Przejdź do zawartości

Wiedźmin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cosplay Geralta z Rivii
Skwer Wiedźmina w Łodzi
Medalion wiedźmiński z serialu Netfliksa

Wiedźmin – cykl książek polskiego pisarza fantasy Andrzeja Sapkowskiego i oparta na nim franczyza medialna oraz rodzaj najemnego łowcy potworów, który dał im nazwę.

Tytułowi wiedźmini zajmują się odpłatnym zabijaniem potworów zagrażających bezpieczeństwu ludzi żyjących w świecie wiedźmina. Głównym bohaterem cyklu jest wiedźmin Geralt z Rivii.

Na podstawie książek powstały m.in. serial Wiedźmin z 2002 roku, serial Netflixa Wiedźmin (2019), komiksy, monety kolekcjonerskie oraz gry komputerowe – Wiedźmin, Wiedźmin 2: Zabójcy królów i Wiedźmin 3: Dziki Gon. Książki były również adaptowane w postaci słuchowisk.

Cykl książek

[edytuj | edytuj kod]

Opowiadania

[edytuj | edytuj kod]

Cykl wiedźmiński (jeszcze wówczas nie planowany przez autora) zaczął się jako seria opowiadań, pierwotnie publikowanych na łamach miesięcznika „Fantastyka”. Były głównie nowymi wersjami znanych legend i baśni (nazywanymi wersjami postmodernistycznymi; sam autor w wywiadach twierdzi, że pisząc opowiadania jako metodę twórczą wybrał euhemeryzację baśni).

Pierwszym z nich było opowiadanie Wiedźmin z grudnia 1986 roku, napisane na konkurs „Fantastyki”, w którym zajęło III miejsce (I miejsce zajęło opowiadanie Wrócieeś Sneogg, wiedziaam... Marka S. Huberatha).

Kolejne opowiadanie Droga, z której się nie wraca (niezwiązane bezpośrednio z postacią Geralta z Rivii) ukazało się w sierpniowym numerze pisma w 1988 roku. Początkowo autor nie chciał nawiązywać w nim do cyklu ze świata wiedźmina, jednak kiedy cykl ten zaczął powstawać, pojawiły się w nim nawiązania do fabuły tego opowiadania. Jak wspomina pisarz, kiedy Droga, z której się nie wraca po raz pierwszy ukazała się na łamach „Fantastyki”, dokonano poprawek redaktorskich bez zgody samego Sapkowskiego (pierwotna wersja opowiadania została później opublikowana w zbiorze Coś się kończy, coś się zaczyna).

Pierwsze cztery opowiadania o Geralcie oraz Droga, z której się nie wraca, ukazały się w zbiorze opowiadań Wiedźmin, który został opublikowany nakładem wydawnictwa Reporter. Później trzynaście opowiadań wiedźmińskich ukazało się w dwóch zbiorach wydawnictwa SuperNowaOstatnie życzenie oraz Miecz przeznaczenia. Dwa opowiadania pośrednio związane z cyklem – Droga, z której się nie wraca oraz Coś się kończy, coś się zaczyna (opowiadanie-żart, opublikowane w 1994 w fanzinie „Czerwony Karzeł”, mylnie odczytywane przez niektórych jako alternatywne zakończenie sagi o wiedźminie) znaleźć można w przywołanym wcześniej zbiorze Coś się kończy, coś się zaczyna.

W 2002 roku, nakładem wydawnictwa Libros, zostały wydane dwa tomy antologii Opowieści o wiedźminie zawierające 15 opowiadań jako zestawienie dziejów Geralta.

Saga o wiedźminie

[edytuj | edytuj kod]

„Saga o wiedźminie” to pięć powieści o wiedźminie Geralcie (Krew elfów, Czas pogardy, Chrzest ognia, Wieża Jaskółki, Pani Jeziora), w których Sapkowski łączy wiele wątków rozpoczętych w opowiadaniach oraz dodaje nowe. Oprócz samego wiedźmina, główną bohaterką jest również Ciri – dziecko-niespodzianka znane już z opowiadań. Nazwa „Saga o wiedźminie” została nadana przez wydawcę – Sapkowski zamierzał nazwać sagę „Krew elfów”, zaś pierwszy tom miał być pierwotnie zatytułowany Lwiątko.

