Stąporków (gmina)

Stąporków
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	konecki
TERC	2605083
Burmistrz	Jarosław Młodawski
Powierzchnia	231,67 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 16 512
• gęstość	71,3 os./km²
Nr kierunkowy	41
Kod pocztowy	26-220
Tablice rejestracyjne	TKN
	Adres urzędu:ul. Piłsudskiego 132a; 26-220 Stąporków
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	35
Liczba miejscowości	49
	Położenie na mapie Polski Stąporków
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Stąporków
	51°09′N 20°33′E/51,150000 20,550000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Stąporków – gmina miejsko-wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.

Siedziba gminy to Stąporków.

Na terenie miasta i gminy Stąporków znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmująca obszar 34,1 ha i zagospodarowana w ponad 70%^[4].

1 stycznia 2012 r.^[5] gminę zamieszkiwało 18 066 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[6] gmina Stąporków ma obszar 231,41 km², w tym:

użytki rolne: 31%
użytki leśne: 62%

Gmina stanowi 20,3% powierzchni powiatu.

Historia

Gmina Stąporków powstała 1 stycznia 1973 w województwie kieleckim w powiecie koneckim. W jej skład weszły sołectwa: Adamek, Bień, Błotnica, Czarna, Czarniecka Góra, Duraczów, Gosań, Grzybów, Gustawów, Hucisko, Janów, Komorów, Kozia Wola, Krasna, Luta, Mokra i Włochów^[7]. W 1974 liczy 7440 mieszkańców na powierzchni 104,17 km². Miasto Stąporków stanowi odrębną jednostkę (4222 mieszkańców na powierzchni 11,01 km²)^[8].

W związku z nowym podziałem administracyjnym, wprowadzonym 1 czerwca 1975, gmina błędnie nie jest wyliczona w wykazie gmin zawartym w Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92, §15 (wyliczone jest natomiast miasto Stąporków, lecz wówczas miasta i gminy były oddzielnymi jednostkami).

1 lipca 1976 gmina Stąporków zostaje połączona ze zniesioną gminą Niekłań Wielki (sołectwa Boków, Furmanów, Lelitków, Nadziejów, Niekłań Mały, Niekłań Wielki, Piasek, Smarków, Wąglów, Wielka Wieś i Wólka Zychowa) w nową gminę Stąporków z siedzibą w Stąporkowie; równocześnie do gminy Stąporków włączono część obszaru zniesionej gminy Odrowąż (sołectwa Błaszków, Odrowąż, Pardołów, Świerczów i Wólka Plebańska) oraz część zniesionej gminy Smyków (sołectwa Kamienna Wola i Modrzewina)^[9].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	18 531	100	9496	51,2	9035	48,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	80,1		41		39

Piramida wieku mieszkańców gminy Stąporków w 2014 roku^[10].

Ochrona przyrody

Rezerwaty przyrody

Najwyższym szczytem gminy, a zarazem powiatu jest szczyt Hucisko w lesie w pobliżu wsi o tej samej nazwie, jego wysokość nad poziomem morza wynosi 374 metry.

Zabytki

Niekłań

Dworek w Niekłanu Wielkim
Czworaki dworskie w Niekłaniu Wielkim
Kościół pod wezwaniem Św. Wawrzyńca w Niekłaniu Wielkim

Czarna

Sanktuarium Matki Bożej Wychowawczyni w Czarnej
Cmentarz ("Stary") parafialny

Odrowąż

Kościół św. Jacka i św. Katarzyny w Odrowążu
Kaplica Św. Rozalii w Odrowążu - Rynek w Odrowążu (Dom Ludowy)

Stąporków

Pomnik zamordowanej przez hitlerowców rodziny Gutów
Stuletnia stacja PKP
Pomnik Grzejnika przed Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Kultury w Stąporkowie

Czarniecka Góra

Drewniane Wille w Czarnieckiej Górze
Park uzdrowiskowy przy Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze
Pozostałości po kopalni rudy żelaza "Edward" na Osicowej Górze

Furmanów

Pozostałości zespołu wielkopiecowego w Furmanowie
Stupięćdziesięcioletni dąb "Hubal"

Hucisko

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Hucisku

Wielka Wieś

Pomnik poległego komendanta II Zgrupowania Partyzanckiego AK "Ponury" „Robota”

Przemysł

W gminie Stąporków funkcjonują następujące zakłady przemysłowe: fabryka farb (Henkel Bautechnik) w Starej Górze, Zakład Urządzeń Kotłowych (ZUK) w Stąporkowie, gazownia (Gaspol) w Stąporkowie, fabryka opłatków (Christie) w Hucisku, odlewnia żeliwa w Krasnej, zakład przerobu złomu (Eko-przerób) w Odrowążu, fabryka sit w Furmanowie, PWTK w Stąporkowie.

Sport

W gminie Stąporków działają kluby piłkarskie MKS Stąporków występujący w klasie A, KS Kamienna Wola występujący w klasie B oraz bezligowcy Huragan Mokra i LZS Lider Hucisko. Dawniej istniał tu też klub Skała Niekłań.

Sołectwa wchodzące w skład gminy

Adamek, Bień, Błaszków, Błotnica, Boków, Czarna, Czarniecka Góra, Duraczów, Furmanów, Gosań, Grzybów, Gustawów, Hucisko, Janów, Kamienna Wola, Komorów, Kozia Wola, Krasna, Lelitków, Luta, Modrzewina, Mokra, Nadziejów, Niekłań Mały, Niekłań Wielki, Odrowąż, Pardołów, Piasek, Smarków, Świerczów, Wąglów, Wielka Wieś, Włochów, Wólka Plebańska, Wólka Zychowa^[2].

