Brygada Pancerna Harel
 Symbol Brygady „Harel” | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
16 kwietnia 1948 |
| Działania zbrojne | |
| I wojna izraelsko-arabska, kryzys sueski, wojna sześciodniowa, wojna Jom Kipur | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Brygada Harel również jako 10 Brygada Pancerna (hebr. חטיבת הראל, Chatiwat Harel) – rezerwowy pancerny związek taktyczny Sił Obronnych Izraela. Brygada podlega Dowództwu Północnemu.
Formowanie i walki
[edytuj | edytuj kod]Przyjęta 29 listopada 1947 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała, że na terenie byłego Mandatu Palestyny miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i Betlejem. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez Narody Zjednoczone, które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc chrześcijaństwa, islamu i judaizmu w obu miastach[1][2]. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału Palestyny, jednak Arabowie odrzucili go i dzień później wybuchła wojna domowa w Mandacie Palestyny. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny. Egzystencja społeczności żydowskiej w Jerozolimie była uzależniona od płynności dostaw z nadmorskiej równiny Szaron i miasta Tel Awiw. Utrzymanie tej komunikacji było dla jerozolimskich Żydów sprawą życia i śmierci. Izraelski dziennikarz Amos Elon argumentował w tej sprawie: „Dla wszystkich było jasnym, że bitwa o Jerozolimę nie zostanie rozstrzygnięta na Starym Mieście, ale na wąskim pasie asfaltu, który łączy Jerozolimę z Tel Awiwem. Ta droga decydowała o życiu miasta i bez niej nie było szans na przetrwanie”[3]. Ochronę konwojów do Jerozolimy powierzono trzem taktycznym batalionom bojowym Palmach.
Seria kolejno ponoszonych porażek zmusiła dowództwo Hagany do wdrożenia w życie Plan Dalet[4], którego pierwszym krokiem było przeprowadzenie operacji Nachszon (5–12 kwietnia 1948). Siły uderzeniowe Palmach odegrały wówczas istotną rolę, walcząc na pierwszej linii frontu. Na potrzeby kolejnej operacji Harel (16–20 kwietnia 1948) z trzech batalionów Palmach sformowano Brygadę „Harel”. Liczyła ona 1400 doświadczonych żołnierzy, dowodzonych przez Icchaka Rabina. Przed brygadą postawiono dwa zasadnicze cele: (1) zdobycie i umocnienie obrony korytarza komunikacyjnego prowadzącego do Jerozolimy, aby umożliwić swobodny przejazd konwojów, oraz (2) szkolenie nowych żołnierzy[5]. Cele te wymusiły stworzenie specyficznej struktury organizacyjnej brygady. Powstały dwie grupy oficerów operacyjnych. Pierwsza grupa (dowództwo brygady, oficerowie polowi i wywiad) zajęła się działaniami taktycznymi w obszarze Jerozolimy i drogi prowadzącej do miasta. Druga grupa oficerów podjęła się przeprowadzania selekcji żołnierzy pod wymagania batalionów szturmowych Palmach. Dopiero wówczas przechodzili oni kursy szkoleniowe i treningi. W końcowej fazie operacji Harel, siły uderzeniowe Brygady „Harel” zostały przerzucone do Jerozolimy, gdzie wzięły udział w operacji Jewusi (22 kwietnia-3 maja 1948 r.). Po raz pierwszy Hagana użyła wtedy sił większych niż jedna brygada (drugą była Brygada Ecjoni). Brygada poniosła wówczas ciężkie straty. Po szybkiej odbudowie sił, brygada wzięła udział w operacji Makkabi (8–18 maja 1948), a następnie w bitwie o Jerozolimę (15 maja – 19 lipca 1948 r.) i bitwie o Stare Miasto Jerozolimy (16–28 maja 1948). Podczas I wojny izraelsko-arabskiej siły brygady uczestniczyły w operacji Danny (10–18 lipca 1948), operacji Ha-Har (19–22 października 1948) i operacji Horew (22 grudnia 1948 – 7 stycznia 1949).
Po wojnie została przekształcona w brygadę piechoty. Podczas kryzysu sueskiego w 1956 brygada przeprowadziła nieudane natarcie na miasto Abu Udżajla na półwyspie Synaj. Była to jedna z nielicznych izraelskich porażek podczas tej wojny. Doświadczenia wojny wskazywały na dużą skuteczność wojsk zmechanizowanych, dlatego w 1959 brygada przeszła przebudowę w brygadę piechoty zmotoryzowanej. Na początku 1967 brygada otrzymała wzmocnienie czołgami M4 Sherman. Podczas wojny sześciodniowej w 1967 jej oddziały uczestniczyły w zajęciu Jerozolimy, Ramallah, Betlejem, Jerycha i Hebronu. Po wojnie główną bazą brygady stało się miasto Jerycho w Dolinie Jordanu. Po wojnie nastąpiło przekształcenie brygady w brygadę pancerną wchodzącą w skład 366 Dywizji Pancernej. Na jej uzbrojenie weszły wówczas czołgi Centurion. Podczas wojny Jom Kipur w 1973 brygada w trybie alarmowym przeszła przez Beer Szewę i z marszu przeprowadziła kontratak na nacierające wojska egipskie na Synaju. Przekroczyła Kanał Sueski i dotarła do przedmieść Kairu. W 2003 stała się brygadą rezerwową[6].
Podczas wojny w Strefie Gazy (2023–) Brygada Pancerna Harel wjechała do Bajt Hanun[7].
Struktura i zadania
[edytuj | edytuj kod]10 Brygada Pancerna Harel wchodzi jednostka rezerwowa w skład 366 Dywizji Pancernej, podlegającej Dowództwu Północnemu.
- 4 batalion „Burglars” – pełnił on funkcję centralnego batalionu Palmach, którego żołnierze jako siły specjalne Hagany wykonywali najtrudniejsza zadania w centralnej części kraju. Dowództwo objął Josef Tabenkin (później Uzi Narkiss i Dawid Elazar).
- 5 batalion „Sza’ar ha-Gaj” – powstał pod koniec 1947, jednak pełną gotowość bojową osiągnął dopiero pod koniec marca 1948. Do jego zadań należało zabezpieczanie konwojów do Jerozolimy.
- 6 batalion „Jeruszalajim” – powstał na przełomie 1947 i 1948. Do jego zadań należało zabezpieczanie konwojów do Jerozolimy, jednak większość działań prowadził w samym obszarze miasta Jerozolima, oraz na drogach prowadzących do bloku osiedli żydowskich Gusz Ecjon i kibuców Bet ha-Arawa i Kalja nad Morzem Martwym.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ United Nations General Assembly Resolution 181. [w:] The Avalon Project – Yale Law School [on-line]. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
- ↑ Amos Elon, Jerozolima nie wchodzi, Tel Awiw 1948.
- ↑ Avigail Oren: Israeli War of Independence: Plan Dalet. Jewish Virtual Library. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
- ↑ Rozmiary i warunki sił izraelskich. [w:] Encyclopedia Fighter of Desert [on-line]. [dostęp 2011-05-09]. (arab.).
- ↑ 10 Brygada – pierwsza brygada zmechanizowana. [w:] Israel Defence Forces [on-line]. 2009-11-09. [dostęp 2011-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-27)]. (hebr.).
- ↑ https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-signals-full-control-over-beit-hanoun-in-north-gaza/
