Dou Rong
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Dou Rong, imię publiczne: Zhougong, chiń 周公 (ur. 15 p.n.e. – zm. 62 w Luoyangu) – sojusznik cesarza Guangwu (25 - 57) w wojnie domowej oraz protoplasta jednego z najpotężniejszych rodów epoki Późniejszej dynastii Han (23 - 220).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodzenie i początki kariery
[edytuj | edytuj kod]Dou Rong wywodził swoje pochodzenie od Dou Guangguo, brata cesarzowej Dou z epoki Wcześniejszych Hanów. W drugiej połowie I w. p.n.e. rodzina miała przenieść się w rejon Chang’anu (dzis. Xi’an) i Dou Rong pochodził z Pingling nieopodal dzisiejszego Xianyangu. Zarówno jego dziadek jak i ojciec mieli sprawować wysokie stanowiska, ale ojciec zmarł kiedy jego syn był jeszcze młody i rodzina była stosunkowo biedna. Dou Rong służył w wojsku jako major (司馬, sima) kuszników i w 6 wyróżnił się walcząc z rebelią Zhai Yi. Później miał także brać udział w walkach z Powstaniem Czerwonych Brwi. W nagrodę za swoje zasługi na polu walki oraz uczciwość otrzymał tytuł barona (男, nan) Jianwu, zaś jego młodsza siostra poślubiła Ekscelencję (公, gong) Wang Yi. Zajmował teraz wysokie stanowisko w stolicy, gdzie był znany z lojalności w stosunku do rodziny oraz przykładnego zachowania[1][2].
W 23 Dou Rong prowadził kontyngent wojsk, który miał dołączyć do armii Wang Yi i Wang Xuna skierowanej przeciwko rebeliantom na wschodzie. Wang Yi i Wang Xun ponieśli jednak klęskę w bitwie pod Kunyangiem (dzis. powiat Ye w prefekturze Pingdingshan) i siły Wang Manga (9 - 23) wycofały się do Chang’anu. Gdy wojska Gengshi (23 - 25) przekroczyły przełęcze Dou Rong został mianowany generałem (將軍, jiangjun) i stacjonował na wschód od stolicy. Po tym gdy Wang Mang zginął w Chang’anie wraz ze swoimi oddziałami Dou Rong poddał się wpływowemu ministrowi Gengshi Zhao Mengowi. Zhao Meng miał dobrą opinię na jego temat i mianował go pułkownikiem (校尉, xiaowei) oraz zaoferował stanowisko administratora komanderii Julu na wschodzie. Dou Rong czuł, że wschód jest nadal niespokojny, a ponieważ członkowie jego rodziny piastowali urzędy na północnym zachodzie w prowincji Liang poprosił Zhao Menga o stanowisko w tym regionie. Zhao Meng mianował go Komendantem Zależnego Państwa Zhangye[a] i Dou Rong udał się tam wraz ze swoją rodziną[3].
Dou Rong nawiązał znakomite relacje z miejscowymi ludźmi, niechińskimi Qiang, oraz sąsiednimi administratorami i komendantami: Liang Tongiem i Zhu Zengiem z Jiuquan, She Junem z Jinchengu (dzis. Lanzhou), Shi Bao z Zhangye oraz Xin Tongiem z Dunhuangu. Kiedy reżim Gengshi upadł pod naporem Czerwonych Brwi w 25 Dou Rong przekonał Liang Tonga i pozostałych że powinni działać razem i został obwołany pełniącym obowiązki (假, jia) Naczelnego Generała na Zachód od Rzeki (河西大將軍, hexi da jiangjun). Podczas gdy jego koledzy zostali administratorami Dou Rong pozostał w kwaterze swojego zależnego państwa i sprawował władzę hegemona na terenie Korytarza Gansu[4].
