Michał Bobrowski (1784–1848)

Życie i działalność

Michał Bobrowski (1784–1848) herbu Jastrzębiec urodził się 8 listopada 1784 roku we wsi Wólka Wyganowska w powiecie bielskim w rodzinie unickiego duchownego. Jego ojciec, Cyryl Bobrowski, pochodzący z drobnej szlachty, pełnił funkcję duchownego bielskiego dekanatu, był znany jako człowiek wykształcony w zakresie liturgii wschodniej. W rodzinie Bobrowskich urodziło się sześcioro dzieci, z których tylko dwoje dożyło wieku dorosłego.

Pierwsze wykształcenie Michał otrzymał w szkole cerkiewnej w mieście Kleszczele, a następnie kształcił się w kolegium pijarskim w Drohiczynie oraz w gimnazjum w Białymstoku, które ukończył z wyróżnieniem w 1806 roku. W latach 1808–1812 studiował w Głównym Seminarium przy Uniwersytecie Wileńskim.

W 1814 roku rozpoczął pracę jako wykładowca Pisma Świętego na sekcji teologicznej Wydziału Nauk Moralnych i Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego, a w 1816 roku objął ważną rolę w reaktywowanym Seminarium Głównym. W 1815 roku został wyświęcony na kapłana przez biskupa Adriana Hołownię i mianowany członkiem konsystorza unickiej metropolitalnej diecezji wileńskiej.

Podróże naukowe

W latach 1817–1822, dzięki wsparciu księcia Adama Czartoryskiego, odbył podróże naukowe po Europie. Studiował w Wiedniu, gdzie pogłębił wiedzę w zakresie Pisma Świętego i języków wschodnich, a także zapoznał się z systemem edukacji teologicznej. Następnie odwiedził Pragę, gdzie spotkał się z Josefem Dobrovským, jednym z pionierów slawistyki, oraz Václavem Hanką. Pracował również z rękopisami w Rzymie i uczestniczył w pracach nad ujednoliceniem pisma dla ludności serbsko-chorwackiej w Dalmacji.

Kariera akademicka i odkrycia

W 1822 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Wileńskiego, a w 1823 roku profesorem zwyczajnym. W tym czasie wykładał Pismo Święte i język arabski. W czasie wakacji letnich w 1823 roku, wspólnie z Ignacym Daniłowiczem, odkrył w bibliotece monasteru supraskiego tzw. Rękopis supraski – jeden z najstarszych zachowanych zabytków cyrylicy.

W wyniku represji po procesie filomatów w 1824 roku został pozbawiony stanowiska i zesłany do Żyrowic, jednak po dwóch latach wrócił do pracy akademickiej. W latach 1826–1833 wykładał m.in. archeologię biblijną i język cerkiewnosłowiański.

Działalność duchowna i późniejsze życie

Po zamknięciu Uniwersytetu Wileńskiego w 1833 roku objął funkcję proboszcza cerkwi w Szereszewie oraz dziekana prużańskiego. Był zwolennikiem reform w cerkwi greckokatolickiej, a w 1839 roku oficjalnie przeszedł na prawosławie.

Zmarł nagle 22 września 1848 roku na cholerę. Po jego śmierci wiele jego rękopisów i książek zostało rozproszonych lub zniszczonych, m.in. podczas powstania warszawskiego w 1944 roku.

Znaczenie i dziedzictwo

Michał Bobrowski odegrał kluczową rolę w rozwoju Cerkwi Prawosławnej w XIX wieku oraz w rozwoju edukacji duchownej i świeckiej na ziemiach białoruskich. Jego badania z zakresu slawistyki i bibliografii słowiańskiej stworzyły podstawy dla dalszego rozwoju nauki i białoruskiej tożsamości narodowej.