Osiedle Szwoleżerów
52°13′00″N 21°02′36″E/52,216725 21,043340| osiedle Warszawy | |
 Fragment osiedla | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Data założenia |
1974 |
| Zarządzający |
Spółdzielnia Mieszkaniowa Szwoleżerów |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°13′00″N 21°02′36″E/52,216725 21,043340
| |
Osiedle Szwoleżerów – osiedle mieszkaniowe w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Osiedle zbudowano w latach 1972−1974 według projektu Haliny Skibniewskiej[1], który w 1965 uzyskał I nagrodę w konkursie SARP[2]. W projektowaniu wzięli także udział W.E. Katner[3], K. Woytowicz, A. Morawski, Z. Wysocki, D. Bożenkowska, R. Ekielska, A. Krawczyk i T. Kąsecki[4]. Osiedle powstało na terenie o powierzchni ok. 4,5 ha między ulicami: Czerniakowską, Szwoleżerów i Dragonów oraz Kanałem Piaseczyńskim[5][6][7]. Jego nazwa nawiązuje do ulicy Szwoleżerów[8].
Osiedle składa się z siedmiu[2] kilkukondygnacyjnych bloków mieszkalnych wybudowanych w technologii wielkoblokowej „Ż” o rozczłonkowanych bryłach, przeznaczonych dla ok. 1700 osób[9][5]. Wewnętrzny ogród zaprojektowany przez Alinę Scholtz uzyskał formę lapidarium, z rozmieszczonymi elementami kamiennych detali zniszczonych w latach 1939−1944 i po 1945 budynków i pomników[2]. W 1974 na osiedlu powstał także pawilon handlowo-usługowy z kawiarnią w typie architektury skandynawskiej, inspirowany pracami Franka Lloyda Wrighta[10][11].
Za realizację osiedla odpowiedzialny był Kombinat Budownictwa Miejskiego „Śródmieście”[4], a za zarządzanie − Śródmiejska Spółdzielnia Mieszkaniowa[8].
Osiedle otrzymało tytuł Mistera Warszawy w konkursie na najlepszy obiekt w stolicy za rok 1974[12][11]. Znalazło się też na liście dóbr kultury współczesnej Warszawy z lat 1945–1989 przygotowanej przez Stowarzyszenie Architektów Polskich w 2003 roku ze względu na wszystkie analizowane wówczas kryteria[13].
Osiedle objęte jest kilkoma formami opieki konserwatorskiej:
- w całości znajduje się na obszarze zabytku archeologii ograniczonego ulicami: Podchorążych, Czerniakowską, Prusa, Książęcą i Al. Ujazdowskimi, chroniącym ślady osadnictwa z epoki brązu, wczesnośredniowieczne i średniowieczne. Teren ten został wpisany jako dobro kultury do rejestru zabytków w 1971 pod numerem C-48[14],
- usytuowany na terenie osiedla zespół rzeźb figuratywnych i wazonów kamiennych z XVIII – XIX wieku, pochodzący ze zrujnowanego w czasie II wojny światowej pałacu w Brzezince na Dolnym Śląsku, w 1990 został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 2475 B[14],
- budynki mieszkalne i pawilon handlowy w 2016 zostały wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków pod pozycją nr 7489, ID SRO10913, pod nazwą Układ urbanistyczny i zespół budowlany Osiedla „Szwoleżerów” (zarządzenie nr 1336/2016 Prezydenta m.st. Warszawy)[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Łukasz Gorczyca, Marek Czapelski (red.): Mister Warszawy. Architektura mieszkaniowa lat 60. XX wieku. Warszawa: Raster, 2012, s. 179. ISBN 978-83-932884-6-5.
- ↑ a b c Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1965−1989. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 68. ISBN 83-908950-7-2.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 1998, s. 256. ISBN 83-908950-0-5.
- ↑ a b Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 497, ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 850. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Rada miasta stołecznego Warszawy, Uchwała nr XXV/697/2020 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 16 stycznia 2020 r. w sprawie zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, 16 stycznia 2020, s. 50.
- ↑ Osiedle Szwoleżerów – Powojenny modernizm [online] [dostęp 2022-01-28].
- ↑ a b Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 38. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 651.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1965−1989. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 69. ISBN 83-908950-7-2.
- ↑ a b Kronika wydarzeń w Warszawie 1 I – 31 III 1975, „Kronika Warszawy” (3/23), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 121–122, ISSN 0137-3099.
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 198.
- ↑ Lista obiektów architektury XX w. z lat 1945−1989 - Stowarzyszenie SARP. [dostęp 2022-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-22)].
- ↑ a b c Spółdzielnia Mieszkaniowa „Szwoleżerów” [online], www.smszwolezerow.pl [dostęp 2022-05-12].
