Alina Gryficz-Mielewska
Alina Gryficz-Mielewska, właśc. Alina Dębicka z Jaxa-Dębickich, herbu Gryf[1], ps. Alina Gryficz, l°v. Mielewska, 2°v. Grohman[2] (ur. 22 kwietnia 1887 w Miedzeszynie, zm. 24 kwietnia 1946 w Łodzi) – polska aktorka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończyła pensję sióstr Wizytek w Warszawie, po której odcięła się od rodziny i rozpoczęła przygotowania do zawodu pod kierunkiem Józefa Śliwickiego. Swoją karierę rozwijała pod pseudonimem Gryficz. Pierwsze kroki na scenie postawiła w teatrze w Łodzi, 17 września 1908 r. w roli Maryny („Wesele”). Następnie grała przez 2 sezony pod dyrekcją Aleksandra Zelwerowicza. W czerwcu 1909 r. zagrała infantkę („Cyd”) w Teatrze Małym w Warszawie, w latach 1910–1913 grała w Teatrze Popularnym w Łodzi pod dyrekcją Andrzeja Mielewskiego. Po wyjściu za niego za mąż zaczęła używać nazwiska Gryficz-Mielewska. W latach 1913–1917 grała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a następnie w teatrach: Nowoczesnym, Letnim i Rozmaitości w Warszawie. W 1919 r. zagrała w polskim filmie „Lokaj”. W 1920 r. rozpoczęła grę w Teatrze Polskim i Małym przez 2 sezony do 1922 r. Wystąpiła wówczas w niemieckich filmach berlińskiej wytwórni UFA, m.in. w „Braciach Karamazow”, „Tragedii mocnego człowieka” i „Madame de Trocadero”[2][3], w trakcie nagrywania „Braci Karamazow” w Berlinie poznała Leona Grohmana, za którego wyszła w 1922 r., po czym zakończyła karierę aktorską[4].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Była córką Eugeniusza Dębickiego i Wandy z Baczyńskich, pochodziła z ziemiańskiej[2], katolickiej rodziny[4]. Jej pierwszym mężem był Andrzej Mielewski[3], z którym miała syna, Andrzeja Dębickiego (ur. 1910[1]). Z drugim mężem, Leonem Grohmanem, również doczekała się syna – polityka i ekonomisty – Jerzego Grohmana (1922–2017). Rodzina mieszkała przy ul. Tylnej w Łodzi w pałacu Ludwika Grohmana[4]. Spoczywa w części katolickiej Starego Cmentarza w Łodzi[5].
Role
[edytuj | edytuj kod]Role teatralne:
- Matylda Ricetti („Cierpki owoc”),
- Monna („Ósma żona Sinobrodego”),
- Mery („Szał”),
- Amelia Tichard („Oj, mężczyźni, mężczyźni”),
- Marta („Król”),
- Natalia („Gęsi i gąski”),
- Zuzanna Serignan („Awantura”),
- Dora Dellenny („Pierwsza sztuka Fanny”),
- Margrabina Prie („Maria Leszczyńska”),
- Infantka („Cyd”),
- Maryna („Wesele”),
- Podlotek („Wojna podczas pokoju”)[2]
Filmy:
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Alina Zofia Paulina «Gryficz» Jaksa-Dębicka h. Gryf [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-05-29] .
- ↑ a b c d Alina Gryficz-Mielewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-05-29] .
- ↑ a b c Alina Gryficz-Mielewska w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b c Grohmanowie mieli niemieckie pochodzenie, ale nie wyparli się polskości [online], plus.dzienniklodzki.pl, 23 kwietnia 2019 [dostęp 2021-05-29] (pol.).
- ↑ Alina Gryficz Milewska Grochmanowa (Jaxa-Dębicka) 1890 – 24 April 1946 w BillionGraves GPS Headstones | BillionGraves [online], billiongraves.com [dostęp 2023-01-28] (ang.).
- ↑ Alina Gryficz-Mielewska jako Gruszenka w filmie „Bracia Karamazow”, 1921 .}
- Dębiccy herbu Gryf
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Polskie aktorki teatralne
- Polskie aktorki filmowe
- Urodzeni w 1887
- Zmarli w 1946
- Aktorki teatralne związane z Łodzią
- Aktorzy Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- Aktorzy Teatru Powszechnego w Warszawie
- Pochowani w części rzymskokatolickiej Starego Cmentarza w Łodzi