Droga krajowa nr 12 (Polska)

Początek drogi	Łęknica
Koniec drogi	Dorohusk
Długość	757 km
Województwa	lubuskie,; dolnośląskie,; wielkopolskie,; łódzkie,; mazowieckie,; lubelskie
	Mapa
	; Przebieg drogi krajowej nr 12 Droga krajowa nr 12 Droga ekspresowa S12
	Zdjęcie
	; Obwodnica Żagania, będąca częścią drogi 12
Przebieg trasy
Legenda
w użyciu

Droga krajowa nr 12 – droga krajowa klasy S (ekspresowa), GP (ruchu głównego przyspieszonego) oraz miejscami G (główna)^[1] biegnąca równoleżnikowo przez obszar Polski od granicy z Niemcami w Łęknicy do granicy z Ukrainą w Dorohusku-Berdyszczach. Przebiega przez 6 województw: lubuskie, dolnośląskie, wielkopolskie, łódzkie, mazowieckie i lubelskie. Przecina autostradę A18 na węźle Królów i autostradę A1 na węźle Tuszyn. Wschodnie odcinki trasy są częścią trasy europejskiej E372 i E373. Całkowita długość drogi nr 12 wynosi 757 km (z uwzględnieniem odcinków ekspresowych oznaczonych jako S12).

Droga poza innymi krótkimi odcinkami miejskimi ma wspólny przebieg z drogą krajową nr 11 na odcinku Jarocin – Pleszew (19 km), z drogą ekspresową S8 na odcinku Sieradz – Rzgów (58 km) oraz między węzłami Piotrków Trybunalski Północ i Piotrków Trybunalski Wschód (3,4 km), z drogą krajową nr 91 na odcinku Rzgów – Piotrków Trybunalski (32,2 km), z drogą krajową nr 74 na odcinku Piotrków Trybunalski – Sulejów (12,2 km) oraz na odcinku z drogą ekspresową S17 (E372) na odcinku od węzła Kurów Zachód do węzła Piaski-Wschód .

Trasa drogi krajowej nr 12 dwa razy przebiega przez województwo lubuskie. Po opuszczeniu go za Szprotawą i przejazd przez odcinek dolnośląski powraca do województwa lubuskiego w Szlichtyngowej i biegnie kilkanaście kilometrów przez Wschowę do granicy z województwem wielkopolskim.

Klasa drogi

Pomijając odcinki o statusie drogi ekspresowej trasa nr 12 posiada na prawie całej długości parametry klasy GP. Wyjątkiem jest odcinek Szprotawa – Przemków – Radwanice – Głogów, posiadający parametry klasy G^[1].

Historia numeracji

Przed reformą sieci drogowej na mocy Uchwały nr 192 Rady Ministrów z 2 grudnia 1985 roku trasa miała różne oznaczenia^[2]:

droga państwowa nr 39 na odcinku Kłobuczyn – Szlichtyngowa,
droga państwowa nr 38 na odcinku Jarocin – Kalisz – Sieradz,
droga międzynarodowa E12 na odcinku Sieradz – Łask,
droga państwowa nr T12 na odcinku Łask – Piotrków Trybunalski – Radom – Lublin – Dorohusk (granica państwa, bez możliwości przekraczania)

Przed reformą sieci dróg krajowych w Polsce w 2000 roku trasa posiadała oznaczenia^[3]:

drogi krajowej nr 298	na odc. Łęknica (granica państwa) – Trzebiel – Żary – Żagań – Szprotawa
drogi krajowej nr 299	na odc. Szprotawa – Przemków – Dziećmiarowice – Głogów
drogi krajowej nr 34	na odc. Głogów – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno – Gostyń – Jarocin
drogi krajowej nr 42	na odc. Jarocin – Pleszew – Kalisz – Sieradz
(wspólny przebieg z drogą krajową nr 14)	na odc. Sieradz – Łask
drogi krajowej nr 44	na odc. Łask – Piotrków Trybunalski – Radom – Puławy – Kurów
(wspólny przebieg z drogą krajową nr 17)	na odc. Kurów – Lublin – Piaski
drogi krajowej nr 82	na odc. Piaski – Chełm – Dorohusk (granica państwa)

Droga ekspresowa S12

Osobny artykuł: Droga ekspresowa S12 (Polska).

