Mosty (miasto)
53°24′N 24°32′E/53,400000 24,533333
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Wysokość |
113 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
1515 | ||||
| Kod pocztowy |
231591 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
4 | ||||
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||||
| 53°24′N 24°32′E/53,400000 24,533333
| |||||
Mosty (biał. Масты, Masty, ros. Мосты, Mosty) – miasto na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, 50 km od Grodna. 15,8 tys. mieszkańców (2018). Flaga i herb miasta Mosty zostały ustanowione 17 lipca 2006 ukazem prezydenta Białorusi nr 455[2]. W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, maszynowy oraz drzewny[3].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]| Okoliczne miasta: | ||
| Skidel | Szczuczyn | |
 Sokółka
|
|
Zdzięcioł |
| Świsłocz | Wołkowysk | Słonim |
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Miasto królewskie ekonomii grodzieńskiej położone było w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[4].
Na początku 1919 roku Mosty zajęli bolszewicy. 14 lutego 1919 roku w pobliżu miasta miała miejsce potyczka pomiędzy zgrupowaniem Wojska Polskiego i Armią Czerwoną. Datę tę przyjmuje się jako początek wojny polsko-bolszewickiej[5]. W dniach 22-23 lipca 1920 r. wojska polskie stoczyły pod miastem przegraną bitwę z wojskami sowieckimi.
W latach 1921–1939 siedziba wiejskiej gminy Mosty w województwie białostockim II Rzeczypospolitej.
Po wybuchu II wojny światowej mosty w miejscowości były chronione przez polskie jednostki. 17 września 1939 roku nastąpiła jednak ich ewakuacja koleją. Niedaleko od miejscowości, w lesie, pociąg wpadł w zasadzkę zorganizowaną przez komunistycznych dywersantów[6].
Do roku 1991 miasto było ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego i energetycznego Białoruskiej SRR.
.jpg)
Przed II wojną światową południową stronę Niemna stanowiła osobna miejscowość Zelwiany[7] (dziś śladem po niej jest ul. Zelwianskaja w tej części miasta oraz nazwa rzeki uchodzącej w tym miejscu do Niemna – Zelwianki). Dobra te należały początkowo do rodziny Krzywickich, a od około połowy XIX wieku – do Tarasewiczów, w rękach których pozostawały do początku XX wieku.
Prawdopodobnie Ksawery Krzywicki zbudował tu w pierwszej ćwierci XIX wieku duży, piętnastoosiowy murowany klasycystyczny dwór, w środkowej trójosiowej części piętrowy, poza tym parterowy, na planie szerokiego prostokąta. Centralna część poprzedzona była portykiem w wielkim porządku o czterech masywnych kolumnach wspierających prostokątną attykę. Od strony ogrodowej do domu przylegał obszerny taras widokowy. Dwór był przykryty gładkim czterospadowym dachem gontowym. Wnętrza zaprojektowano dwutraktowo[8].
Wokół domu nie było prawie parku, ponieważ usytuowany był między miasteczkiem a Niemnem. Przed portykiem znajdował się ogród z dużym gazonem i bramą wjazdową.
W pobliżu (na wschód od dworu) znajdowała się cerkiew, po której również nie ma już śladu[9].
Na zachodzie przechodzi w Podwórną (także dawna wieś, obecnie część Mostów).
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Dworzec kolejowy -
Kościół pw. Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej -
Cerkiew pw. Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” -
Cerkiew pw. św. Proroka Eliasza -
Ulica w Mostach
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского т... [online], www.belstat.gov.by [dostęp 2019-03-09].
- ↑ Alaksandr Łukaszenka: Ukaz Priezidienta Riespubliki Biełaruś ot 17 ijula 2006 g. № 455 „Ob uczreżdienii oficyalnych gieraldiczeskich simwołow administratiwno-tierritorialnych jedinic Grodnienskoj obłasti”. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-07-17. [dostęp 2011-04-13]. (ros.).
- ↑ Mosty, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-12].
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 98.
- ↑ Lech Wyszczelski: Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 57. ISBN 978-83-11-11934-5.
- ↑ Gimnazjalistów rozstrzeliwali, Nóż w plecy. Dodatek specjalny „Rzeczpospolitej” oraz Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nr 218 (8424) z 17 września 2009 roku, ISSN 0208-9130, s. 11.
- ↑ Zelwiany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 568.
- ↑ Zelwiany, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 416–417, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Cerkiew w Zelwianach na stronie Radzima.org. [dostęp 2017-10-15].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mosty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 715.