Sezon Burz

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Sezon burz.

W wywiadzie dla Radia Gdańsk (20 stycznia 2012), Sapkowski zapowiedział kontynuację wiedźmińskich przygód. Jako orientacyjną datę publikacji podał co najmniej rok lub dwa oczekiwania[1]. Sezon burz został opublikowany 6 listopada 2013.

Nowa książka (2024)

[edytuj | edytuj kod]

W 2024 podano, że Sapkowski skończył pracę nad nową książką osadzoną w uniwersum, podobną do Sezonu Burz. Nie znany jeszcze jest jej tytuł; data premiery jest szacowana na koniec 2024[2].

Lista książek

[edytuj | edytuj kod]

Zbiory opowiadań

[edytuj | edytuj kod]

Tzw. saga o wiedźminie

[edytuj | edytuj kod]

Poza tzw. sagą o wiedźminie

[edytuj | edytuj kod]

Główne postacie

[edytuj | edytuj kod]

Geralt z Rivii

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Geralt z Rivii.

Geralt z Rivii jest wiedźminem, głównym bohaterem cyklu.

 Osobny artykuł: Ciri.

Ciri jest księżniczką Cintry i przybraną córką Geralta i Yennefer.

Yennefer z Vengerbergu

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Yennefer z Vengerbergu.

Yennefer jest czarodziejką, ukochaną Geralta i przybraną matką Ciri.

Jaskier

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Jaskier (postać).

Jaskier to bard, będący przyjacielem Geralta.

Triss Merigold

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Triss Merigold.

Triss to czarodziejka, przyjaciółka Yennefer, Geralta i Ciri.

Świat przedstawiony

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Świat wiedźmina.

Świat przedstawiony utworów o wiedźminie obejmuje bezimienną planetę na którą ludzie przybyli z innego świata, a także inne światy równoległe, m.in. świat elfów Aen Elle, do których przenosi się, dzięki jej zdolnościom, Ciri.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Geografia świata wiedźmina.

Znany jest tylko niewielki fragment świata wiedźmina, obejmujący liczne królestwa na północy i Cesarstwo Nilfgaardu na południu.

Wiedźmini

[edytuj | edytuj kod]

Oprócz Geralta, wiedźminami w książkach Sapkowskiego byli: Vesemir, Eskel, Lambert i Coën. Ciri została przeszkolona w wiedźmińskim stylu walki i była nazywana wiedźminką, ale nie została poddana Próbie Traw.

Eskel był wiedźminem, przyjacielem Geralta z lat dziecięcych, podobnym mu wiekiem i wyglądem (z wyjątkiem koloru włosów). Miał nieprzyjemną, metaliczną barwę głosu, a jego twarz szpeciła długa półokrągła blizna. Pierwszy raz jest o nim mowa w pierwszym tomie sagi (Krew elfów). Następnie pojawia się w wizji Ciri na pustyni Korath, prowadzony na szafot.

Poza cyklem wiedźmińskim, Eskel przybywa z Vesemirem na ślub Geralta i Yennefer w opowiadaniu Coś się kończy, coś się zaczyna.

W grze komputerowej Wiedźmin głos pod Eskela podkłada Piotr Warszawski.

Eskel pojawia się również w grze komputerowej Wiedźmin 3: Dziki Gon[3].

Vesemir

[edytuj | edytuj kod]

Vesemir był najstarszym (w sadze określonym jako: „kto wie, czy nie starszy niż Kaer Morhen”) wiedźminem z Kaer Morhen. Mistrz miecza, nauczyciel szermierki, przekazywał Ciri swoją wiedzę o potworach. Nosił siwą brodę. Spięty i zakłopotany w obecności Triss Merigold. Geralt w rozmowie z Iolą mówi, że Vesemir był jego (przybranym) ojcem. Pojawia się w wizji Ciri na pustyni Korath, prowadzony na szafot.