Bez statusu sołectwa są wsie: Nowy Włochów, Stary Grzybów, Stary Janów, Świerczów Mały

oraz osady: Bieduszki, Gajowity Dąb, Osada Młyńska, Stara Góra, Bieliny, Duraczów-Gajówka, Janów, Kobylanka, Osicowa Góra.

Sąsiednie gminy

Bliżyn, Chlewiska, Końskie, Mniów, Przysucha, Smyków, Zagnańsk

Zobacz też

gmina Duraczów

Przypisy

↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7-8 [dostęp 2022-04-06]
↑ ^a ^b BIP gminy, sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Kielcach
↑ Informacje na stronie SSE Starachowice. sse.com.pl. [dostęp 2014-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-10)].
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974.
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
↑ Gmina Stąporków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[rap-1] Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7-8 [dostęp 2022-04-06]

[sol-2] BIP gminy, sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Kielcach

[4] Informacje na stronie SSE Starachowice. sse.com.pl. [dostęp 2014-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-10)].

[autonazwa2-5] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[7] Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).

[8] Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974.

[9] Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142

[populacja2016-10] Gmina Stąporków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Miasto	Stąporków
Części miasta	Koprosa Miła Nieborów Niekłań Nowy Stąporków Sadykierz Stary Stąporków Wołów
Wsie	Adamek Bień Błaszków Błotnica Boków Czarna Czarniecka Góra Duraczów Furmanów Gosań Grzybów Gustawów Hucisko Janów Kamienna Wola Komorów Kozia Wola Krasna Lelitków Luta Modrzewina Mokra Nadziejów Niekłań Mały Niekłań Wielki Nowy Włochów Odrowąż Pardołów Piasek Smarków Stary Grzybów Stary Janów Świerczów Świerczów Mały Wąglów Wielka Wieś Włochów Wólka Plebańska Wólka Zychowa
Części wsi	Czarnecka Krzyżówka Czarniecka Góra Dworek Dworskie Gołysa Góry Gościęta Gusina Jan-Dziadek Janów Kałuża Komorniki Kopanina Lasek Lusztyk Murawki Nowa Wieś Nowy Komorów Ostrocin Pastwiska Rzekietka Sadzawki Skobielów Smug Stara Wieś Stary Komorów Stawki Świerczów Duży Wrocowa Wyprawa Za Młynem Zdunów Zielona Góra Żakietka
Przysiółki wsi	Bagno Bieduszki
Osady	Bieduszki Gajowity Dąb Osada Młyńska Stara Góra
Osady leśne	Bieliny Duraczów-Gajówka Janów Kobylanka Osicowa Góra

Miasta	Gowarczów Końskie Radoszyce Stąporków
Gminy miejsko-wiejskie	Gowarczów Końskie Radoszyce Stąporków
Gminy wiejskie	Fałków Ruda Maleniecka Słupia Konecka Smyków

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–50) woj. kieleckie (1950–75)
Miasta	Gowarczów (do 1870) Kamienna (1923–28) Końskie Przedbórz Radoszyce (do 1870 i 1915–1919) Skarżysko-Kamienna (1928–39 →) Stąporków (od 1967) Szydłowiec (do 1939 →)
Osiedla (1954–72)	Stąporków (do 1966)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bliżyn (do 1939 →) Borkowice (do 1954) Chlewiska (do 1954) Czermno (do 1954) Dobromierz (do 1923 →) Duraczów (do 1954) Fałków (od 1973) Gowarczów Góry Mokre (do 1954) Grodzisko (1870–1943) Kamienna (1905–22) Końskie Miedzierza (do 1954) Niekłań (Wielki) (do 1926 i od 1973) Odrowąż (od 1926) Pijanów (do 1954) Przedbórz Radoszyce (do 1870) Radoszyce (1870–1915 i 1919–1943) Radoszyce (od 1943) Ruda Maleniecka Skotniki (do 1954) Słupia (od 1973) Smyków (od 1973) Stąporków (od 1973) Sworzyce (← 1927–54) Szydłowiec (do 1939 →)
Gromady (1954–72)	Borkowice (1954–55 →) Borowa (1954–59) Chlewiska (1954 →) Czarna (1954–68) Czermno (1954–72) Dąbrówka (1954–59) Dęba (1954–59) Dziebałtów (1954–72) Fałków (1954–72) Furmanów (1954–61) Gaj (1954–58) Gowarczów (1954–72) Górniki (1954–59) Góry Mokre (1954–72) Grabków (1954–72) Hucisko (1954–68) Huta (1954 →) Jacentów (1954–59) Jakimowice (1954–59) Kapałów (1954–68) Kazanów (1954–68) Kłucko (1954–61) Końskie (1969–72) Kozia Wola (1954–59) Krasna (1954–72) Lipa (1954–68) Miedzierza (1954–68) Mnin (1954–72) Modliszewice (1954–68) Mroczków (1961–72) Niekłań (1954–72) Nieświń (1954–68) Ninków (1954–55 →) Nosalewice (1954–61) Odrowąż (1954–72) Pawłów (1954 →) Pilczyca (1954–72) Płaczków (← 1959–61) Pomyków (1954–72) Przedbórz (1961–72) Przyłogi (1954–72) Radoszyce (1954–72) Rogów (1954–72) Ruda Maleniecka (1954–72) Ruski Bród (1954–55 →) Rzuców (1954–55 →) Skotniki (1954–72) Słupia (1954–72) Smyków (1954–72) Stąporków (1969–72) Stąporków Nowy (1954) Stefanków (1954–55 →) Turowice (1954–61) Wilczkowice (1954–72) Wólka (1954–59) Zaborowice (1954–68)