Spiridon Ilo
Spiridon Ilo (lata 20. XX w.) | |
Data i miejsce urodzenia |
30 września 1876 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
7 listopada 1950 |
Zawód, zajęcie |
muzyk, polityk |
Narodowość |
albańska |
Odznaczenia | |
Spiridon Ilo (ur. 30 września 1876 w Korczy, zm. 7 listopada 1950 tamże) – albański aktor i muzyk, jeden z sygnatariuszy Albańskiej Deklaracji Niepodległości[1][2][3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu greckiego liceum w Szkodrze wyemigrował do Bukaresztu, gdzie do 1905 roku działał na rzecz mniejszości albańskiej[4]. Następnie wyjechał do Bostonu, gdzie wspierał albańskojęzyczne czasopisma i angażował się w działalność polityczną; był współzałożycielem patriotycznych organizacji Malli i Mëmëdheut i Besa-Besë[4], pracował również jako aktor teatraly[1].
W 1910 roku wrócił do Bukaresztu, gdzie założył drukarnię i był jednym z głównych działaczy na rzecz mniejszości albańskiej w tym mieście[4].
28 listopada 1912 jako przedstawiciel regionu Korczy podpisał Albańską Deklarację Niepodległości jako Spiro T. Ilo[4][1]. W kwietniu 1914 roku wrócił do Albanii i dołączył do oddziału Themistokliego Gërmenjiego, walczącego przeciwko greckim nacjonalistom w Korczy, jednak po kilku miesiącach, z powodu wybuchu I wojny światowej był zmuszony wrócić do Rumunii[4]. Z powodu przyłączenia się Rumunii do wojny, w 1916 roku ponownie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie otworzył kawiarnię w Nowym Jorku i prowadził działalność patriotyczną oraz muzyczną[4][5][1].
W 1923 roku założył w Chicago Albanian Phonograph Records – przedsiębiorstwo produkujące płyty gramofonowe i nagrywające pieśni patriotyczne, które jest znane z nagrania wersji instrumentalnej hymnu Albanii[4][5]. Nagrania gramofonowe, przywiezione w 1946 roku przez Spiridona Ila do Korczy[5], zostały nieumyślnie zniszczone; ponieważ były wykonane z miedzi, wobec czego zostały wykorzystane do budowy anteny radiowej w Korczy[4][1].
W marcu 1926 wrócił do Korczy, gdzie spędził resztę życia[4][5]. Podczas II wojny światowej działał w antyfaszystowskim ruchu oporu[4].
W 1945 roku przeszedł na emeryturę[5][1].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]28 listopada 2012 roku, w związku z 100. rocznicą odzyskania niepodległości przez Albanię, wraz z pozostałymi sygnatariuszami Albańskiej Deklaracji Niepodległości, został odznaczony Orderem Honor Narodu przez prezydenta Albanii, Bujara Nishaniego[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Historiku i qytetit. bashkiakorce.gov.al. [dostęp 2011-10-06]. (alb.).
- ↑ Botohet per here te pare ditari i nje prej firmetareve te aktit te Pavaresise. shqiperia.com, 2010. (alb.).
- ↑ Debati pas 108 vjetësh/ Ku fshihet flamuri i pavarësisë?! Fondi etnografik, 18 flamuj në diskutim…. arteka.al, 2020-12-07. (alb.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Avdiko 2018 ↓, s. 45-46.
- ↑ a b c d e Spiridon Ilo, shqiptari që kreu regjistrimin e parë të himnit kombëtar. diasporashqiptare.al, 2020-09-30. (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bahir Avdiko, Ligjvënësit Shqiptarë (1912-2017). Dhe firmëtarët e aktit të pavarësisë, Tirana: Zgromadzenie Albanii, 2018, ISBN 978-9928-166-76-0 [zarchiwizowane z adresu 2022-06-23] .
- Urodzeni w 1876
- Zmarli w 1950
- Albańscy aktorzy teatralni
- Albańscy muzycy
- Albańscy przedsiębiorcy
- Ludzie urodzeni w Korczy
- Ludzie związani z Bukaresztem
- Ludzie związani z Nowym Jorkiem
- Ludzie związani z Chicago
- Odznaczeni Orderem Nderi i Kombit
- Działacze antyfaszystowskiego ruchu oporu w Albanii
- Sygnatariusze Albańskiej Deklaracji Niepodległości