Alan Alda

Alan Alda

Imię i nazwisko	Alphonso Joseph D'Abruzzo
Data i miejsce urodzenia	28 stycznia 1936 Nowy Jork
Strona internetowa

Alan Alda właśc. Alphonso Joseph D'Abruzzo (ur. 28 stycznia 1936 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta.

Sławę przyniosła mu główna rola w serialu M*A*S*H, gdzie wcielił się w postać Hawkeye Pierce’a. Dwadzieścia dwa razy nominowano go do nagrody Emmy, którą zdobył sześciokrotnie. Był też pierwszą osobą, która dostała Emmy za aktorstwo, scenariusz i reżyserię. Wielokrotnie nominowany do nagrody Złoty Glob, którą otrzymał również sześciokrotnie. W 2005 został nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę w filmie Aviator (2004).

Alda jest synem modelki Joan Brown i aktora Roberta Aldy – (właśc. Alphonso Giuseppe Giovanni Roberto D'Abruzzo). To właśnie Robert, uznając że włoskie nazwisko D'Abruzzo tylko utrudni mu karierę, stworzył z pierwszych liter swojego imienia i nazwiska pseudonim Alda, na które jego syn Alan przystał bardzo niechętnie.

Jako dziecko chorował na chorobę Heinego-Medina, w efekcie czego przez dwa lata był sparaliżowany. Studiował w USA i Europie, gdzie grywał razem z ojcem. Podczas wojny w Korei służył przez pół roku jako oficer artylerii. Jest żonaty z Arlene Weiss. Ma trzy córki. Jego przyrodni brat Antony Alda również był aktorem.

Filmografia

Filmy

Rok	Tytuł	Rola	Reżyser
1963	Gone Are the Days!	Charlie Cotchipee	Nicholas Webster
1966	Where's Everett	Arnold Barker	Gene Nelson
1968	Papierowy Lew (Paper Lion)	George Plimpton	Alex March
1969	Nadzwyczajny marynarz (The Extraordinary Seaman)	Podporucznik Morton Krim	John Frankenheimer
1970	Jenny	Delano	George Bloomfield
	Bitwa o whisky (The Moonshine War)	John W.(Syn) Martin	Richard Quine
1971	Walc Mefisto (The Mephisto Waltz)	Myles Clarkson	Paul Wendkos
1972	Szklany dom (The Glass House)	Jonathan Paige	Tom Gries
	Playmates	Marshall Barnett	Theodore J. Flicker
	Zabić klowna (To Kill a Clown)	Maj. Evelyn Ritchie	George Bloomfield
1973	Isn't It Shocking?	Szeryf Dan Barnes	John Badham
1974	6 Rms Riv Vu	Paul Friedman	Alan Alda
	Annie and the Hoods	–	Martin Charnin
1977	Zabijcie mnie, jeśli zdołacie (Kill Me If You Can)	Carrel W. Chessman	Buzz Kulik
1978	Za rok o tej samej porze (Same Time, Next Year)	George	Robert Mulligan
	Suita kalifornijska (California Suite)	Bill Warren	Herbert Ross
1979	Uwiedzenie Joe Tynana (The Seduction of Joe Tynan)	Joe Tynan	Jerry Schatzberg
1981	Cztery pory roku (The Four seasons)	Jack Burroughs	Alan Alda
1986	Słodka wolność (Sweet Liberty)	Michael Burgess	Alan Alda
1988	Zacząć od nowa (A New Life)	Steve	Alan Alda
1989	Zbrodnie i wykroczenia (Crimes and Misdemeanors)	Lester	Woody Allen
1990	Scientific American Frontiers	on sam, Gospodarz
	Wesele Betsy (Betsy's Wedding)	Eddie Hopper	Alan Alda
1992	Szepty w mroku (Whispers in the Dark)	Leo Green	Christopher Crowe
1993	A orkiestra grała dalej (And the Band Played On)	Dr Robert Gallo	Roger Spottiswoode
	Tajemnica morderstwa na Manhattanie (Manhattan Murder Mystery)	Ted	Woody Allen
1994	Biała mila (White Mile)	Dan Cutler	Robert Butler
1995	Operacja "Bekon" (Canadian Bacon)	prezydent USA	Michael Moore
1996	Jake's Women	Jake	Glenn Jordan
	Igraszki z losem (Flirting with Disaster)	Richard Schlicting	David O. Russell
	Wszyscy mówią: kocham cię (Everyone Says I Love You)	Bob Dandridge	Woody Allen
1997	Morderstwo w Białym Domu (Murder at 1600)	Alvin Jordan	Dwight H. Little
	Miejski obłęd (Mad City)	Kevin Hollander	Costa-Gavras
1998	Moja miłość (The Object Of My Affection)	Sidney Miller	Nicholas Hytner
2000	Czego pragną kobiety (What Women Want)	Dan Wanamaker	Nancy Meyers
2001	Klubowicze (Club Land)	Willie Walters	Saul Rubinek
	Dziedziniec śmierci (The Killing Yard)	Ernie Goodman	Euzhan Palcy
2004	Aviator (The Aviator)	Senator Ralph Owen Brewster	Martin Scorsese
2007	Wskrzeszenie mistrza (Resurrecting the Champ)	Ralph Metz	Rod Lurie
2008	Przebłysk geniuszu (Flash of Genius)	Gregory Lawson	Marc Abraham
	Pamięć z odzysku (Diminished Capacity)	Rollie Zerbs	Terry Kinney
	Cena prawdy (Nothing But the Truth)	Albert Burnside	Rod Lurie
2011	Tower Heist: Zemsta cieciów (Tower Heist)	Arthur Shaw	Brett Ratner
2012	Raj na ziemi (Wanderlust)	Carvin	David Wain
2015	Most szpiegów (Bridge of Spies)	Thomas Watters Jr.	Steven Spielberg
	Najdłuższa podróż (The Longest Ride)	Ira Levinson	George Tillman Jr.
2019	Historia małżeńska (Marriage Story)	Bert Spitz	Noah Baumbach

