Przejdź do zawartości

Celje

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Celje
Ilustracja
Widok na miasto z górnego (starego) zamku
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Słowenia

Gmina miejska

Celje

Zarządzający ?
Powierzchnia

94,9 km²

Wysokość

238 m n.p.m.

Populacja (2014)
• liczba ludności
• gęstość


37 628
1700 os./km²

Nr kierunkowy

(+386) 03

Kod pocztowy

3000

Tablice rejestracyjne

CE

Położenie na mapie gminy miejskiej Celje
Mapa konturowa gminy miejskiej Celje, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Celje”
Położenie na mapie Słowenii
Mapa konturowa Słowenii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Celje”
Ziemia46°14′N 15°16′E/46,233333 15,266667
Strona internetowa

Celje (niem. Cilli, Zilli, węg. Cille, łac. Celeia, Cilia) – miasto w Słowenii, nad rzeką Savinja, położone w środkowo-wschodniej części kraju, na obszarze Dolnej Styrii, na szlaku łączącym Lublanę z Mariborem.

Trzecie co do wielkości miasto kraju, ważny węzeł komunikacyjny. Leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, z wyraźnymi różnicami między poszczególnymi porami roku. Corocznie odbywają się tam największe w Słowenii targi o międzynarodowym charakterze, na których swe wyroby i usługi prezentują rozmaite branże[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość w alpejskiej krainie Noricum, pierwotnie osada iliryjsko-celtycka o nazwie Kelea na terytorium tamtejszego plemiennego królestwa Celtów (tzw. Regnum Noricum). Ok. 15 n.e. zajęta przez Rzymian i za panowania cesarza Klaudiusza jako Claudia Celeia przekształcona w rzymskie municypium (46 n.e.), stała się ośrodkiem administracyjnym części prowincji Noricum. Wspomniana przez Pliniusza (Naturalis historia III, 146), wymieniona też przez Ptolemeusza i zaznaczona w Tabula Peutingeriana oraz w Itinerarium Antonina. Wczesny i szybki rozwój miasto zawdzięczało położeniu na szlaku bursztynowym. Za czasów Klaudiusza prawdopodobnie jeszcze nieumocnione, fortyfikacje obronne zyskało dopiero wskutek zagrożenia podczas wojen markomańskich[2].

W okresie wędrówek ludów najechane i splądrowane w 452 roku przez Hunów, a w V–VI wieku niszczone też przez najazdy Słowian, mimo to od wieku IV do VII/VIII pozostawało stolicą wczesnochrześcijańskiego biskupstwa[2][3].

W XIV wieku odrodziło się jako siedziba hrabiów Celje, możnowładców spokrewnionych z Piastami i Jagiellonami, dysponujących w XV stuleciu rozległymi posiadłościami w Styrii, Krainie i Karyntii (stąd ich herb z 3 złotymi gwiazdami, zawarty obecnie nie tylko w herbie miejskim, lecz także w słoweńskim herbie państwa i fladze narodowej) i rozciągających swe wpływy na królestwo węgierskie. Po zamordowaniu i bezpotomnej śmierci księcia Ulryka II w 1456 Celje wraz z resztą dziedzicznych posiadłości przeszło na własność Habsburgów, pozostając odtąd jako część Styrii w granicach ich cesarstwa. Doprowadzenie w 1846 linii kolejowej istotnie wpłynęło na dalszą rozbudowę i uprzemysłowienie miasta[3].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie cytowanego źródła[4])

Średniowieczna Wieża Wodna
Kapucyński kościół św. Cecylii z krytymi schodami z 1826
  • Dolny Zamek (Spodnji grad) – miejska siedziba możnowładców cylejskich z XIV–XV wieku
  • katedra św. Daniela (cerkev/stolnica sv. Danijela) z sąsiadującą barokową kolumną maryjną (1776)
  • kościół franciszkanów (Frančiškanska cerkev) – z połowy XIII–XIV w., przebudowany w kon. XIX wieku; tradycyjne miejsce pochówku hrabiów cylejskich
  • Wieża Wodna (Vodni stolp) – część XV-wiecznych obwarowań miejskich z fragmentami z czasów rzymskich
  • Stara Grofija – renesansowy pałac rodziny Thurn-Valsassina z XVI/XVII w., teraz mieszczący muzeum regionalne
  • klasztor kapucynów (Kapucinski samostan) – z początku XVII wieku, barokowe zabudowania na przeciwległym brzegu rzeki; w pobliżu pozostałości rzymskiej świątyni Herkulesa
  • stary ratusz – przebudowany w XIX w., obecnie Muzeum Historii Najnowszej
  • Dom Cylejski (Celjski dom) – secesyjny budynek z lat 1905–1906, dawna siedziba tzw. Domu Niemieckiego
  • Stari Pisker – dawne więzienie kobiece w śródmieściu, podczas wojny miejsce kaźni, obecnie miejsce pamięci

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł metalowy, chemiczny, włókienniczy oraz drzewny[5].

Miasto jest siedzibą klubu NK Celje.

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]
Historyczny widok Celja z Wysokim Zamkiem nad Savinją (1681)

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Międzynarodowe Targi Wielobranżowe (MOS).
  2. a b Fitz 1979 ↓.
  3. a b Jurecki 2007 ↓, s. 293.
  4. Jurecki 2007 ↓, s. 294–296.
  5. Celje, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-13].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Michał Jurecki: Słowenia. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2007, s. 292–297. ISBN 978-83-7304-837-9.
  • Jenő Fitz: Celeia. W: Der Kleine Pauly. T. 1. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 1099–1100.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]