Pektolit
Pektolit (Yuksporyt) - minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od gr. pektos = złożony i lithos = kamień, skała
Właściwości:
- Wzór chemiczny: Ca 2 Na [Si3 O8OH] – zasadowy krzemian wapnia i sodu
- Układ krystalograficzny: trójskośny
- Twardość: 5
- Gęstość: 2,74- 2,9
- Rysa: biała
- Barwa: biała, szarawa, zielonkawa, żółtawa, bezbarwny
- Przełam: nierówny, drzazgowy
- Połysk: szklisty, jedwabisty, perłowy
- Łupliwość: bardzo dobra
Zazwyczaj tworzy kryształy (często pseudojednoskośne) o pokroju słupkowym, pręcikowym, igiełkowym. Czasami tworzy zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach zbitych, nerkowatych, groniastych, włóknistych o budowie promienistej. Jest kruchy, półprzezroczysty, czasami kryształy wykazują efekt kociego oka.
Występowanie:
Najczęściej spotykany jest w utworach hydrotermalnych, przeważnie w szczelinach, druzach, pustkach pogazowych zasadowych skał magmowych i pegmatytach. Występuje głównie w serpentynitach, amfibolitach, skarnach, i marmurach.
Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: zeolity, kalcyt, prehnit, diopsyd, grossular, natrolit, laumontyt, heulandyt.
Miejsca występowania:
- USA - Bergen Hill (Tunnel), New Jersey (piękne, białe i bezbarwne kryształy, osiągają wielkość kilku cm), Kalifornia, Arkansas (kryształy różowe), Alaska (niebieskozielone kryształy – tzw. „żad pektolitowy” ),
- Kanada – rejon Ontario, Quebec (wspaniale wykształcone, niebieskozielone i białe kryształy),
- Dominikana (niebieskie i ciemnoniebieskie kryształy – tzw. larimar ),
- Włochy,
- Szwecja (kryształy przypominają azbest),
- Czechy, Wielka Brytania, Rosja, Maroko, RPA, Grenlandia.
W Polsce został stwierdzony w okolicach Bielska Białej (Beskidy) i w Jordanowie k. Sobótki (Dolny Śląsk).
Zastosowanie:
- ma znaczenie naukowe
- jest cennym kamieniem kolekcjonerskim
- czasami stosowany jako kamień jubilerski (nadaje się mu formę kaboszonów, czasami szlifuje fastkowo).
Bibliografia:
- Źródła: ISBN 83-7073-050-7
- artykuł rozbudowano na podst:
- J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003r.
