Klub Sportowy Cracovia
Cracovia (błędnie nazywana Cracovią Kraków) – uznawany za najstarszy nieprzerwanie istniejący polski klub sportowy, założony 13 czerwca 1906 roku[1] w Krakowie, jako Akademicki Klub Footballistów. W Cracovii łącznie działały 32 sekcje sportowe.
Struktura organizacyjna
- Klub "KS Cracovia 1906" – Stowarzyszenie. Zajmuje się sportami indywidualnymi i amatorskimi sekcjami sportów drużynowych.
- Miejski Klub Sportowy Cracovia Sportowa Spółka Akcyjna – założona w 1998 roku pierwotnie jako spółka KS Cracovia i Gminy Kraków. Od 2003 początkowo mniejszościowy, a później większościowy pakiet akcji ma w niej firma ComArch. MKS Cracovia SSA zajmuje się zawodowymi sekcjami sportów drużynowych.
- Akademia Mistrzów Cracovia - szkółka piłkarska dla dzieci i młodzieży
- Szkoła Mistrzostwa Sportowego im. Józefa Kałuży i Henryka Reymana – Szkoła mistrzostwa sportowego prowadzona przez MKS Cracovia SSA. Obecnie liceum, w przeszłości również gimnazjum.
- Fundacja "100 lat KS Cracovia" – fundacja współfinansująca działalność klubu, głównie zajęcia z dziećmi i młodzieżą w KS Cracovia 1906. Ma status organizacji pożytku publicznego.
- Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Wspierania Młodych Talentów "100 Lat Cracovia" – stowarzyszenie współfinansujące szkółki piłkarskie i hokejowe MKS Cracovia. Ma status organizacji pożytku publicznego.
- Ośrodek Sportowo – Rekreacyjny Klub 1906 – prowadzony przez KS Cracovia 1906 ośrodek organizujący zajęcia sportowo-rekreacyjne.
- Stowarzyszenie "Cracovia To My" – organizacja kibiców Cracovii. Początkowo działała pod nazwą Stowarzyszenie "Tylko Cracovia".[2]
- "Opravcy" – grupa kibiców tzw. ultras zajmująca się organizowaniem opraw na meczach.
- ponadto obecnie w likwidacji lub istniały w przeszłości
- Klub Sportowy Cracovia – Stowarzyszenie. Przez lata podstawowa forma działalności w klubie. Miała status organizacji pożytku publicznego.
- Koło Sympatyków KS Cracovia – dawna organizacja kibiców Cracovii.
- Grupa 100 – związek kibiców współfinansujących działalność klubu.
- "Laski w Paski" – żeńska grupa taneczna.
Informacje ogólne
- Pełna nazwa: Klub Sportowy Cracovia (12 sekcji sportowych) oraz Klub Sportowy Cracovia SA (2 sekcje sportowe)
- Data założenia: Klub Sportowy Cracovia – 13 czerwca 1906, KS Cracovia SA – 1998
- Barwy: biało-czerwone
- Przydomki klubu używane przez kibiców: Pasy
- Adresy: KS Cracovia – al. 3 Maja 11A (Park Jordana), 30-062 Kraków oraz KS Cracovia SA – ul. Wielicka 101, 30-552 Kraków
- Prezes: Józef Lassota (KS Cracovia) oraz Mateusz Dróżdż (MKS Cracovia SSA; zastąpił zmarłego w grudniu 2023 Janusza Filipiaka)[3]
Historia
Cracovia powstała w 1906 jako drużyna akademicka. Pierwszy mecz rozegrali w tym samym roku 23 września z drużyną biało-czerwonych[4]. Miesiąc później rozegrany został rewanż na boisku o rozmiarach 120 na 150[4]. Rywazlizacja zakonczyła sieremisem 1:1. Strzelcem pierwszej bramki w historii Cracovii został Tadeusz Zabrza[4]. W 1907 doszło do połaczenia drużyną Biało-Czerwoni i przyjęcia biało-czerwonych barw jako klubowe. W tym samym roku szeregi klubu zasiliła drużyna Wisły Kraków[5]. 27 listopada 1909 roku sporzadzony został pierwszy klubowy statut[6]. W 1913 drużyna zdobyła tytuł Mistrza Galicji. Było to pierwsze trofeum w historii klubu[7]. W pierwszym sezonie 1921 Cracovia wygrała prawie wszystkie spotkania ligowe bilansem 64 goli strzelonych i 10 straconych zdobywając pierwsze mistrzostwo Polski[8].W grudniu tego samego roku 7 z nich zostało powołanych do reprezentacji Polski na pierwszy w historii mecz reprezentacji polski przeciwko reprezentacji Węgier[9]. W kolejnym sezonie do mistrzowskiej drużyny dołączyli: Antoni Zasada, Jan Prochowski oraz Mieczysław Zimowski[10].Podczas przygotowań pokonali 8:2 drużynę Pogonii Katowice[11]. W marcu tego samego roku przegrali spotkania sparingowe z czeskimi drużynami Unionu Ziżkov i Spartą Praga[12].
