Figura Boga Ojca w Falentach
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Styl architektoniczny | |
| Projektant |
Stephan Schwaner |
| Materiał |
piaskowiec szydłowiecki |
| Data budowy |
ok. 1682-1692 |
| Data odsłonięcia |
ok. 1682-1692 na szczycie fasady kościoła brygidek w Warszawie, w 1828 na grobli w Falentach |
| Ważniejsze przebudowy |
współczesna betonowa kolumna w miejsce postumentu z piaskowca[1], po 1944 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu pruszkowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Raszyn  | |
 52°08′50,28″N 20°54′56,84″E/52,147300 20,915790
| |
Figura Boga Ojca w Falentach – barokowa figura Boga Ojca pierwotnie znajdująca się na szczycie fasady warszawskiego kościoła brygidek, a współcześnie na polu bitwy pod Raszynem[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rzeźba pochodzi z warsztatu Stephana Schwanera[3], czynnego w latach 1682-1692 przy pałacu króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie, autora dekoracji rzeźbiarskich pałacu w Wilanowie. Jej autorem jest nieustalony współpracownik Schwanera[2]. Niekiedy jest błędnie datowana na koniec XVIII w. i określana jako późnobarokowa[4]. Początkowo figura była umieszczona po lewej stronie szczytu fasady ówczesnego kościoła Świętej Trójcy ss. brygidek przy ul. Długiej (róg Nalewek) w Warszawie. Symetrycznie, po prawej stronie szczytu znajdowała się figura Immaculaty, czyli Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. W 1807 klasztor brygidek został skasowany i zamieniony na koszary. W latach 1817–1824 kościół został zamieniony na warsztaty artylerii i przebudowany w stylu klasycystycznym. Barokowe figury z fasady w 1818 zostały zdjęte. W 1828, w 19. rocznicę bitwy pod Raszynem, ks. Antoni Zieleniewski, proboszcz parafii św. Szczepana w Raszynie ufundował dwa murowane cokoły na symbolicznych miejscach bitwy, tj. grobli falenckiej (raszyńskiej) oraz mogile żołnierzy polskich przy stanowisku dowodzenia księcia Józefa Poniatowskiego i głównej działobitni dalekiego zasięgu na północnym skraju wsi (późniejszym zbiegu alei Krakowskiej i ulicy Sportowej), oraz piaskowcową tablicę pamiątkową. Na cokołach tych ustawiono pobrygidkowskie statuły[2]. Rzeźba stała się elementem ścieżki edukacyjnej Grobla falencka w rezerwacie przyrody Stawy Raszyńskie[5].
Proporcje pobrygidkowskich figur opisywane są jako przysadziste i wskazujące na celową deformację, co jest tłumaczone pierwotną ekspozycją na dużej wysokości i dostosowaniem kształtów do obserwacji przez widza stojącego przed świątynią, a więc pod bardzo dużym kątem[2]. Figura posiada na plecach ślad po żelaznych uchach służących do osadzenia prętów mocujących na szczycie kościoła. Głowa figury Boga Ojca była wzorowana na popiersiu Zeusa – tzw. Zeusie z Otricoli z 323 r. p.n.e., (od XVI w. w zbiorach watykańskich (obecnie Museo Pio-Clementino))[2]. Rzeźba jest jednym z nielicznych reliktów barokowego, klasztornego kościoła w Warszawie, przez co jest zaliczana do cenniejszych zabytków na Mazowszu[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ figura Boga Ojca na oryginalnym cokole z 1828. 1944. [dostęp 2022-05-13].
- ↑ a b c d e f g Michał Wardzyński. O dwóch posągach z warszawskiego kościoła brygidek w Raszynie. „Stolica”, s. 39-41, 9 / 2017. [dostęp 2022-05-07].
- ↑ Michał Wardzyński: Stefan Szwaner (Stephan Schwaner). Pałac w Wilanowie, 2013-12-10. [dostęp 2022-05-07].
- ↑ E. Żyłko: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. D. Kaczmarzyk. T. X: WOJ. WARSZAWSKIE. Cz. 14: Zesz. 14. Pow. piaseczyński. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1962, s. 30. Cytat: "RASZYN ... FIGURY PRZYDROŻNE: ... 2. Rzeźba Boga Ojca, późnobarokowa, koniec XVIII w. na nowej kolumnie".
- ↑ Rezerwat przyrody - ścieżka edukacyjna Grobla falencka [online], Instytut Technologiczno-Przyrodniczy.
