11 Pułk Piechoty Liniowej

11 Pułk Piechoty Liniowej
	Historia
Państwo	Królestwo Polskie
Sformowanie	1831
Rozformowanie	1831
	Tradycje
Rodowód	1 Pułk Województwa Sandomierskiego
	Dowódcy
Pierwszy	Franciszek Młokosiewicz
	Działania zbrojne
	powstanie listopadowe
	Organizacja
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	6 Dywizja Piechoty – V 1831

11 Pułk Piechoty Liniowej – polski pułk piechoty okresu powstania listopadowego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Łomży^[1]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. 11 pułk piechoty tworzony był w województwie sandomierskim pierwotnie pod nazwą: 1 Pułk Województwa Sandomierskiego^[2].

Wg etatu pułk miał liczyć 2695 ludzi, rekrutowanych (podobnie jak 12 ppl) z Gwardii Ruchomej Województwa Sandomierskiego. Zgodnie z raportem Regimentarza Lewego Brzegu Wisły z 9 stycznia 1831 Gwardia Ruchoma w tym województwie liczyła 6041 rekrutów. Pod koniec stycznia pułk liczył 2030 żołnierzy. W wykazach Komisji Wojskowej Rządu Stan obecnych do boju pojawia się 31 marca 1831 roku w liczbie 1712 żołnierzy (2 bataliony) w składzie korpusu Sierawskiego, następnie Dziekońskiego w sandomierskiem. 4 kwietnia liczy 1719 ludzi, 20 kwietnia – 1690. Od 6 maja wykazywany jest w składzie 3 batalionów, 1909 ludzi. Potem jego liczebność wzrasta do 1912 ludzi 8 maja, 2049 – 5 czerwca i 2066 – 6 lipca. Wtedy był włączony w skład grupy gen. Ramoriny. 22 sierpnia liczył 1617 ludzi w 3 batalionach w składzie VI DP gen. Bielińskiego, ponadto 70 w garnizonie warszawskim. Złożył broń wraz z korpusem Ramoriny 18 września 1831 na granicy austriackiej.

W sierpniu 1831 skreślono ze stanu armii internowaną w Prusach 2 Dywizje Piechoty dowodzoną przez gen. Giełguda. Powstała nowa 6 Dywizja Piechoty. Pułk wszedł w jej skład^[3].

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku^[4]^[2]

ppłk Franciszek Młokosiewicz (1830, od 1 maja płk)
mjr Józef Odolski (tymczasowo dowodził od 25 maja 1831, od 1 sierpnia ppłk)

Żołnierze

ppor. Ferdynand Biesiekierski

Walki pułku

Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.

Bitwy i potyczki^[2]:

Józefów (4 kwietnia)
Słupia (6 kwietnia)
Kamień (7 kwietnia)
Solec (11 kwietnia)
Wronów (17 kwietnia)
Kazimierz Dolny (18 kwietnia)
Solec (29 kwietnia)
Regów (18 maja)
Mińsk (14 lipca)
Szymanów (15 sierpnia)
Rogoźnica (29 sierpnia).

W 1831, w czasie wojny z Rosją, żołnierze pułku otrzymali 7 złotych i 4 srebrne krzyże Orderu Virtuti Militari^[2].

Uzbrojenie

Uzbrojenie podstawowe piechurów stanowiły kosy i piki oraz karabiny skałkowe, a także tasaki, czyli pałasze piechoty. Z magazynów Komisji Rządowej Wojny nowe pułki piechoty otrzymywały początkowo przeciętnie 430 karabinów. Zapewne były to karabiny francuskie wz. 1777 (kaliber 17,5 mm), być może rosyjskie z fabryk tulskich wz. 1811 (kaliber 17,78 mm), z bagnetami. W późniejszym okresie uzbrojenie poprawiało się, dzięki broni zdobycznej i dostawom karabinów własnej produkcji. Wyposażenie żołnierzy, uzbrojonych w karabiny, uzupełniała ładownica na 40 naboi (czasem zastępowana torbą płócienną) oraz pochwa na bagnet.

Umundurowanie

Umundurowanie początkowo było niejednolite i powinno składać się, zgodnie ze wspomnianym rozkazem, z:

wołoszki lub sukmany, najlepiej sukiennej, podszytej płótnem, w kolorze zgodnym ze strojem włościańskim w danym województwie, z kołnierzem w kolorze województwa;
kaftana lub kożuszka z rękawami, zakrywającego podbrzusze;
spodni sukiennych, płótnem podszytych, szarych lub w kolorze wołoszki;
ciżem (trzewików) lub butów krótkich (z krótkimi cholewami);
furażerki z zausznicami, z lampasem (otokiem) w kolorze województwa;
dwóch halsztuchów (chustek na szyję) czarnych;
trzech koszul;
pary rękawiczek bez palców;
dwóch par gatek (kalesonów) płóciennych.

W późniejszym okresie, po przejściu na etat Komisji Rządowej Wojny, umundurowanie zostało ujednolicone i składało się z białej wołoszki z niebieskimi wyłogami rękawów, naramiennikami i kołnierzem, spodni granatowych z niebieską wypustką oraz granatowej furażerki z niebieskim otokiem i wypustką. Pasy i trzewiki czarne.

Wyłogi niebieskie^[5].

Przypisy

↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
↑ ^a ^b ^c ^d Gembarzewski 1925 ↓, s. 71.
↑ Wimmer 1978 ↓, s. 491.
↑ Wimmer 1978 ↓, s. 483.
↑ Linder 1960 ↓, s. barwy pułkowe.

Bibliografia

Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Bronisław Gembarzewski: Wojsko polskie. Ubiór, uzbrojenie, oporządzenie. Tom IV.Od 1815 do 1831 roku.. Warszawa: 1966.
Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
Bronisław Pawłowski: Źródła z dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830-1831. Warszawa: 1935.
Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.

[CITEREFWimmer1978455-1] Wimmer 1978 ↓, s. 455.

[CITEREFGembarzewski192571-2] Gembarzewski 1925 ↓, s. 71.

[CITEREFWimmer1978491-3] Wimmer 1978 ↓, s. 491.

[CITEREFWimmer1978483-4] Wimmer 1978 ↓, s. 483.

[CITEREFLinder1960barwy_pułkowe-5] Linder 1960 ↓, s. barwy pułkowe.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]