Przejdź do zawartości

Jad Mordechaj

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jad Mordechaj
‏יד מרדכי‎
Ilustracja
Kibuc Jad Mordechaj
Państwo

 Izrael

Dystrykt

Południowy

Wysokość

43 m n.p.m.

Populacja (2007)
• liczba ludności


688

Kod pocztowy

79145

Położenie na mapie Dystryktu Południowego
Mapa konturowa Dystryktu Południowego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jad Mordechaj”
Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Jad Mordechaj”
Ziemia31°35′19″N 34°33′30″E/31,588611 34,558333
Strona internetowa

Jad Mordechaj (hebr. יד מרדכי; pol. Pamięć Mordechaja) – kibuc położony w samorządzie regionu Chof Aszkelon, w Dystrykcie Południowym, w Izraelu. Członek Ruchu Kibuców (Ha-Tenu’a ha-Kibbucit).

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Kibuc jest położony w południowej części równiny przy mieście Aszkelon na nadmorskiej równinie w północno-zachodniej części pustyni Negew. Na południe od kibucu znajduje się wadi rzeki Oblique.

W otoczeniu Jad Mordechaj znajdują się moszawy Netiw ha-Asara i Mawki’im, oraz kibuce Karmijja, Gewaram, Or ha-Ner i Erez.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Odtworzone pole bitwy o Jad Mordechaj

Grupa założycielska kibucu składała się z żydowskich imigrantów z Polski. Byli to w większości członkowie organizacji młodzieżowej Ha-Szomer Ha-Cair, którzy przybyli oni do Mandatu Palestyny w latach 1933-1936. Po przejściu szkolenia, w 1936 założyli kibuc Mitzpe Yam położony przy mieście Netanja. Powierzchnia przydzielona kibucowi była bardzo mała i wynosiła 14 ha. Nie pozwalała ona na swobodny rozwój osady, umożliwiła jednak rozpoczęcie upraw warzyw i założenie pasieki. Mieszkańcy kibucu pracowali w okolicznych sadach owocowych, przy budowie dróg i w różnych miejscach pracy w Netanji. W 1943 grupa założycielska otrzymała propozycję założenia nowego kibucu, który miał się znajdować w odległości około 10 km na południe od miasta Aszkelon. Pod jego założenie przeznaczono dużo większą powierzchnię ziemi, co było dużą zachętą dla osadników.

W grudniu 1943 założony został kibuc Jad Mordechaj, nazwany na cześć Mordechaja Anielewicza, bohatera powstania w getcie warszawskim[1]. Podczas wojny o niepodległość w dniu 19 maja 1948 kibuc został zaatakowany przez kolumnę wojsk egipskich. Doszło wówczas do bitwy o Jad Mordechaj, podczas której garstka obrońców przez sześć dni powstrzymywała przeważające siły egipskie wspierane przez artylerię, czołgi i lotnictwo. Czas ten był niezwykle ważny dla żydowskiego państwa, ponieważ umożliwił przygotowanie obrony Tel Awiwu[2]. Wczesnym rankiem 24 maja obrońcy wycofali się do pobliskiego kibucu Gewaram. Straty po stronie żydowskiej wyniosły 26 zabitych i 49 rannych. Natomiast Egipcjanie stracili około 300-400 zabitych i rannych. Kibuc został całkowicie zniszczony[3]. Siły Obronne Izraela odbiły kibuc 5 listopada 1948. Po wojnie został on odbudowany przez grupę imigrantów z Bułgarii i Urugwaju.

Wybuch intifady Al-Aksa w 2000 przyniósł początek ostrzału rakietami Kassam. Okoliczne uprawy rolnicze i sady znajdują się w nieustannym zagrożeniu zniszczeniem przez ostrzał rakietowy lub moździerzowy z pobliskiej Strefy Gazy[4].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców Jad Mordechaj[5]:

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]
Odbudowana wieża ciśnieniowa w kibucu Jad Mordechaj

W kibucu znajduje się regionalna szkoła podstawowa Hofim, oraz roczna szkoła kibucowa.

Kultura i sport

[edytuj | edytuj kod]
Pomnik Mordechaja Anielewicza w kibucu Jad Mordechaj

W kibucu znajdują się dwa muzea:

  • Muzeum Zagłady i Odrodzenia zostało otworzone w 1968. Upamiętnia ono dwa najważniejsze wydarzenia ze współczesnej historii Żydów: Holocaust i odrodzenie państwa Izrael. Dział poświęcony Holocaustowi kładzie szczególny nacisk na historię getta warszawskiego i historię życia Mordechaja Anielewicza. Natomiast dział poświęcony odrodzeniu koncentruje się na Wojnie o niepodległość i bitwę o kibuc Jad Mordechaj. W 1965 stworzono tutaj unikalną makietę, odtwarzającą pole bitwy z 1948. Na szczycie pobliskiego wzgórza przy wieży ciśnień zniszczonej podczas walk w Wojnie o niepodległość, znajduje się wystawiony w 1951 pomnik Mordechaja Anielewicza z granatem w ręku. Gigantyczny pomnik jest dziełem rzeźbiarza Natana Rapoporta[6].
  • Drugim muzeum jest Muzeum Pszczół.

W kibucu znajduje się ośrodek kultury i sportu. Jest tutaj boisko do piłki nożnej oraz basen kąpielowy.

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

Gospodarka kibucu opiera się intensywnym rolnictwie, hodowli drobiu, produkcji nabiału, sadownictwie i turystyce[7].

Swoją siedzibę ma tutaj przedsiębiorstwo Yad-Mordechai Strauss Apiary Ltd., które jest największym dostawcą produktów z miodu w Izraelu. Produkuje ono 66% krajowego miodu[8][9]. Firma Yad Mordechai Enterpreneneur produkuje części wyposażenia rolniczego[10], natomiast firma Eldar produkuje silniki elektryczne.

Komunikacja

[edytuj | edytuj kod]

Z kibucu w kierunku wschodnim wychodzi lokalna droga, która dociera do drogi ekspresowej nr 4 (ErezKefar Rosz ha-Nikra). Około 100 metrów na północny wschód od tego miejsca jest skrzyżowanie drogi ekspresowej nr 4 z drogą ekspresową nr 34 (Jad Mordechaj-Netiwot).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sixty years of Middle East division. [w:] BBC News [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
  2. Battle of Jad Mordechaj, 1948. [w:] Zionism and Israel - Encyclopedic Dictionary [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
  3. Margaret Larkin: The Hand of Mordechai. New York: South Brunswick, 1968.
  4. Qassam falls in Kibbutz Yad-Mordechai, no injuries. [w:] Ynetnews [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
  5. Centralne Biuro Statystyczne. [w:] Centralne Biuro Statystyczne [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
  6. Muzeum Zagłady i Odrodzenia. [w:] Muzeum Zagłady i Odrodzenia [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
  7. Jad Mordechaj. [w:] Jad Mordechaj [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
  8. Yad-Mordechai Strauss Apiary Ltd.. [w:] Kompass [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-13)]. (ang.).
  9. Magiczny nektar. [w:] IsraMir [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-08)]. (ros.).
  10. Yad Mordechai Enterpreneneur. [w:] GunsGuide Global - Israel Business Guide [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]