Poza cyklem wiedźmińskim, Vesemir przybywa z Eskelem na ślub Geralta i Yennefer w opowiadaniu Coś się kończy, coś się zaczyna.

W serialu i filmie Wiedźmin Vesemir, grany przez Jerzego Nowaka, jest kapłanem.

W grze komputerowej „Wiedźmin” jest jedną z pierwszych postaci pojawiających się w grze. Przyprowadza nieprzytomnego po spotkaniu z Dzikim Gonem Geralta, a następnie uczestniczy w obronie Kaer Morhen przeciwko bandytom Salamandry pod wodzą Azara Javeda. Występuje również w przygodzie „Cena neutralności” dodanej w Edycji Rozszerzonej do gry. Głosu w obu przypadkach użyczył mu Miłogost Reczek.

Lambert

[edytuj | edytuj kod]

Lambert był najmłodszym z wiedźminów przebywających w Kaer Morhen. Chłodny i opryskliwy, szczególnie wobec Triss Merigold. Prowadził fizyczne szkolenia Ciri. Pojawia się w jej wizji na pustyni Korath, prowadzony na szafot.

Lambert jest głównym bohaterem niezależnego filmu Pół wieku poezji później[4], pojawia się w serii gier Wiedźmin[3].

Coën był wiedźminem nieco starszym od Lamberta. Pochodził z Poviss. Nosił krótką, czarną brodę, na jego twarzy widniały blizny po przebytej ospie. Miał bardzo jasne, żółtozielone tęczówki i pocięte czerwonymi niteczkami soczewki (skutek uboczny Próby Traw). Kiedy Geralt przybywa do Kaer Morhen z Ciri, Coën zimuje w warowni po raz pierwszy. Prowadził szkolenia Ciri, odnosił się do niej przyjaźnie, czasem się z nią bawił. Pojawia się w jej wizji na pustyni Korath, prowadzony na szafot. Coën zginął w bitwie pod Brenną (Starymi Pupami).

Adaptacje

[edytuj | edytuj kod]

Komiksy

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wiedźmin (polski komiks).

W latach 1993–1995 na podstawie opowiadań Sapkowskiego powstało sześć komiksów autorstwa Bogusława Polcha (grafika) i Macieja Parowskiego oraz samego Sapkowskiego (scenariusz). Ich tytuły to:

Zapowiedziana została także nowa adaptacja autorstwa Przemysława Truścińskiego.

W 2011 roku w dwóch kolejnych numerach magazynu Komiksowe hity ukazał się komiks Racja Stanu, autorstwa Michała Gałka (scenariusz) oraz Arkadiusza Klimka i Łukasza Pollera (grafika).

Od 2014 roku publikowane są nakładem wydawnictwa Dark Horse komiksy ze scenariuszem Paula Tobina:

  • Dom ze szkła (bazujący na serii gier)
  • Dzieci lisicy (adaptujący część Sezonu burz)
  • Klątwa kruków (bazujący na serii gier)[5]
  • Córka płomienia (bazujący na serii gier)

Film i serial polski

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wiedźmin (film).

W 1988 roku prawa do ekranizacji opowiadania Wiedźmin zakupił Zespół Filmowy Oko. W grudniu 1989 roku powstał krótki szkic scenariusza[6] autorstwa Dariusza Romanowskiego, jednak do realizacji filmu nie doszło.

Wiedźmin doczekał się ekranizacji w 2001 roku. Reżyserem filmu był Marek Brodzki. Scenariusz napisał Michał Szczerbic, który pod koniec wycofał się z produkcji. Rolę tytułową powierzono Michałowi Żebrowskiemu. Muzykę skomponował Grzegorz Ciechowski. Film został stworzony jako dodatkowy efekt prac nad serialem telewizyjnym, którego premiera miała miejsce jesienią 2002 roku.

Serial Netfliksa i jego prequele

[edytuj | edytuj kod]

17 maja 2017 roku Netflix ogłosił, że wyprodukuje serial będący ekranizacją utworów Andrzeja Sapkowskiego. Pisarz został konsultantem kreatywnym, a jednym z producentów oprócz Lauren Schmidt Hissrich został Tomasz Bagiński[7][8]. Premiera odbyła się 20 grudnia 2019.