Na wschodnim odcinku w przyszłości rolę drogi nr 12 ma zająć planowana droga ekspresowa S12. W eksploatacji znajdują się następujące odcinki drogi S12:

I etap obwodnicy Puław w ciągu drogi ekspresowej S12 (ok. 12 km) wraz z nowym mostem na Wiśle otwarty w lipcu 2008 r. Do 21 sierpnia 2018 r. (czyli do otwarcia II etapu Obwodnicy Puław) trasa kończyła się skrzyżowaniem z ul. Tysiąclecia Państwa Polskiego w Puławach i nie była oznaczona jako droga ekspresowa. Droga ta omijała tylko przedwojenny most na Wiśle w Puławach w ciągu dawnej drogi nr 12 i nadal przebiegała przez centrum miasta. Dlatego za obwodnicą zalecany był objazd drogą wojewódzką nr 824 na odcinku Puławy – Żyrzyn do drogi krajowej nr 17 (E372) w kierunku Lublina. Ten odcinek drogi wojewódzkiej był eksploatowany przez oddział GDDKiA w Lublinie.
II etap Obwodnicy Puław – odcinek o długości 11,8 km. Wykonawcą było konsorcjum firm: Energopol Szczecin, Przedsiębiorstwo Robót Drogowych Zwoleń. Wartość umowy wyniosła 233,08 mln zł. Podpisanie umowy: 30 grudnia 2014 w trybie „projektuj i buduj”^[4]. Rozpoczęcie budowy nastąpiło 31 marca 2016 (wydanie Zezwolenia na Realizację Inwestycji Drogowej)^[5], natomiast zakończenie prac było planowane na 30 kwietnia 2018.^[6] Termin prac wydłużono o sto dni, z powodu prac archeologicznych. Ostatecznie odcinek otwarto 22 sierpnia 2018^[7].
Kurów Zachód – Jastków o długości 24,7 km, odcinek wspólny z S17, oddany do użytku 28 maja 2013 roku. Do czasu wybudowania II etapu obwodnicy Puław (do 21 sierpnia 2018), odcinek ten nie znajdował się w głównym ciągu DK12, która przebiegała równolegle do drogi ekspresowej S17 (m in. przez Kurów, Markuszów, Przybysławice, Garbów).
odcinek od węzła Jastków do węzła Lublin Sławinek o długości 7,7 km otwarty 25 września 2014 wraz z odcinkiem miejskim tworzącym nowy wjazd do Lublina. Podobnie jak poprzedni, także ten odcinek ma wspólny przebieg z drogą ekspresową S17.
obwodnicy Lublina (23 km):
- Lublin Sławinek – Lublin Rudnik (10,2 km), północna obwodnica Lublina od węzła Lublin Sławinek (S19 do Rzeszowa) do zjazdu na Lubartów (S19). Odcinek ten został wybudowany w standardzie drogi ekspresowej dwujezdniowej o 3 pasach ruchu w każdym kierunku. Stanowi wspólny przebieg drogi ekspresowej S12, S17 i S19. Pierwotny termin zakończenia budowy 5 grudnia 2013, później – sierpień 2014, otwarty 31 października 2014,
- Lublin Rudnik – Lublin Felin (12,8 km; wschodnia obwodnica Lublina, odcinek wspólny z S17), otwarty 15 października 2014.
Lublin Felin – Piaski Wschód o długości 18,0 km (odcinek wspólny z drogą ekspresową S17).

Dopuszczalny nacisk na oś

Od 13 marca 2021 roku na drodze dozwolony jest ruch pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 tony^[8]^[9].

Do 13 marca 2021

We wcześniejszych latach droga krajowa nr 12 była objęta ograniczeniami dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi:

