Biegacz olbrzymi
| Carabus gigas | |||
| Creutzer, 1799 | |||
 samiec i samica (eksponaty z muzeum w Pradze) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| (bez rangi) | Neocarabi | ||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Carabus gigas | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
Biegacz olbrzymi[2] (Carabus (Procerus) gigas) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych, podrodziny Carabinae i plemienia Carabini. Duży, ciemno ubarwiony, ślimakożerny. Zasiedla południowo-wschodnią część Europy.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek opisany został w 1799 roku przez Christiana Creutzera[3].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Biegacz ten osiąga od 40 do 60 mm długości ciała, co czyni go, wspólnie z C. scabrosus największym europejskim biegaczem[4][2], a według Hardego i Severy osiąga nawet 70 mm, co plasuje go na pierwszym miejscu samodzielnie[5]. Ciało masywne, owalne[6]. Wierzchnia strona ciała czarna, pozbawiona metalicznego połysku[4]. Labrum pośrodku obrzeżone, a po bokach wystające. Głaszczki wargowe wieloszczeciniaste. Podbródek bez szczecin[6]. Przedplecze silnie zaokrąglone bocznie i silniej faliste ku przodowi i tyłowi niż u C. scabrosus. Przedplecze u podgatunku nominatywnego jest silnie poprzeczne, a u C. g. duponcheli wydłużone i silniej zafalowane ku przodowi niż ku nasadzie. Pokrywy z nieregularnymi rzędami krótkich guzków[6]. U przedstawicieli podgatunku nominatywnego pokrywy silnie wysklepione, a u C. g. duponcheli przypłaszczone na szczycie[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek bezskrzydły. Preferowany pokarm dorosłych stanowią duże gatunki ślimaków, np. z rodzaju Helix, których muszle chrząszcz ten kruszy za pomocą silnych żuwaczek[4]. Larwy również ślimakożerne[6]. Zamieszkuje obszary górzyste i subalpejskie[4]. Najczęstszy w wilgotnych lasach niskich gór (Mittelgebirge)[6].
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek znany z Europy Południowo-Wschodniej i południowo-wschodniej Europy Środkowej[4]. Wykazany został z Albanii, Austrii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Grecji, terenów byłej Jugosławii, Macedonii, Rumunii, Słowenii, Węgier i Włoch[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się 3 podgatunki biegacza olbrzymiego[3][8]:
- Carabus gigas duponcheli Dejean, 1831
- Carabus gigas gigas Creutzer, 1799
- Carabus gigas paranassicus Kraatz-Koschlau, 1884
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Roskov Y., Abucay L., Orrell T., Nicolson D., Kunze T., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., De Wever A., eds: Carabus gigas Creutzer, 1799. [w:] Species 2000 & ITIS Catalogue of Life [on-line]. Catalogue of Life (Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands), 2014-09-19. [dostęp 2014-09-27]. (pol.).
- ↑ a b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 136.
- ↑ a b A. Anichtchenko et al: Carabus gigas. [w:] Carabidae of the World [on-line]. 2007-2014. [dostęp 2014-09-26].
- ↑ a b c d e f Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 111.
- ↑ Karl Wilhelm Harde, Frantisek Severa: Der Kosmos Käferführer. Franckh-Kosmos, 2014, s. 98.
- ↑ a b c d e Erik Arndt, Jürgen Trautner: 4. Unterfamilie: Carabinae. W: Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Lohse, Bernhard Klausnitzer: Die Käfer Mitteleuropas. Band 2 Adephaga 1 (Carabidae, Laufkäfer). Gerd Müller-Motzfeld. Elsevier Spektrum, 2004, s. 36.
- ↑ Carabus gigas na Fauna Europaea. [dostęp 2014-09-26].
- ↑ Carabus gigas na BioLib.cz. [dostęp 2014-09-26].