Po opóźnieniu wywołanym pandemią koronawirusa drugą serię zaczęto realizować w Wielkiej Brytanii latem 2020. Premiera odbyła się 17.12.2021[9][10]. Pierwsza część trzeciej serii miała premierę 29 czerwca 2023 roku, a druga 27 lipca 2023[11].

Oprócz serialu Wiedźmin platforma zamówiła kolejne produkcje osadzone w uniwersum Wiedźmina. Pierwsza, to film animowany Wiedźmin: Zmora Wilka, który premierę miał 23 sierpnia 2021[12], zaś druga - aktorski Wiedźmin: Rodowód krwi - czteroodcinkowy prequel Wiedźmina. Akcja serialu rozgrywa się 1200 lat przed wydarzeniami z sagi o Geralcie, a głównym bohaterem jest pierwszy wiedźmin[10]. Premiera odbyła się 25 grudnia 2022 roku[13].

Na rok 2024 zapowiedziano animowany film The Witcher: Sirens of The Deep[14]. Film ma opierać się na opowiadaniu „Trochę poświęcenia” ze zbioru „Miecz przeznaczenia”[15].

Gry fabularne

[edytuj | edytuj kod]

W roku 2001 nakładem wydawnictwa Mag ukazała się gra fabularna Wiedźmin: Gra wyobraźni na podstawie książek Sapkowskiego. Gra ta, mimo wielu zarzutów ze strony fanów tego typu zabawy, zdobyła sobie niemałą popularność w Polsce. Postanowiono jednak poprawić błędy pierwotnej wersji systemu rozgrywki, w związku z czym prowadzono prace nad drugą wersję gry[16].

W roku 2018 nakładem wydawnictwa R. Talsorian Games wyszła druga gra fabularna w świecie Wiedźmina, The Witcher RPG[17]. Polskim wydawcą przekładu gry oraz jej linii wydawniczej jest Copernicus Corporation[18].

Gry komputerowe

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie literatury Andrzeja Sapkowskiego stworzono trzy komputerowe gry fabularne: Wiedźmin, Wiedźmin 2: Zabójcy królów oraz Wiedźmin 3: Dziki Gon. Twórcą trylogii jest studio CD Projekt RED.

Wiedźmin
[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wiedźmin (gra komputerowa).

Głównym bohaterem jest Geralt z Rivii. Akcja została umiejscowiona po wydarzeniach znanych z książki. Zarys fabularny, w początkowym etapie prac, zaakceptował Andrzej Sapkowski, ale nie brał on udziału w pracach nad grą. Na potrzeby reklamy gry, zespół Vader stworzył utwór pod tytułem „Sword of the Witcher”, w którego teledysku wykorzystywane są fragmenty gry. Wiedźmin miał trafić również na konsolę Xbox 360 oraz PlayStation 3 pod zmienioną nazwą – Wiedźmin: Powrót Białego Wilka. Projekt został jednak zawieszony z powodu kryzysu finansowego.

Wiedźmin 2: Zabójcy królów
[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wiedźmin 2: Zabójcy królów.

Kontynuacja gry Wiedźmin. Miała ona swoją premierę 17 maja 2011 roku. Tak jak poprzednia część opowiada historię Geralta.

Wiedźmin 3: Dziki Gon
[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wiedźmin 3: Dziki Gon.

Oficjalna zapowiedź ukazała się 5 lutego 2013 roku. Informacje dotyczące gry opublikowała amerykańska strona miesięcznika „Game Informer” w którym „Wiedźmin 3” znalazł się na okładce numeru z marca 2013 roku[19][20][21][22][23]. Gra miała swoją premierę 19 maja 2015 roku.