Dopuszczalny nacisk	Lata obowiązywania	Odcinek
do 10 ton	2005^[10]–2010	granica państwa – Łęknica – Żagań Szprotawa – Dziećmierowice Głogów – Leszno – Kalisz – Łask Sulejów – Opoczno – Radom – Puławy – Kurów – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk – granica państwa
	2010^[11]–2012	granica państwa – Łęknica – Żary – Żagań 295 Szprotawa 297 – Dziećmiarowice 297 Głogów 292 – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno – Gostyń – Jarocin – Pleszew – Kalisz – Blaszki – Sieradz – Łask 14 Sulejów 74 – Opoczno – Przysucha – Radom 7
	2012^[12]–2015	granica państwa – Łęknica – Żary – Żagań 295 Głogów 292 – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno – Gostyń – Jarocin – Pleszew – Kalisz – Blaszki – Sieradz – Łask 14 Sulejów 74 – Opoczno – 728
	2015^[13]–2017	granica państwa – Łęknica – Żary – Żagań 295 Głogów 292 – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno – Gostyń – Jarocin – Pleszew – Kalisz – Blaszki – Sieradz (ul. Polskiej Organizacji Wojskowej) Tuszyn (1, węzeł „Tuszyn”) – Piotrków Trybunalski (8, węzeł „Piotrków Trybunalski Północ”) Piotrków Trybunalski (8, węzeł „Piotrków Trybunalski Wschód”) – Piotrków Trybunalski (91, ul. Śląska) Sulejów 74 – Opoczno – 728
	2017^[14]–2021	granica państwa – Łęknica – Żary – Żagań 295 Głogów 292 – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno 5 Pleszew 11 – Kalisz 25 Kalisz 25 – Błaszki – Sieradz (ul. Polskiej Organizacji Wojskowej) Tuszyn 1 (węzeł „Tuszyn”) – Piotrków Trybunalski 8 (węzeł „Piotrków Trybunalski Północ”)
do 8 ton	2012^[12]–2015	Żagań 295 – Szprotawa – Przemków – Radwanice – Drożów – Głogów 292 Łask 14 – Piotrków Trybunalski – Sulejów 74
2015^[13]–2017	Żagań 295 – Szprotawa – Przemków – Radwanice – Drożów – Głogów 292 Piotrków Trybunalski (91, ul. Śląska) – Sulejów 74
2017^[14]–2021	Żagań 295 – Szprotawa – Przemków – Radwanice – Głogów 292

Ważniejsze miejscowości leżące na trasie 12

Łęknica – granica z Niemcami – obwodnica
Trzebiel – obwodnica
Królów (A18)
Żary (DK27) – obwodnica
Żagań – obwodnica centrum
Szprotawa – obwodnica
Przemków
Drożów (S3)
Głogów – planowana obwodnica
Szlichtyngowa
Wschowa – planowana obwodnica
Leszno (S5)
Gostyń – obwodnica
Borek Wielkopolski – obwodnica
Jaraczewo
Jarocin (S11, DK11, DK15)
Pleszew (DK11)
Kalisz (DK25)
Opatówek
Błaszki
Sieradz (S8, DK83) – obwodnica S8/DK12
Zduńska Wola (S8) – obwodnica S8/DK12
Łask (S8) – obwodnica S8/DK12
Pabianice (S8, S14, DK71) – obwodnica S8/DK12
Rzgów (S8, DK91) – obwodnica S8/DK12
Tuszyn (DK91)
Głuchów (A1, S8, DK91)
Piotrków Trybunalski (A1, S8, DK74, DK91) – obwodnica
Sulejów (DK74)
Opoczno – obwodnica
Przysucha
Sławno (S7)
Radom (DK9)
Zwoleń (DK79)
Puławy – obwodnica S12
Kurów (S17) – obwodnica S12/S17
Lublin (S17, S19) – obwodnica S12/S17/S19
Elizówka (S17, S19, DK19) – obwodnica S12/S17/S19
Długie (S17, DK82) – obwodnica S12/S17
Świdnik (S17) – obwodnica S12/S17
Piaski (S17, DK17) – obwodnica S12/S17
Chełm – planowana obwodnica ekspresowa w ciągu S12
Berdyszcze – granica z Ukrainą

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

↑ ^a ^b Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Zarządzenie nr 34 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 3 października 2017 r. w sprawie klas istniejących dróg krajowych. gddkia.gov.pl. [dostęp 2017-10-22]. (pol.).
↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000, wydanie piąte, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, Warszawa.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz.U. z 1998 r. nr 160, poz. 1071) – wykaz dróg krajowych przed rokiem 2000.
↑ Dojazd do mostu przez Wisłę w Puławach :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny. gddkia.gov.pl. [dostęp 2015-10-10].
↑ Mogą ruszać prace na budowie trasy łączącej Puławy z S17 :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny. gddkia.gov.pl. [dostęp 2016-03-31].
↑ Opis kontraktu. s17-pulawy.pl. [dostęp 2015-10-10].
↑ Szybciej z Lublina do centrum Polski. gddkia.gov.pl. [dostęp 2018-08-22].
↑ Ustawa z dnia 18 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 54).
↑

Art. 41. 1. Po drogach publicznych dopuszcza się ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędo-
wej do 11,5 t, z uwzględnieniem art. 41a ust. 1 oraz z wyjątkiem określonym w art. 41b ust. 1.