W lipcu 2002 właścicielem Cracovii została firma Comarch[13]. Nowy właściel spłacił długi zaś trenerem został Wojciech Stawowy. Do drużyny dołączyli zawodnicy proszowianki oraz Szczakowianki[13]. Drużyna na swoim boisku rozbiła m .n Ładę Biłgoraj, Pogoń Staszów i ŁKS Niedźwiedź. W derbowym spotkaniu pokonali drużynę Hutnika Kraków.J jesienny bilans drużyny wynosił 11 zwycięstw 4 remisy i jedna porażka[13]. Również w rundzie rewanżowej wygrała znaczną większość spotkań a awans ostatecznie uzyskała po wygranej 2:0 z drużyną Motoru Lublin[14].
Kalendarium początkowych lat
- 1906
- 4 czerwca – Mecz "studenci" – Czarni Lwów 0:2. Drużyna studentów nazywana też "przodownikami" przygotowywała się do tego meczu kilkanaście dni.
- 4 czerwca – Mecz "akademicy" – KGS IV Gimnazjum Lwów 0:4, "Akademicy" to naprędce zwołana drużyna.
- 13 czerwca – W 132. numerze dziennika "Nowa Reforma" ukazuje się ogłoszenie zapowiadające...
- 13 czerwca, 18:00 – ...spotkanie założycielskie Akademickiego Klubu Footballistów pod pawilonem w parku Jordana.
- 5 sierpnia – Dawni "przodownicy" już jako I. Klub Studencki grają mecz z drużyną cyrku Buffalo Bill's Wild West, 1:0.
- wrzesień – Drużyna AKF zmienia nazwę na AKF Cracovia.
- 23 września – Pierwszy odnotowany w prasie mecz akademickiej Cracovii. I.Klub Studencki – Cracovia 0:0.
- wrzesień – I.Klub Studencki otrzymuje pasiaste stroje w barwach narodowych i od tej pory nazywana jest Biało-Czerwonymi, drużyna AKF otrzymuje stroje w barwach Krakowa – niebieskie z białą szarfą (z szarfy jako niepraktycznej wkrótce zrezygnowano).
- 29 i 30 września – rewanżowa wizyta Biało-Czerwonych we Lwowie. Zawody lekkoatletyczne i wygrany 1:0 mecz z Czarnymi.
- październik – Turniej jesienny na Błoniach. Wygrywają Biało-Czerwoni, druga jest Cracovia.
- 14 października – Mecz pokazowy w Bochni, Biało-Czerwoni – Czerwoni (wynik nieznany)
- 21 października – Mecz pokazowy w Tarnowie, Biało-Czerwoni – Cracovia 1:1. Mecz gromadzi tłumy, organizatorzy pobierają za wstęp opłatę, mecz na boisku o wymiarach 120x150.