Gry karciane

[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 2007 Wydawnictwo Kuźnia Gier zostało wybrane przez CD Projekt Red Studio, do stworzenia dwóch kompletnych gier karcianych towarzyszących produkcji gry komputerowej Wiedźmin. Wiedźmin – gra promocyjna dołączana była do edycji kolekcjonerskiej gry komputerowej, zaś Wiedźmin: Przygodowa Gra Karciana ukazała się w październiku 2007 i jest niezależną grą dla 2 do 4 osób (trafiła do normalnej sprzedaży 8 października 2007). Za przygotowanie obu gier odpowiadało krakowskie wydawnictwo Kuźnia Gier, a ich autorami byli: Magdalena Madej-Reputakowska, Maciej Reputakowski, Michał Stachyra, Maciej Zasowski[24].

Gra planszowa

[edytuj | edytuj kod]

W 2014 wydana została gra planszowa Wiedźmin: Gra Przygodowa zaprojektowana przez Ignacego Trzewiczka[25]. Później wydana została też wersja elektroniczna tej gry[26].

Świat Wiedźmina jest jedną z dwóch domen (światów) Arkadii – największego polskiego MUD-a (tekstowej gry MMORPG). Jest również jedyną domeną MUD-a Vatt'ghern[potrzebny przypis].

Gra internetowa

[edytuj | edytuj kod]

9 lipca 2008 roku pojawiła się ostateczna wersja gry internetowej The Witcher: Versus produkcji CD Projekt Red oraz One2tribe. Można się w niej wcielić w wiedźmina, czarodziejkę lub przerazę. Zdobywając kolejne poziomy dostajemy punkty talentu, które przeznaczamy na nowe umiejętności, odblokowujemy możliwość kupna nowych przedmiotów. 31 maja 2012 roku wskutek zakończenia współpracy między CD Projekt Red a one2tribe gra została oficjalnie zamknięta[27].

Gra na telefon komórkowy

[edytuj | edytuj kod]

W 2007 roku studio Breakpoint wydało grę napisaną w języku Java przeznaczoną na telefony komórkowe: Wiedźmin: Krwawy szlak (wydana także w wersji anglojęzycznej jako The Witcher: Crimson Trail). Jest to gra akcji, w której gracz wciela się w wiedźmina Geralta. Używając kombinacji ciosów i wiedźmińskich znaków przedziera się przez kolejne poziomy, zabijając potwory. Gra nie jest bezpośrednio powiązana fabularnie z cyklem wiedźmińskim. Wiadomo tylko tyle, że fabuła w niej przedstawiona osadzona jest zaraz po zakończeniu treningu młodego wiedźmina Geralta[potrzebny przypis].

Muzyka

[edytuj | edytuj kod]

Irlandzki piosenkarz Gavin Dunne, autor projektu Miracle of Sound, wydał następujące piosenki związane z uniwersum wiedźmina:

  • Silver and Steel – album „Level 2”, piosenka oparta na grze Wiedźmin 2: Zabójcy królów
  • Wake the White Wolf – album „Level 5”, piosenka oparta na Dzikim Gonie[28]
  • Lady of Worlds – singiel opowiadający o postaci Ciri[29]
  • Skellige Winds – singiel opowiadający o wyspach Skellige i ich mieszkańcach[30]
  • The Path – singiel na podstawie Krwi i wina; piosenka jest swoistym „pożegnaniem” z Geraltem po tym jak CD Projekt Red ogłosił, iż wspomniany dodatek będzie ostatnią grą o Wiedźminie[31]

Polski zespół Vader wydał utwór zatytułowany Sword of the Witcher.

Monety kolekcjonerskie

[edytuj | edytuj kod]

W 2019 roku pojawiły się pierwsze monety kolekcjonerskie wydane przy współpracy Mennicy Gdańskiej i Andrzeja Sapkowskiego[32]. Planowanych jest 8 emisji monet, z których każda odpowiada kolejnemu opowiadaniu. W każdej emisji ukazują się dwie srebrne monety: 2 uncjowa oraz 1 kilogramowa. Pierwsze monety z serii przedstawiają wydarzenia ze zbioru opowiadań "Ostatnie Życzenie"[33].

Nawiązania w literaturze

[edytuj | edytuj kod]

Do motywu wiedźmina nawiązywali m.in.

