

Chrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 2,7 do 3,8 mm, z wierzchu zwykle ubarwiony metalicznie ciemnobrązowo, czasem jednak z pokrywami zielonymi, niebieskimi lub czarnymi. Głowa ma część za oczami grubo punktowaną, a nadustek pozbawiony zęba pośrodku przedniej krawędzi, zaopatrzony w ukośne, V-kształtne, ku tyłowi nieprzedłużone kilowato wciski, niemal zawsze niepomarszczony, tylko wyjątkowo częściowo ze zmarszczkami; niekiedy za wciskami obecnych jest od jednej do trzech poprzecznych bruzdek. Czułki mają człon pierwszy oraz nasady członów drugiego i trzeciego rudobrązowe, a pozostałe elementy ciemne; brak jest członów pogrubionych. Przedplecze jest najszersze wyraźnie za środkiem długości, a obrzeżenie jego boków wyraźnie sięga ku tyłowi do tylnego chetoporu (punktu szczecinkowego). Pokrywy są dość krótko owalne i mają nieobrzeżoną podstawę bez guzka w okolicy chetoporu przypodstawowego oraz rzędy wyraźnie wgłębione i dochodzące do ich szczytu; rząd drugi nie jest skrócony przed podstawą. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze przypodstawowym, po trzy chetopory zabarkowe, po trzy chetopory dyskalne oraz po dwa (rzadko po jednym) chetopory przedwierzchołkowe. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Odnóża są smoliście ciemnobrązowe do czarnych. Te pierwszej pary są grzebne i mają golenie o wyraźnym, acz mniejszym niż u D. tristis, ostrym lub tępym dolnym spośród ząbków krawędzi zewnętrznej^[2].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po niższe położenia górskie. Zasiedla niezacienione pobrzeża wód o podłożu piaszczystym, błotnistym, lessowym lub gliniastym, szlamiste namuliska rzeczne, rozlewiska, torfowiska i wilgotne pola uprawne^[2]^[3]^[4]. Żyje w wykopanych w glebie norkach. Poluje na drobne bezkręgowce^[2]. Związany jest pokarmowo m.in. z różnymi stadiami rozwojowymi wściubów B. cribricollis, B. gallicus, B. nanus i B. pallipes^[4].

Do pasożytów tego chrząszcza należy owadorostowiec Misgomyces dyschirii^[5].

Gatunek transpalearktyczny^[2]. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji. W Azji podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Gruzji, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Iranu, Chin (z Fujianu, Heilongjiangu, Hubei i Szanghaju), Korei Północnej i Japonii^[6]^[7].

Przypisy

↑ P.F.M.A. Dejean: Species général des coléoptères, de la collection de M. le Comte Dejean 1 [Tome premier]. Paris: Crevot, 1825, s. 422.
↑ ^a ^b ^c ^d Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.
↑ BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .
↑ ^a ^b P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006.
↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4
↑ WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius (Dyschiriodes) aeneus (Dejean, 1825) in: CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-13] .
↑ M.M. Balkenohl M.M., Scaritinae, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0 .

[Dejean-1] P.F.M.A. Dejean: Species général des coléoptères, de la collection de M. le Comte Dejean 1 [Tome premier]. Paris: Crevot, 1825, s. 422.

[Hurka-2] Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 114-132.

[Burakowskietal-3] BolesławB. Burakowski BolesławB., MaciejM. Mroczkowski MaciejM., JaninaJ. Stefańska JaninaJ., Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974 .

[ss-4] P. Sienkiewicz, B. Staniec. Nowe dane o występowaniu gatunków z rodzaju Dyschirius Bon. (Coleoptera: Carabidae) w środkowo-wschodniej Polsce z uwzględnieniem związanych z nimi kusakowatych z rodzaju Bledius Leach (Coleoptera: Staphylinidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 25 (2), s. 69-78, 2006.

[Mułenko-5] Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4

[col-6] WolfgangW. Lorenz WolfgangW., Dyschirius (Dyschiriodes) aeneus (Dejean, 1825) in: CarabCat, O.O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-13] .

[cpc-7] M.M. Balkenohl M.M., Scaritinae, [w:] IvanI. Löbl, AlešA. Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 223-230, ISBN 87-88757-73-0 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]