2. Dopuszcza się wprowadzenie albo ustanowienie zakazu ruchu pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej powyżej 10 t albo powyżej 8 t:

1) po określonej drodze publicznej lub jej odcinku,
2) w strefie obejmującej co najmniej dwie drogi publiczne lub ich odcinki
– zwanego dalej „zakazem”. (...)

7. Nie można wprowadzić ani ustanowić zakazu na:

(...)
3) drogach krajowych lub ich odcinkach, z wyjątkiem dróg krajowych zarządzanych przez prezydentów miast na prawach powiatu.

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o drogach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1693)
↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 października 2005 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t (Dz.U. z 2005 r. nr 219, poz. 1861).
↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t (Dz.U. z 2010 r. nr 138, poz. 933).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 września 2012 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2012 r. poz. 1061).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 13 maja 2015 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2015 r. poz. 802).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 21 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2017 r. poz. 878).

[gddkia-34-1] Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad: Zarządzenie nr 34 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 3 października 2017 r. w sprawie klas istniejących dróg krajowych. gddkia.gov.pl. [dostęp 2017-10-22]. (pol.).

[2] Samochodowy atlas Polski 1:500 000, wydanie piąte, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, Warszawa.

[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz.U. z 1998 r. nr 160, poz. 1071) – wykaz dróg krajowych przed rokiem 2000.

[4] Dojazd do mostu przez Wisłę w Puławach :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny. gddkia.gov.pl. [dostęp 2015-10-10].

[5] Mogą ruszać prace na budowie trasy łączącej Puławy z S17 :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny. gddkia.gov.pl. [dostęp 2016-03-31].

[6] Opis kontraktu. s17-pulawy.pl. [dostęp 2015-10-10].

[7] Szybciej z Lublina do centrum Polski. gddkia.gov.pl. [dostęp 2018-08-22].

[ustawagrudniowa-8] Ustawa z dnia 18 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 54).

[ustawaodrogach2021-9] 

Art. 41. 1. Po drogach publicznych dopuszcza się ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędo-
wej do 11,5 t, z uwzględnieniem art. 41a ust. 1 oraz z wyjątkiem określonym w art. 41b ust. 1.

2. Dopuszcza się wprowadzenie albo ustanowienie zakazu ruchu pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej powyżej 10 t albo powyżej 8 t:

1) po określonej drodze publicznej lub jej odcinku,
2) w strefie obejmującej co najmniej dwie drogi publiczne lub ich odcinki
– zwanego dalej „zakazem”. (...)

7. Nie można wprowadzić ani ustanowić zakazu na:

(...)
3) drogach krajowych lub ich odcinkach, z wyjątkiem dróg krajowych zarządzanych przez prezydentów miast na prawach powiatu.

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o drogach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1693)

[10] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 października 2005 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t (Dz.U. z 2005 r. nr 219, poz. 1861).

[11] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t (Dz.U. z 2010 r. nr 138, poz. 933).

[rozp2012-12] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 września 2012 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2012 r. poz. 1061).

[rozp2015-13] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 13 maja 2015 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2015 r. poz. 802).

[rozp2017-14] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 21 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu dróg krajowych oraz dróg wojewódzkich, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t, oraz wykazu dróg krajowych, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 8 t (Dz.U. z 2017 r. poz. 878).

[uwaga-15] – drogi obecnie nieuwzględnione w rozporządzeniu regulującym sieć dróg krajowych w Polsce.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[A]

Drogi krajowe	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97
Drogi ekspresowe	S1 S2 S3 S5 S6 S7 S8 S10 S11 S12 S14 S16 S17 S19 S22 S50 S51 S52 S61 S74 S79 S86
Autostrady	A1 A2 A4 A6 A8 A18 A50
Nieistniejące^[A]	A3 A12 S47 S69 69 98