  • Tomasz Pacyński w postapokaliptycznej powieści Wrzesień (2002) – na skutek wojny wywołanej przez polskich nacjonalistów, Polska pada łupem nowych rozbiorów. Bohater powieści, Wagner, prowadzi partyzancką walkę z czołgami, helikopterami i innymi maszynami najeźdźców. Konstruuje sobie także wiedźmiński kodeks.
  • Ukraiński pisarz Władimir Wasiljew w powieści Wiedźmin z Wielkiego Kijowa (2002) – w odległej przyszłości ludzie żyją w świecie inteligentnych maszyn – koparek, ciężarówek itd., które czasem się buntują. Ich zwalczaniem zajmuje się wiedźmin.
  • Nawiązanie a właściwie zaczerpnięcie tematu ma miejsce w książce Arivald z Wybrzeża autorstwa Jacka Piekary. W ostatnim opowiadaniu pojawia się wiedźmin.
  • Pod koniec jednej z książek Andrzeja Pilipiuka zamieszczone jest opowiadanie fanowskie autorstwa Michała Smyka pt. Wieśmin. Tytułowy bohater zabija w nim niejaką Literaturlę. Opowiadanie jest parodią samej koncepcji Wiedźmina.
  • Rafał A. Ziemkiewicz napisał opowiadanie Koszt uzyskania opowiadające o Miedźwinie[34].
  • W książkach Olgi Gromyko o wiedźmie Wolsze Rednej kilkukrotnie pojawia się wzmianka o wiedźminach.
  • W 2013 ukazały się Opowieści ze świata Wiedźmina, zbiór opowiadań rosyjskich i ukraińskich pisarzy fantasy umiejscowionych w świecie wiedźmina, a ich bohaterami są znane z tego świata postaci: Jaskier, Geralt i czarodziejki[35][36].
  • W 2017 roku pojawił się zbiór opowiadań Wiedźmin. Szpony i kły, który zawiera historie wyłonione w konkursie zorganizowanym przez Nową Fantastykę[37].
  • Rafał Kosik w książce Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi (2004) jeden z bohaterów wypożycza książkę "Wiedźmin" (s. 104).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wywiad z Andrzejem Sapkowskim. 2012-01-20. [dostęp 2012-02-08]. (pol.).
  2. Nowy "Wiedźmin" już napisany przez Andrzeja Sapkowskiego. Kiedy premiera? [online], Jedynka - Polskie Radio, 27 sierpnia 2024 [dostęp 2024-09-01] (pol.).
  3. a b Kimberley Wallace: Before You Play The Witcher 3, Reintroduce Yourself To These Important Characters. Gameinformer.com, 14 maja 2015. [dostęp 2017-04-24].
  4. Pół wieku poezji później w bazie IMDb (ang.)
  5. The Witcher | Dark Horse Digital Comics. darkhorse.com. [dostęp 2018-04-08]. (ang.).
  6. Dariusz Romanowski Wiedźmin, szkic scenariusza w zbiorach Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego, sygnatura S-32618
  7. Netflix zabiera się za produkcję „Wiedźmina”. Jednym z reżyserów Tomasz Bagiński. Newsweek.pl, 2017-05-17. [dostęp 2018-04-08]. (pol.).
  8. Producentka Daredevila stworzy Wiedźmina dla Netfliksa. 2017-12-09. [dostęp 2018-04-08]. (pol.).
  9. Tomasz Mileszko: Dziś premiera 2. sezonu "Wiedźmina". Gdzie oglądać nowe przygody Geralta?. Komputer Świat, 2021-12-17.
  10. a b Radosław Czyż: Sapkowski szarżujący z toporem na śmiejąca się fotografkę, czyli "Jak powstawał 'Wiedźmin'". Gazeta Wyborcza, 2020-08-26. [dostęp 2020-08-27]. (pol.).
  11. Wiedźmin - sezon 3. 2023-06-27. [dostęp 2023-11-24].
