Przejdź do zawartości

6 Brygada Kawalerii Narodowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
6 Brygada Kawalerii Narodowej
2 Brygada KN w Dywizji Ukraińskiej i Podolskiej
2 Wołyńska Brygada KN
Historia
Państwo

 I Rzeczpospolita

Sformowanie

1776

Rozformowanie

1793

Dowódcy
Pierwszy

Michał Zielonka

Organizacja
Dyslokacja

patrz: stanowiska

Rodzaj wojsk

Wojska lądowe

Podległość

Dywizja Wołyńsko-Podolska

Oficer 2 Wołyńskiej Brygady Kawalerii Narodowej Zielonki
Towarzysz i szeregowy 2 Wołyńskiej Brygady Kawalerii Narodowej
J.P. Norblin, Bitwa pod Zieleńcami

6 Brygada Kawalerii Narodowej – brygada jazdy koronnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Inne nazwy[a]:

  1. W okresie istnienia czterech brygad – do jesieni 1789: 2 Brygada Kawalerii Narodowej w Dywizji Ukraińskiej i Podolskiej (potocznie: 2 Ukraińska Brygada Kawalerii Narodowej)[1]
  2. po reorganizacji i utworzeniu ośmiu brygad w 1789: 2 Wołyńska Brygada Kawalerii Narodowej[2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Utworzona w 1776 z chorągwi husarskich i pancernych[3].

W październiku 1789 roku rozpoczęto reorganizację brygad kawalerii. Z dwóch chorągwi I Ukraińskiej BKN i dziesięciu chorągwi II Ukraińskiej Brygady KN utworzono 2 Wołyńską Brygadę Kawalerii Narodowej brygadiera Rocha Jerlicza, a jej chorągwiom nadano numery od 61 do 72[2]. Brygada była kontynuatorką II Brygady KN w Dywizji Ukraińskiej i Podolskiej. Początkowo wchodziła w skład teoretycznie istniejącej Dywizji Wołyńskiej i Kijowskiej. Po zmianie podziału wojska weszła w skład Dywizji Wołyńskiej i Podolskiej. Proces rozbudowy i translokacji poszczególnych chorągwi trwał wiele następnych miesięcy[4].

Wiosną 1792 roku, w przededniu wojny z Rosją uzyskała swój najwyższy rozwój organizacyjny i liczyła etatowo 1818 ludzi, a faktycznie 1792[5].

6 maja 1793 wcielona do wojsk rosyjskich pod nazwą Brygady Dniestrzańskiej[3]. Po wybuchu powstania kościuszkowskiego, brygadzie nie udało się przebić się przez kordon i została przez Rosjan rozwiązana[6].

Stanowiska

[edytuj | edytuj kod]

Białocerkiew, Łabuń (1779), Mohylew, Żwaniec, Tulczyn (1789), Jampol (1792), Janowiec nad Wisłą (wrzesień 1792), okolice Dniepru (1793).

Walki i potyczki

[edytuj | edytuj kod]

Brygada uczestniczyła w wojnie z Rosją w 1792 roku. W 1793 roku brygada pozostała za kordonem rozbiorowym i w kwietniu wcielono ją do wojska rosyjskiego[4].

Żołnierze tej brygady walczyli pod Serbami (22 maja 1792), Nową Sieniawką (11 czerwca 1792), Zieleńcami (17 czerwca 1792), Bereziem (18 lipca 1792) oraz pod Markuszowem (26 lipca 1792)[7].

Żołnierze brygady

[edytuj | edytuj kod]

Do jesieni 1789 roku sztab brygad składały się z brygadiera, vicebrygadiera, kwatermistrza, audytora i adiutanta. Nowo uchwalony etat poszerzał sztab brygady o trzech majorów i adiutanta. Zgodnie z prawem ustanowionym 9 października 1789 roku brygadier, vicebrygadier i major mieli być wybierani przez króla spośród przedstawionych mu przez Komisję Wojskową w połowie osób zgodnie ze starszeństwem i zdatnością ze służby czynnej i w połowie spośród rotmistrzów z kawalerii narodowej i rodaków wracających ze służby zagranicznej. Pozostałych oficerów sztabu fortragował brygadier[6].

Komendanci[3][8]
  1. Istnieją 2 sposoby numeracji brygad koronnych 5−8 Kawalerii Narodowej.
    1. Według pierwszego (przyjętego m.in. przez B. Gembarzewskiego) istniały 4 brygady „ukraińskie”: 5 Brygada Kawalerii Narodowej to inaczej 3 Ukraińska Brygada Kawalerii Narodowej, 6 Brygada KN – 2 Ukraińska Brygada KN, 7 Brygada KN – 1 Ukraińska Brygada KN a 8 Brygada KN – 4 Ukraińska Brygada KN.
    2. Według drugiego sposobu numeracji istniały tylko 2 brygady „ukraińskie”, a pozostałe 2 były „wołyńskie”: 5 Brygada KN – 1 Ukraińska Brygada KN, 6 Brygada KN – 2 Wołyńska Brygada KN, 7 Brygada KN – 1 Wołyńska Brygada KN a 8 Brygada KN – 2 Ukraińska Brygada KN.
  2. Michał Zielonka – gen. mjr od 11 grudnia 1783[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Bauer: Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06605-1.
  • Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
  • Konstanty Górski: Historya jazdy polskiej. Kraków: Spółka wydawnicza Polska, 1894.
  • Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Sztaby i kawaleria. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 2002. ISBN 83-71-88-500-8.
  • Tomasz Ciesielski: Jazda koronna i Wielkiego Księstwa Litewskiego autoramentu narodowego armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1717-1776. W: Aleksander Smoliński[red.]: Do szarży marsz, marsz... Studia z dziejów kawalerii. T.1. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010. ISBN 978-83-231-2567-9.
  • Maciej Trąbski: Kawaleria autoramentu narodowego armii Rzeczypospolitej Obojga narodów w epoce stanisławowskiej. Lata 1775-1794. W: Aleksander Smoliński[red.]: Do szarży marsz, marsz... Studia z dziejów kawalerii. T.2. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012. ISBN 978-83-231-2783-3.
  • Leonard Ratajczyk, Jerzy Teodorczyk: Wojsko powstania kościuszkowskiego w oczach współczesnych malarzy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07090-3.