Seriale

• 1955: Secret File, U.S.A.
• 1971: Story Theatre
• 1983: M*A*S*H jako Kapitan Benjamin Franklin "Sokole Oko" Pierce
• 1999: Prezydencki poker (The West Wing) jako Arnold Vinick
• 2010: Słowo na R (The Big C) jako Dr Atticus Sherman
• 2016: Horace and Pete jako Wuja Pete
• 2018: " The Black List" jako Alan Fitch
• 2019: Ray Donovan jako Dr Arthur Amiot

Publikacje

• 2005 Never Have Your Dog Stuffed: and Other Things I've Learned (wyd. polskie: Alan Alda. Autobiografia, wydawnictwo Muza SA, 2006, tłum. Barbara Orłowska)
• 2007 Things I Overheard While Talking to Myself

Nagrody

• Złoty Glob
  • Najlepszy aktor serialowy (komedia - musical): 1975 – M*A*S*H, 1976 – M*A*S*H
  • 1980 – M*A*S*H, 1981 – M*A*S*H
  • 1982 – M*A*S*H, 1983 – M*A*S*H
• Nagroda Emmy
  • Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu dramatycznym: 2006 – Prezydencki poker
  • Najlepszy aktor serialu komediowego: 1982 – M*A*S*H
  • 1974 – M*A*S*H
  • Aktor roku - kategoria serial: 1974 – M*A*S*H
  • Najlepszy reżyser serialu komediowego: 1977 – M*A*S*H
  • Najlepszy scenariusz serialu komediowego: 1979 – M*A*S*H

Linki zewnętrzne

• Alan Alda w bazie IMDb (ang.)
• Alan Alda w bazie Filmweb