  12. Wiedźmin: Zmora Wilka. 2021-08-22. [dostęp 2023-11-24].
  13. Wiedźmin: Rodowód krwi - miniserial. 2022-12-14. [dostęp 2023-11-24].
  14. The Witcher: Sirens of The Deep | Oficjalny teaser | Netflix. [dostęp 2023-11-24].
  15. Aneta Tomczyk: The Witcher: Sirens of the Deep – Geralt powróci w anime na Netflix. Jest zwiastun. 2023-11-14. [dostęp 2024-09-01].
  16. 2 edycja – kolejne informacje | Wiedźmin: Gra Wyobraźni [online] [dostęp 2024-01-29] (pol.).
  17. The Witcher Pen & Paper RPG - Gry fabularne - RPG - POLTERGEIST [online], polter.pl [dostęp 2024-01-29] (pol.).
  18. The Witcher RPG po polsku - Gry fabularne - RPG - POLTERGEIST [online], polter.pl, 17 kwietnia 2018 [dostęp 2024-01-29] (pol.).
  19. Dotychczasowe okładki magazynu Game Informer. Game Informer. [dostęp 2013-11-24]. (ang.).
  20. Okładka Game Informer z marca 2013 roku. Game Informer. [dostęp 2013-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-10)]. (ang.).
  21. Adrian Werner: Wiedźmin 3: Dziki Gon ujawniony – Geralt w otwartym świecie. Gry-Online, 2013-02-05. [dostęp 2013-11-24]. (pol.).
  22. Wiedźmin 3: Dziki Gon – Game Informer zapowiada grę The Witcher 3: Wild Hunt. CD-Action, 2013-02-05. [dostęp 2013-11-24]. (pol.).
  23. March Cover Revealed: The Witcher 3: Wild Hunt. Game Informer, 2013-02-04. [dostęp 2013-11-24]. (ang.).
  24. recenzja karcianki. 2008-12-13. [dostęp 2015-01-10].
  25. Radosław BrzanaNajbardziej i inni, Wiedźmin: gra przygodowa – recenzja [online], Board Times – gry planszowe to nasza pasja, 27 grudnia 2014 [dostęp 2020-03-24] (pol.).
  26. Wiedźmin Gra Przygodowa, The Witcher Adventure Game PC, iOS, AND | GRYOnline.pl [online], GRY-Online.pl [dostęp 2020-03-24] (pol.).
  27. Wiedźmin: Versus WWW. Encyklopedia Gier. [dostęp 2024-01-30].
  28. Wake The White Wolf, by Miracle Of Sound. Miracle Of Sound. [dostęp 2016-08-15].
  29. Lady Of Worlds, by Miracle Of Sound. Miracle Of Sound. [dostęp 2016-08-15].
  30. Skellige Winds, by Miracle Of Sound. Miracle Of Sound. [dostęp 2016-08-16].
  31. The Path, by Miracle Of Sound. Miracle Of Sound. [dostęp 2016-08-15].
  32. Monety z Wiedźminem idą jak świeże bułeczki. Chcesz taką kupić? Lepiej się pośpiesz. Spider's Web: bizblog, 08-11-2019. [dostęp 2020-10-08]. (pol.).
  33. Mennica Gdańska [online], Mennica Gdańska [dostęp 2020-10-07] (pol.).
  34. Recenzja książki „Cała kupa wielkich braci” – literatura.gildia.pl – książki, recenzje, artykuły, nowości. literatura.gildia.pl. [dostęp 2017-11-27].
  35. Jakub Zagalski (oprac.), Rosjanie pokochali polskiego bohatera. Wiedźmin podbijał świat długo przed serialem [online], ksiazki.wp.pl, 2 czerwca 2020 [dostęp 2020-10-21] (pol.).
  36. Ewa Krzywicka. Śladami Białego Wilka. O ukraińsko-rosyjskich Opowieściach ze świata wiedźmina w Wiedźmin – polski fenomen popkultury (2016)
  37. Konrad Chwast: Tylko dla fanów wiedźmina Geralta. Szpony i kły - recenzja Spider's Web. 2017-11-16. [dostęp 2021-12-14].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]