Walka po stronie Guangwu
[edytuj | edytuj kod]W latach 26 - 27 Czerwone Brwi zostały ostatecznie pokonane przez wschodniego sąsiada Dou Ronga, Wei Ao, oraz siły Liu Xiu (cesarz Guangwu (25 - 57), który ustanowił stolicę w Luoyangu i zaczął być najpoważniejszym pretendentem do cesarskiego tronu. Wei Ao formalnie uznał władzę Guangwu i Dou Rong poszedł za jego przykładem, uznając swoją nominalną podległość Wei Ao jako bezpośredniemu zwierzchnikowi. Faktycznie jednak istniała pomiędzy nimi naturalna wrogość. W 27 Wei Ao odmówił zaatakowania Gongsun Shu na polecenie Guangwu i stosunki pomiędzy nimi zaczęły się pogarszać. W 29 Wei Ao wysłał do Dou Ronga posła, który przekonywał go że północny zachód powinien się zjednoczyć i pozostać niezależny, ale chociaż poszczególni przywódcy jego ugrupowania mieli różne opinie w tej kwestii Dou Rong chciał powrócić na wschód i zabezpieczyć przyszłość swojej rodziny pod panowaniem nowej dynastii. Wiosną tego roku wysłał on poselstwo z darami w postaci koni do Guangwu i ten odpowiedział przychylnie, przesyłając dary w postaci złota, potwierdzając generalski urząd Dou Ronga oraz dodatkowo mianując go namiestnikiem (牧, mu) prowincji Liang, pomimo tego że wcześniej ofiarował to stanowisko Wei Ao. Dou Rong przyjął tę nominację i wysłał do Guangwu swojego brata You jako zakładnika, chociaż ten ostatecznie nie dotarł do celu, ponieważ nie mógł się przedostać przez terytorium Wei Ao[5][2].
Mniej więcej w tym czasie Dou Rong przyjął wysłanników od króla Suoju (dzis. Shache) Kanga (18 - 33) oraz innych władców Regionów Zachodnich i działając w imieniu Guangwu przyjął ich akty uznania cesarskiej zwierzchności. Wysłał także list do Wei Ao, pouczając go o jego winie w niezaakceptowaniu zwierzchności Hanów oraz zaczął zbierać oddziały do wyprawy przeciwko niemu. Najpierw zaatakował jednak przywódcę Qiangów Fenghe, który jako sojusznik Wei Ao zajął Jincheng. Siły Dou Ronga przepędziły Qiangów i zajęły terytoria aż do linii Huang He, kiedy jednak w 30 Wei Ao odparł atak cesarskich wojsk ze wschodu wycofały się[6].
Chcąc utrzymać sojusz z Dou Rongiem Guangwu okazywał mu szczególne względy, naprawiając grób jego ojca, składając wielkie ofiary i przesyłając bogate dary. Ze swojej strony Dou Rong zerwał wszelkie relacje z Wei Ao, zabijając jego posła. Gdy latem 32 przyszła pora na kolejną cesarską ofensywę Dou Rong przyprowadził swoją armię oraz sojusznicze oddziały Qiangów i Małych Yuezhi oraz tabor pięciu tysięcy wozów. Spotkał się z cesarzem w Anding (dzis. część Dingxi) i został przyjęty bardzo uroczyście, zaś jego krewni otrzymali dworskie stanowiska. Po upadku Wei Ao w następnym roku otrzymał tytuł markiza (侯, hou) wraz z przychodami z czterech powiatów (縣, xian) w Lujiang, zaś jego koledzy administratorzy oraz brat otrzymali markizaty tytularne[7].
Minister czasu pokoju
[edytuj | edytuj kod]Po pokonaniu Gongsun Shu w 36 i tym samym ostatecznym zwycięstwie Guangwu w wojnie domowej Dou Rong przybył do stolicy wraz z ogromnym orszakiem i został przyjęty z najwyższymi honorami. W 37 został mianowany namiestnikiem prowincji Ji (w przybliżeniu dzis. Hebei wraz z Pekinem i Tianjinem) oraz Ekscelencją ds. Robót (司空, sikong). Tym samym wraz z dwoma pozostałymi Ekscelencjami zajmował jedno z trzech formalnie najwyższych stanowisk w państwie. W 44 jednak jego kolega, Ekscelencja ds. Mas (司徒, situ) Dai She popełnił pewne wykroczenia (prawdopodobnie niesłuszne cenzorskie oskarżenia) i Dou Rong został zdymisjonowany na zasadzie kolektywnej odpowiedzialności. Niemniej rok później ranga jego markizatu została podniesiona, a w 47 został pełniącym obowiązki Komendanta Gwardii (衛尉, weiwei) oraz Dworskim Architektem (將作大匠, jiangzuo dajiang). Mniej więcej w tym samym czasie jego brat Dou You został mianowany Pułkownikiem Bram Miasta (城門校尉, chengmen xiaowei), tak że dwaj bracia dowodzili siłami bezpieczeństwa w stolicy. W obliczu tego faktu Dou Rong złożył rezygnację, cesarz jednak odmówił złożenia go z urzędu. Jeszcze w tym samym roku Dou You zmarł i jego stanowisko zajął syn Dou Ronga, Dou Mu[1].
