Bandera

Bandera (z hiszp. Bandera) – podstawowa flaga podnoszona na jednostce pływającej, określająca przynależność państwową statku, w szerszym znaczeniu sama przynależność państwowa (np. statek bandery estońskiej). Bandera ma najczęściej kształt prostokąta, jej kolorystyka, wzór oraz proporcje wymiarów określone są w ustawodawstwie danego państwa^[1]^[2].

Bandera jako flaga

Bandera jest rodzajem flagi określającym przynależność państwową jednostki pływającej. Często określa jednocześnie charakter statku (handlowy, wojenny itp.). Może zasadniczo różnić się od flagi państwowej, a jej kształt i wygląd muszą być określone w specjalnym rejestrze statków. Uroczyste podniesienie bandery jest związane z przejęciem statku przez armatora i oddaniem do eksploatacji.

Weksylolodzy rozróżniają trzy rodzaje bander:

cywilna (symbol ) jednostek handlowych i wycieczkowych
państwowa lub rządowa (symbol ) jednostek porządkowych, np. straży przybrzeżnej
wojskowa (symbol () jednostek marynarki wojennej

Przykłady bander

Bandera Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej
Bandera Marynarki Wojennej Wielkiej Brytanii
Bandera cywilna Wielkiej Brytanii
Bandera Marynarki Wojennej Królestwa Danii
Bandery używane w różnych okresach przez Marynarki Wojenne Niemiec
Bandera Marynarki Wojennej Nowej Zelandii
Bandera cywilna Republiki Estońskiej
Bandera cywilna Republiki Czeskiej

Polska bandera

Współczesna polska bandera podnoszona na morskich statkach handlowych składa się z dwóch pasów materiału – białego u góry i czerwonego na dole oraz godła Polski znajdującego się na środku białego pasa (jak we "fladze państwowej z godłem Rzeczypospolitej Polskiej"). Polska bandera wojenna jest niemal identyczna jak handlowa z tą różnicą, że na krawędzi części swobodnej ma przedłużoną dolną i górną krawędź tworzące trójkątne wcięcie (jaskółczy ogon). Zmieniają się przy tym proporcje z 5:8 na 5:10,5 (czyli 10:21).

W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej polska bandera wojenna przedstawiała Orła Białego na czerwonym tle, statki handlowe nosiły natomiast czerwoną banderę z wizerunkiem ramienia trzymającego pałasz^[a]^[3].

Polskie bandery
5:8 Polska flaga państwowa pełniąca rolę bandery na wodach śródlądowych^[4]
5:8 Polska flaga państwowa z godłem pełniąca rolę bandery cywilnej i handlowej na wodach morskich^[5], a także jednostek policji na wodach śródlądowych^[6]
10:21 Bandera wojenna Polski^[7]
3:5 Bandera pomocniczych jednostek pływających Polskiej Marynarki Wojennej^[8]
Bandera polska w XVII wieku

Zobacz też

Uwagi

↑ W języku staropolskim mianem pałasza określano potocznie szereg zróżnicowanych typów bocznej broni białej. W rzeczywistości na banderze przedstawiono broń zbliżoną do tasaka.

Przypisy

↑ Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 15. ISBN 83-01-11914-4.
↑ Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 68. ISBN 978-83-01-15175-1.
↑ Encyklopedia Orgelbranda, 1899, t. V, s. 425: „(...) Dawna bandera na statkach królewskich i Rzeczypospolitej Polskiej miała orła białego w polu czerwonem; bandery zaś kupieckie polskie miały w takimże polu rękę po ramię, trzymającą dobyty pałasz.”.
↑ Art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).
↑ Art. 9 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).
↑ Art. 22a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Art. 19 ustawy z 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1351).
↑ § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 2009 r. w sprawie określenia innych znaków używanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1073).

Linki zewnętrzne

List of Polish naval and maritime flags(inne języki) (ang.)
Deklaracja w sprawie uznania prawa do bandery Państw, pozbawionych wybrzeża morskiego uchwalona w Barcelonie 20 kwietnia 1921 (Dz.U. 1925 nr 47 poz. 328), League of Nations Treaty Series vol. 7 p. 73 – 75, lista stron (ang.)

[3] W języku staropolskim mianem pałasza określano potocznie szereg zróżnicowanych typów bocznej broni białej. W rzeczywistości na banderze przedstawiono broń zbliżoną do tasaka.

[1] Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 15. ISBN 83-01-11914-4.

[2] Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 68. ISBN 978-83-01-15175-1.

[4] Encyklopedia Orgelbranda, 1899, t. V, s. 425: „(...) Dawna bandera na statkach królewskich i Rzeczypospolitej Polskiej miała orła białego w polu czerwonem; bandery zaś kupieckie polskie miały w takimże polu rękę po ramię, trzymającą dobyty pałasz.”.

[5] Art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).

[6] Art. 9 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).

[7] Art. 22a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[8] Art. 19 ustawy z 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1351).

[9] § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 2009 r. w sprawie określenia innych znaków używanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1073).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]