DOS

Zrzut ekranu systemu operacyjnego FreeDOS. Widoczne m.in. znak zachęty oraz informacje o wersji systemu i jego struktura plików.

DOS (od ang. disk operating system) – pierwszy przenośny (dyskowy) system operacyjny w mikrokomputerach lat osiemdziesiątych, zawierający między innymi rozszerzenia programowe procedur sprzętowych BIOS-u oraz interpreter poleceń. W systemie DOS zapożyczono i rozwinięto niektóre elementy z systemów klasy CP/M.

W komputerach osobistych DOS nie ma wbudowanych mechanizmów ochrony pamięci (nie istnieją mechanizmy ochrony pamięci w trybie rzeczywistym procesora x86, w którym pracuje DOS) – z tego względu nie jest systemem bezpiecznym dla danych i procesów wymuszanych sztucznie wielopotokowo lub sieciowo. W zamyśle był to jednowątkowy system operacyjny i nie przewidywano w nim uruchamiania więcej niż jednego procesu (programu) jednocześnie. Była jednak możliwość uruchamiana programów w tle, np. do obsługi urządzeń.

Programy DOSowe mogą być uruchamiane w systemie Windows, OS/2, Linux (poprzez program DOSBox lub DOSemu). Istnieją obecnie darmowe implementacje tego systemu, na przykład FreeDOS. Ponieważ od systemu Windows XP programy DOS-owe są uruchamiane na tak zwanej wirtualnej maszynie DOS-owej (VDM), która nie pozwala na bezpośredni dostęp programu do sprzętu i posiada jeszcze inne ograniczenia, to działają wyłącznie te, które takich odwołań nie wykonują i nie ingerują zbytnio w system. Do nich należą głównie programy użytkowe, przykładowo edytory tekstu, i bazy danych.

Ważniejsze systemy tej klasy:

• dla komputerów Commodore 64
• dla ośmiobitowych komputerów Atari – Atari DOS, SuperDOS, SpartaDOS, MyDOS i inne
• dla komputerów Amiga – AmigaDOS
• dla komputerów Robotron – UDOS
• dla komputerów klasy IBM-PC
  • QDOS, 86-DOS – pierwowzór systemu MS-DOS
  • PC-DOS firmy IBM
  • MS-DOS firmy Microsoft
  • DR-DOS firmy Digital Research
  • FreeDOS – wolne oprogramowanie do bezpłatnego pobrania
  • PTS-DOS rosyjskiej firmy PhysTechSoft
  • ROM-DOS – zaprojektowany do używania w systemach wbudowanych
  • OpenDOS – darmowy do zastosowań niekomercyjnych

Nazwę DOS nosiły też od lat sześćdziesiątych systemy niezwiązane technicznie z późniejszym DOS-em dla komputerów x86, na przykład:

• DOS/360 – dla komputerów IBM Systemu 360
• DOS/VSE – dla komputerów IBM Systemu 370 i 390.

Zobacz też

• COMMAND.COM

Linki zewnętrzne

• Początki systemów typu DOS (ang.)
• Oś czasu przedstawiająca kolejne wersje systemów typu DOS. oldfiles.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-28)]. (ang.)