Władysław Massalski

Władysław Massalski

ok. 1890
Data urodzenia	30 stycznia 1859
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1932 Warszawa
Zawód, zajęcie	geograf botanik podróżnik
Odznaczenia

Grób Władysława Massalskiego na Cmentarzu Bródnowskim.

Władysław Ansgary Błażej Massalski (ur. 30 stycznia 1859 na Wileńszczyźnie, zm. 24 listopada 1932 w Warszawie) – botanik, geograf, podróżnik i badacz Azji Środkowej.

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, był synem Jana Jerzego. W 1879 ukończył gimnazjum w Wilnie i rozpoczął studia w Uniwersytecie w Petersburgu na wydziale fizyczno-matematycznym. Za specjalizację studiów obrał botanikę. Studia ukończył w 1883, uzyskując stopień kandydata nauk na podstawie rozprawy Szkic klimatu i flory jawnokwiatowej Druskiennik. Praca ta ukazała się drukiem w języku polskim w „Przeglądzie Fizjograficznym”. W 1885 wydelegowany został przez Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne na Zakaukazie dla geobotanicznych badań w rejonie Batumu. Przedmiot jego zainteresowań stanowiła agrotechnika, hydrologia i geografia. Po powrocie do Petersburga w tym samym roku mianowany został asystentem w katedrze botaniki w Akademii Medyko-Chirurgicznej. W 1886 ponownie wyjechał do okręgu karskiego na pogranicze Azji Mniejszej, potem do Kraju Zakaspijskiego, do Turkiestanu i Buchary oraz na Kaukaz dla badań z zakresu upraw rolniczych. W 1887 porzucił karierę naukową i podjął pracę w Ministerstwie Rolnictwa w Petersburgu, w którym pozostał następne dwadzieścia lat. W latach 1893–1905 pełnił funkcję wicedyrektora departamentu rolnictwa, a w latach 1905–1907 funkcję dyrektora. Zajmował się wprowadzaniem upraw bawełny oraz podnoszenia na wysoki poziom ogrodnictwa. Był specjalistą od rolniczego zagospodarowania stepów. W 1909 objął funkcję dyrektora departamentu melioracji rolnych. W okresie I wojny światowej zorganizował w ramach kierowanego przez siebie departamentu wojskową organizację hydrotechniczną. Po rewolucji 1917 ustąpił ze stanowiska dyrektora departamentu, ale szybko został wybrany na członka naukowego komitetu w Ludowym Komisariacie Rolnictwa. W 1919 powołano go na profesora Uniwersytetu w Taszkencie, gdzie wykładał geografię gospodarczą. Jako profesor Taszkienckiego Uniwersytetu prowadził badania agrarne, geograficzne i botaniczne Turkmenii, Tadżykistanu, obszarów Kaukazu i Kazachstanu. Za monografię dotyczącą badań Kazachstanu wyróżniony złotym medalem Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego. Jako jedyny Polak trzykrotnie wyróżniony tym medalem. W 1922 wyjechał do Polski w ramach repatriacji, gdzie podjął pracę na podrzędnym stanowisku w Ministerstwie Rolnictwa. W 1924 został mianowany naczelnikiem wydziału w Najwyższej Izbie Kontroli Państwowej. Ze stanowiska tego ustąpił po roku pracy. W 1926 został wybrany prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, funkcję tę sprawował do 1931, kiedy w związku z rozwijającą się chorobą zrezygnował z czynnej pracy, zostając członkiem honorowym Towarzystwa. W czasie swej prezesury w PTG brał udział w pracach Geograficznego Komitetu Narodowego i Komisji Geograficznej PAU.

Nazwiskiem Massalskiego nazwano kilkanaście roślin. Pozostawił liczny dorobek publikacyjny i naukowy dotyczący Azji Środkowej.

Odznaczony został między innymi: rosyjskim Order Św. Anny I klasy, serbskim Orderem Świętego Sawy II klasy i francuską Legię Honorową.

Pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 58A-1-19).

Wybrane publikacje

• Turkiestański Kraj (Туркестанский Край) wyd. 1913, Petersburg
• Nowe badania archeologiczno-historyczne w Mongolii północnej. Przegląd Geograficzny, 1926
• Pierwszy Polak w Afganistanie. Przegląd Geograficzny, 1928 (artykuł o Janie Witkiewiczu)
• Północno-wschodnia granica zasięgu pinii. Przegląd Geograficzny, 1929
• Problemat Mandżurii. Przegląd Geograficzny, 1931
• Amu-Daria i jej dorzecze. Przegląd Geograficzny, 1932 pp.

Bibliografia

• Ś. p. Władysław Massalski. „Kurier Warszawski”. 329, s. 5, 28 listopada 1932. 
• Adam Massalski "Władysław Ansgary Błażej Massalski" w Polski Słownik Biograficzny tom XX wyd. 1975 s.146 wersja elektroniczna
• Stanisław Lencewicz "Władysław Massalski". Przegląd Geograficzny, 208–210.
• Polacy badacze Syberii i Azji Środkowej art. Rzeczpospolita z 24-25 lipca 2010.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Władysława Massalskiego w bibliotece Polona
• Władysław Ansgary Błażej Massalski, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-19].