Pod koniec panowania Guangwu syn Dou Ronga Mu, jego wnuk Xan oraz bratanek Gu wszyscy wżenili się w ród cesarski, zaś poza stanowiskami piastowanymi przez samego Dou Ronga oraz jego wielkim markizatem ród dzierżył jeszcze jeden markizat i cztery urzędy o randze dwóch tysięcy shi[b]. Dou byli także niesłychanie bogaci - posiadali rezydencje w Luoyangu i tysiące niewolników[3].
Syn i następca Guangwu, cesarz Ming (57 - 75), był mniej przychylny Dou niż jego ojciec. W 58 zdymisjonował on Protektora Qiangów (護羌校尉, hu-Qiang xiaowei) Dou Lina, który był kuzynem Dou Ronga. Dou Lin zmarł rok później w więzieniu, do którego wtrącono go pod zarzutem przyjęcia łapówki. Przestraszony Dou Rong złożył rezygnację ze swoich urzędów i pozwolono mu pozostać w swojej rezydencji, gdzie żył w spokoju wymawiając się od jakichkolwiek obowiązków swoim wiekiem i chorobami. Młodsi członkowie rodu nie byli jednak tak powściągliwi i spadła na nich niełaska, gdy w 61 Dou Mu podrobił edykt cesarzowej wdowy Yin Lihua, który miał mu pozwolić na powiększenie rodzinnego markizatu w Lujiangu. Rodzina byłej cesarzowej doniosła jednak o tym cesarzowi i ten wygnał Dou Mu i wszystkich jego krewnych ze stolicy. Jedynie Dou Rongowi pozwolono pozostać w jego rezydencji i zmarł on w Luoyangu rok później, w wieku lat 78, po czym został pochowany z wielkimi honorami[8].
Dziedzictwo
[edytuj | edytuj kod]Dou Mu i jego syn Xuan zmarli w więzieniu w roku 70, gdy zostali do niego wtrąceni za próbę wręczenia łapówki. Inny syn Dou Mu, Dou Xun, także zmarł w tym samym roku w więzieniu, gdzie wtrącono go pod zarzutem popełnienia przestępstwa. Wtedy również ze stolicy wygnano wdowę po Dou Rongu. Ród Dou powrócił jednak do dawnego znaczenia, gdy w 78 cesarzową cesarza Zhanga (75 - 88) została córka Dou Xuna[9]. W sumie ród Dou dostarczył Późniejszej dynastii Han dwie cesarzowe i dwóch regentów, zaś jego potęga została ostatecznie złamana dopiero w 168, gdy Dou Wu zginął walcząc z eunuchami, po którym to wydarzeniu doszło do rzezi członków klanu[10].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wcześniejsi Hanowie ustanowili szereg Państw Zależnych (屬國, shuguo) by nadzorować niechińskie ludy podporządkowane cesarstwu, których terytoria nie zostały całkowicie włączone do systemu komanderii. Na czele takiego Zależnego Państwa stał właśnie Komendant (都尉, duwei), którego ranga była nieco niższa od administratora komanderii. Zobacz: Rafe de Crespigny: A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Brill, 2007, s. 1229. ISBN 90-04-15605-4.
- ↑ Rangę urzędników w Chinach epoki Han ustalano podług wielkości ich nominalnego wynagrodzenia, które było wypłacane częściowo w zbożu, a częściowo w pieniądzu, i liczone w jednostce nazywanej shi (石). 2000 shi było wynagrodzeniem przysługującym wysokim urzędnikom. Dla porównania szefowie biur w stolicy czy średniej wielkości powiecie otrzymywali jedynie 600 shi, zaś wynagrodzenie przysługujące kilku najwyższym urzędnikom w administracyjnej hierarchii wynosiło 10 tys. shi. Najniżsi urzędnicy otrzymywali jedynie 100 shi. Zobacz: Rafe de Crespigny: A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Brill, 2007, s. 1221. ISBN 90-04-15605-4.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b de Crespigny 2007 ↓, s. 166 - 167.
- ↑ a b Ulrich Theobald: Dou Rong 竇融. CHINAKNOWLEDGE – a universal guide for China studies. [dostęp 2020-12-09]. (ang.).
- ↑ a b de Crespigny 2007 ↓, s. 167.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 167, 897.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 167, 848.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 167, 388.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 167 - 168.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 164, 166 - 167.
- ↑ de Crespigny 2007 ↓, s. 166 - 167, 173.
- ↑ Twitchett i Loewe 1986 ↓, s. 280 - 290.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rafe de Crespigny: A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Brill, 2007. ISBN 90-04-15605-4.
- Denis Crispin Twitchett, Michael Loewe: Cambridge History of China. The Ch'in and Han Empires, 221 B. C.-A. D. 220. Cambridge: Cambridge University Press, 1986. ISBN 0-521-24327-0.