- 1907 – Fuzja Biało-Czerwonych i Cracovii, wspólny klub zachowuje nazwę Cracovia, gra w biało-czerwonych pasach, niebieskie zostają rezerwowymi.
- 1 lipca – Mecz wyjazdowy Czarni Lwów – Cracovia 4:1.
- wrzesień – Fuzja z Wisłą Kraków[15][16]. Na mocy umowy Wisła miała zostać pierwszą rezerwową drużyną Cracovii, zostaje trzecią drużyną (Cracovią III). Po kilku tygodniach gracze Wisły wycofują się z fuzji.
- 22 września – Festyn Cracovii w Parku Jordana – mecz piłkarski i zawody w lekkiej atletyce.
- 1908
- luty – Działalność w Cracovii podejmuje grający trener Anglik William Calder.
- 28 maja – Pierwszy międzynarodowy mecz w historii polskiej piłki nożnej. Troppauer FV – Cracovia 4:2.
- 14 czerwca – Rewanż w Krakowie, Cracovia – Troppauer FV 5:2.
- wrzesień – Pierwszy lokal klubowy.
- jesień – Powstają niezmienione do dziś odznaka i flaga klubowa, wprowadzono też legitymacje.
- 20 września – Pierwszy (a przynajmniej pierwszy odnotowany w prasie) mecz z Wisłą Kraków, 1:1 poprzedzony zawodami lekkoatletycznymi.
- 18 października – Pierwsze rozstrzygnięte derby. Cracovia – Wisła 3:1.
Chronologia nazw
- 1906 – Akademicki Klub Footballistów
- 1906 – Akademicki Klub Footballowy Cracovia[17]
- 1907 – Klub Sportowy Cracovia
- 1948 – Związkowy Klub Sportowy Cracovia
- 1949 – Związkowy Klub Sportowy Ogniwo-Cracovia
- 1949 – Związkowy Klub Sportowy Ogniwo Kraków
- 1950 – Związkowe Koło Sportowe Ogniwo MPK Kraków
- 1952 – Terenowe Koło Sportowe Ogniwo MPK Kraków
- 1954 – Terenowe Koło Sportowe Sparta Kraków
- 1955 – Klub Sportowy Cracovia
- 1957 – Spółdzielczy Klub Sportowy Cracovia
- 1973 – Klub Sportowy Cracovia
- 1997 – Miejski Klub Sportowy Cracovia Sportowa Spółka Akcyjna
Uwagi:
- W 1952 zmieniono nazwę na Terenowe Koło Sportowe Stal Nowa Huta, ale uchwała ta nie weszła w życie.
- W latach 1955–1957 używano także nieformalnej nazwy Koło Sportowe Cracovia-PSS.
Sekcje
Sekcje prowadzone przez MKS Cracovia SSA
- sekcja piłki nożnej mężczyzn
- sekcja hokeja na lodzie mężczyzn
Sekcje prowadzone przez stowarzyszenie KS Cracovia 1906
- sekcja hokeja na lodzie kobiet
- sekcja koszykówki mężczyzn
- sekcja brydża
- sekcja karate
- sekcja kung-fu
- sekcja lekkoatletyczna
- sekcja piłki ręcznej kobiet
- sekcja szachowa
- sekcja tenisa stołowego
Sekcje działające w przeszłości
Sporty zespołowe
- sekcja hazeny
- sekcja hokeja bandy
- sekcja hokeja na trawie kobiet
- sekcja hokeja na trawie mężczyzn
- sekcja hokeja na wrotkach
- sekcja koszykówki kobiet
- sekcja koszykówki mężczyzn
- sekcja piłki ręcznej mężczyzn
- sekcja piłki wodnej
- sekcja siatkówki kobiet
- sekcja siatkówki mężczyzn
Sporty indywidualne
- sekcja badmintona
- sekcja bilardowa
- sekcja bobslejowa
- sekcja bokserska
- sekcja brydżowa
- sekcja gimnastyczna
- sekcja kajakarska
- sekcja kolarska
- sekcja łucznicza
- sekcja łyżwiarska
- sekcja motorowa
- sekcja narciarska (zob. Skocznie narciarskie w Krakowie)
- sekcja pływacka
- sekcja strzelecka
- sekcja szermierska
- sekcja tenisa ziemnego
- sekcja żeglarska
- sekcja żużlowa
Sukcesy
- 196 tytułów mistrza kraju (1 tytuł mistrza Galicji i 195 tytułów mistrza Polski)
- 133 tytuły wicemistrza Polski
- 101 trzecich miejsc w MP
- 5 Pucharów Polski
- 1 rekord świata
- 1 rekord Europy
- 65 rekordów Polski
Cracovia może się poszczycić tytułami mistrza Polski w wielu popularnych drużynowych dyscyplinach sportowych, zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet.
