Lionizacja

Lionizacja to losowa inaktywacja jednego z heterosomów, czyli chromosomów płci, na której polega mechanizm kompensacyjny determinacji płci somatycznej osobnika u człowieka i innych ssaków.

Jeden z chromosomów X jest inaktywowany losowo w każdej komórce na etapie blastuli lub moruli w rozwoju embrionalnym. Mechanizm ten ma na celu wyrównanie poziomu produktów genów położonych na chromosomach X u osobnika żeńskiego i męskiego.

Skondensowany chromosom widoczny jest w komórkach jako chromatyna płciowa, zwana także ciałkiem Barra.

Inaktywacja chromosomu X przebiega we wczesnych stadiach rozwoju zarodkowego i zależna jest od aktywności genu Xist. Gen ten jest czynny na jednym z chromosomów, powodując jego kondensację, na drugim chromosomie gen Xist nie ulega ekspresji i chromosom pozostaje aktywny.

W niektórych komórkach organizmu kondensacji ulega chromosom pochodzący od ojca, w innych pochodzący od matki i stan ten utrzymuje się w komórkach potomnych.

Dzięki inaktywacji chromosomu X w komórkach organizmów obu płci ilość aktywnych kopii genów mieszczących się na chromosomie X jest taka sama.