| Mistrz Polski | Mężczyźni | Kobiety |
|---|---|---|
| Piłka nożna | 1921, 1930, 1932, 1937, 1948 | |
| Koszykówka | 1929,1938 | 1929 |
| Piłka siatkowa | 1933 | |
| Piłka ręczna | 11-osobowa: 1930,1933 | 7-osobowa: 1957, 1958 - hala, 1958 - boisko, 1959/60, 1960/61, 1966/67, 1984/85, 1986/87; 11-osobowa: 1956, 1959, 1960/61, 1961/62 |
| Hokej na lodzie | 1937, 1946, 1947, 1948, 1949, 2006, 2008, 2009, 2011, 2013, 2016 |
Encyklopedia klubu
Klub posiada tworzoną przez kibiców niezależną, internetową encyklopedię wiedzy i historii klubu – WikiPasy.pl. Projekt był przygotowywany od początku stycznia 2004 roku, w internecie zaistniał w sierpniu 2004, a od początku 2005 roku jest oparty o wolne oprogramowanie Mediawiki.
Ciekawostki
- Karol Wojtyła, będąc studentem na Uniwersytecie Jagiellońskim, był kibicem Cracovii. Również później, podczas spotkań z Polakami interesował się losami klubu. Podczas spotkań pytał: Jak tam moja ukochana Cracovia?. Przedstawicieli Klubu Sportowego „Cracovia” na zakończenie audiencji papieskiej w dniu 5 stycznia 2005 roku pożegnał słowami: Cracovia pany![18]
Przypisy
- ↑ dziennik "Nowa Reforma" nr 132 z 13 czerwca 1906
- ↑ https://stadionowioprawcy.net/bez-kategorii/nowa-nazwa-stowarzyszenia-kibicow-cracovii/ "Nowa nazwa Stowarzyszenia Kibiców Cracovii" stadionowioprawcy.net
- ↑ Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2024-01-23].
- ↑ a b c Gawędzki 2016 ↓, s. 20.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 23.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 18.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 97.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 125.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 130.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 133.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 134.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 136.
- ↑ a b c Gawędzki 2016 ↓, s. 348.
- ↑ Gawędzki 2016 ↓, s. 351.
- ↑ 60 lat pod szczęśliwą gwiazdą
- ↑ Sprawozdanie wydziału KS Cracovia za lata 1910–1911
- ↑ Notatki sportowe. „Nowa Reforma”. 240, s. 3, 1906-10-21. Michał Konopiński – redaktor naczelny. Kraków. [dostęp 2021-02-07]. (pol.).
- ↑ Jan Paweł II najbardziej usportowiony papież w historii. sport.wp.pl, 2005-04-03. [dostęp 2017-10-15]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona MKS Cracovia SSA. cracovia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-21)].
- WikiPasy – encyklopedia KS Cracovia online
- Strona Stowarzyszenia Kibiców
- monografia klubu Cracovia: Maciej Kozłowski "Naród Wybrany – Cracovia Pany. Z wielokulturowej historii polskiego sportu", Warszawa,Stowarzyszenie "NIGDY WIĘCEJ", 2015.